افغانستان در جنگ امریکا و روسیه جانب کدام را بگیرد؟

رییس مجلس سنا می گوید که مبارزه با تروریزم تنها وظیفه افغانستان نیست و جامعه جهانی به ویژه امریکا باید در این راستا دولت افغانستان را بیشتر تقویت کنند.
فضل هادی مسلمیار می گوید با حمایت ائتلاف جدید به رهبری روسیه از طالبان، احتمال افزایش تهدیدها در افغانستان وجود دارد و ناتو و امریکا باید نیروهای امنیتی افغانستان را بیشتر تجهیز و تقویت کنند.
به گفته او، جامعه جهانی و امریکا همچنین باید بر ائتلاف جدید به رهبری روسیه فشار بیشتری وارد کنند تا دست از حمایت طالبان و تروریزم در افغانستان بردارد.

اخیراً پاکستان، چین و روسیه ائتلافی تشکیل داده اند که هدف آن حمایت طالبان در برابر دولت افغانستان و مقابله با امریکا و ناتو خوانده می شود.
این ائتلاف در آخرین نشست خود در مسکو، اعلام کرد که برخی از چهره های طالبان را از لیست سیاه سازمان ملل متحد خارج می کند. این در حالی است که افغانستان پیشتر خواستار بود درج نام ملا هبت الله؛ رهبر طالبان در فهرست سیاه سازمان ملل شده بود.

درخواست رییس مجلس سنا، شاید بر پایه یک حسن نیت مبتنی بر ملی گرایی و میهن پرستی لازمه هر مسؤول دولتی و نگاه او به وضعیت رقت انگیزی صورت گرفته باشد که مردم افغانستان در آن به سر می برند.

بنابراین در نگاه نخست شاید حق با او باشد که برای نجات افغانستان از سقوط به مهلکه تازه ای که قرار است در پوشش رویارویی امریکا و روسیه و سایر قدرت بزرگ و کوچک منطقه ای، شکل بگیرد، چنین درخواستی را مطرح کند؛‌ اما آیا صرف نظر از ملی گرایی مورد انتظار از فردی مانند آقای مسلمیار، مقتضای منافع و مصالح بزرگ ملی هم دقیقا همان چیزی است که از سوی او مطرح شده است؟

به بیان روشن تر، آیا آنچه از جانب رییس مجلس سنا مبنی بر لزوم حمایت امریکا از افغانستان در برابر روسیه و هم پیمانانش مطرح شده، در نهایت می تواند ما را نسبت به آسیب ها و تبعات ویرانگر و زیانبار ناشی از مداخلات رو به افزایش روسیه و هم پیمانان بدنام آن مانند پاکستان، بیمه کند یاخیر؟
در قدم نخست و پیش از هر برداشتی، ابتدا باید به سیاست های رسمی و غیر رسمی امریکا و ناتو در افغانستان طی ۱۶ سال گذشته نگاه کنیم.

امریکا و ناتو ۱۶ سال فرصت داشتند تا ارتش و نیروهای امنیتی افغانستان را به مرحله ای از قدرت و توانمندی دفاعی و رزمی برسانند که امروز اساسا نگرانی از مداخلات روسیه و پاکستان و چین و سایر بازیگران سلطه گر منطقه ای و بین المللی، بی بنیاد و واهی می بود؛ اما چرا چنین نکردند؟

این پرسشی است که هرگونه صداقت و تعهد امریکا و ناتو نسبت به آینده امنیت افغانستان به ویژه در مقابله با توطئه گری های مستمر قدرت های نوظهور منطقه ای و بین المللی را با تردیدهای جدی مواجه می کند.

شاید از مردم عادی افغانستان، لزوما انتظاری در رابطه با درک این موضوع بدیهی و غیر قابل انکار، وجود نداشته باشد؛ اما از آقای مسلمیار بی تردید، چنین چشمداشتی وجود دارد؛ زیرا او در طول این سال ها، مجلسی را رهبری کرده است که یکی از بحث های هر روزه آن، به چالش کشیدن و زیر سؤال بردن صداقت امریکا و ناتو در برابر تأمین امنیت افغانستان، تجهیز و تقویت نیروهای امنیتی کشور و مبارزه با تروریزم و تهدید و تجاوز دست های خارجی بوده است.

بنابراین، آقای مسلمیار، برپایه چه منظفی هنوز از امریکا و ناتو انتظار دارد که برخلاف رویه ۱۶ ساله خویش، در این شرایط حساس و دشوار، به کمک افغانستان بشتابند؟

نکته مهم دیگر اینکه این درخواست اساسا با موضع رسمی دولت افغانستان و باور عموم ناظران سیاسی و امنیتی، منافات دارد که به صورت مکرر، نسبت به تبدیل شدن افغانستان به عرصه رقابت و رویارویی قدرت های بزرگ منطقه ای و بین المللی هشدار می دهند و تأکید می کنند که در صورت بروز چنین وضعیتی، نخستین قربانی آن، مردم و دولت افغانستان خواهند بود.

به جز این، در گذشته هم تجربه های تلخی در این زمینه رخ داده که ثابت می کند جانبداری از این یا آن قدرت خارجی در رقابت های منفی مبتنی بر سلطه گری طمع کارانه آنها، هرگز به سود افغانستان نیست و یکی از عوامل استمرار جنگ های ۴ دهه اخیر نیز همین سیاست های غلط و بی بنیاد و فاقد مبنا و هدف و غیر اصولی بوده است. با توجه به این موضوع، تکرار و استمرار این سیاست غیر راهبردی و از بنیاد غلط، چه سودی دارد؟

به جای این موضعگیری ها که انتظار نمی رود امریکا و ناتو را به پذیرش مسؤولیت های بیشتر در زمینه تجهیز و تقویت نیروهای امنیتی و حمایت از دولت وادارد؛ اما پیش بینی می شود که روسیه و سایر هم پیمانانش را به مداخله و توطئه گری سلطه جویانه بیشتر در افغانستان، تشجیع و تشویق کند، بهتر است مجلس سنا به کمک سایر نهادهای مؤثر و مسؤول، دولت را در زمینه تدوین یک سیاست خارجی اصولی، مستقل، همه جانبه و فراگیر و صرفا مبتنی بر منافع و مصالح علیای ملی و فارغ از اعمال سلطه و نفوذ این یا آن قدرت خارجی، یاری رساند.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور