چشم انداز جنگ سوریه پس از تجاوز امریکا

در پی حمله موشکی امریکا به یک پایگاه هوایی ارتش سوریه، شورای امنیت سازمان ملل شاهد مشاجره شدید اعضا بوده است.
نیکی هیلی؛ سفیر امریکا در سازمان ملل هشدار داده که امریکا ممکن است اقدامات بیشتری انجام دهد. او گفته که اگر از سلاح های کیمیایی استفاده شود کشورش به نظاره نخواهد ایستاد چون "منافع حیاتی" امریکا در جلوگیری از گسترش این سلاح ها نهفته است.
هیلی گفت: "ما آماده اقدامات بیشتر هستیم؛ اما امیدواریم نیازی به آن نباشد."

روسیه، امریکا را متهم کرد که با این اقدام یکجانبه تروریست ها را در منطقه تشویق می کند.
روسیه همچنین قول داده که دفاع ضد هوایی سوریه را تقویت کند.
روسیه می گوید خط تماس اضطراری با امریکا را که برای پرهیز از برخورد هواپیماهای دو کشور در آسمان سوریه برقرار بود، بسته است.
ولادیمیر سافرونکوف؛ جانشین سفیر روسیه در سازمان ملل در جلسه روز جمعه شورای امنیت گفت که حمله موشکی نامشروعا امریکا باعث تشویق تروریست ها شده است.

ترامپ برای اقناع و جلب رضایت منتقدان داخلی اش، نیاز به یک اقدام نظامی علیه دولت سوریه داشت. او که سرسختانه دولت پیشین امریکا به رهبری باراک اوباما را به دلیل انفعال و بی برنامگی در قبال بحران سوریه، سرزنش می کرد، خود باید در عمل نشان می داد که می تواند راهی متفاوت از دولت پیشین را در این زمینه در پیش بگیرد.

از جانب دیگر، در شرایطی که متحدان اروپایی امریکا یکی پس از دیگری، از سیاست های ترامپ در خصوص بسیاری از مسایل از جمله ناتو و آینده امنیت اروپا، ناراضی، ناامید و سرخورده می شوند و آشکارا به مخالفت با سیاست های رسمی دولت به رهبری ترامپ می پردازند، امریکا برای حفظ اقتدار و سلطه بین المللی اش،‌ نیاز به راضی نگه داشتن رژيم های خاور میانه ای شامل اعراب، اسراییل و ترکیه دارد و به همین دلیل، حمله نظامی به سوریه که مورد استقبال گسترده اعراب، ترکیه و اسراییل واقع شده، از این حیث می تواند جایگاه امریکا در نزد رژيم های منطقه را بهبود ببخشد.

بر مبنای این تحلیل، حمله از پیش برنامه ریزی شده دولت ترامپ به سوریه که بر بنیاد شواهد افشا شده، مدت ها پیش از آنچه وقوع حمله کیمیایی به خان شیخون خوانده می شود و به ارتش سوریه، منسوب می گردد، برنامه ریزی شده بود، پیش از هر چیزی یک اقدام تبلیغاتی است که در پاسخ به انتقادها و فشارهای فزاینده داخلی و نارضایتی رژيم های منطقه ای تحت سلطه امریکا صورت گرفته و فراتر از این، حامل پیام مهم دیگری نیست.

با این حال، این حمله تبعات جانبی سنگین دیگری نیز داشت و دارد که امریکا پیشاپیش از آن، آگاه بوده است. یکی از این تبعات، واکنش تند و شدید و همه جانبه روسیه و سایر متحدان دولت سوریه نسبت به این اقدام است.

روسیه در واکنش به این اقدام، فورا خط تماس اضطراری خود با امریکا در آسمان سوریه را مسدود کرد؛ اقدامی که می تواند به معنای محتمل دانستن هرگونه برخورد نظامی میان جنگنده های دو کشور در صورت تکرار اقدامات مشابه از سوی امریکا باشد.

دومین واکنش مهم روسیه، گسیل یک کشتی جنگی حامل موشک های کروز از دریای سیاه به سمت آب های سوریه است که این اقدام نیز اگرچه از سوی روس ها و رسانه های همسو با آنها، یک حرکت عادی و در راستای مأموریت جاری روسیه در سوریه، توصیف شده؛ اما از دید ناظران مسایل منطقه، می تواند در پاسخ به شلیک موشک های کروز امریکایی به یک پایگاه هوایی ارتش سوریه، قابل ارزیابی باشد.

سومین اقدام مسکو، اعلام رسمی این موضع است که روسیه مصمم است تا توان دفاع ضد هوایی ارتش سوریه را تقویت کند و در این راستا گفته شده که سامانه های فوق پیشرفته اس – ۳۰۰ و اس -۴۰۰ روسیه در سوریه مستقر خواهند شد.

افزون بر اینها شورای امنیت ملی روسیه در جلسه ای اضطراری به دنبال حمله موشکی امریکا به سوریه، جوانب مختلف استقرار نیروی هوایی روسیه در سوریه را بررسی کرده است.

با توجه به این واکنش ها و علیرغم آنکه امریکا برای انجام اقدامات بیشتر بر علیه دولت سوریه، در صورت بروز حملات کیمیایی تازه، اعلام آمادگی کرده است؛ اما بعید به نظر می رسد که واشنگتن در حال حاضر، توان و آمادگی لازم برای ورود به یک جنگ گسترده و فراگیر با سوریه و متحدان آن را داشته باشد؛ به ویژه در شرایطی که مسکو با واکنش های وسیع و سریعی که نشان داده، این پیام مهم و قوی را به واشنگتن ارسال کرده که حمله به سوریه، به مثابه حمله به قلمرو نفوذ روسیه است و بی پاسخ نخواهد ماند.

علاوه بر همه اینها، واکنش متحدان اروپایی امریکا نیز چیزی فراتر از یک حمایت سیاسی نبوده و این موضوع هم از قدرت تصمیم کاخ سفید برای ورود به یک جنگ طولانی با آینده ای نامعلوم خواهد کاست.

با همه این احوال، پس از تجاوز نظامی امریکا، چشم انداز جنگ سوریه به شدت پیچیده شده و اکنون دیگر مسأله فقط جنگ بین دولت سوریه و چند گروهک تروریستی رو به زوال نیست؛ بلکه مسأله، جنگی در ابعاد جهانی است که نطفه های آن در حال شکل گرفتن است.

محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور