امنیت افغانستان و بن بست در صلح و جنگ

جان نیکلسون؛ فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان گفته است که نبرد نیروهای امنیتی افغانستان و طالبان به "بن‌بست" رسیده است.
او گفت ۶۵ تا ۷۰ درصد جمعیت افغانستان در مناطق تحت کنترل دولت زندگی می‌کنند، ۱۰ درصد در مناطق تحت کنترل طالبان و بقیه در مناطقی زندگی می‌کنند که نیروهای دولت و تروریست ها برای کنترل آنها باهم رقابت می‌کنند.
او گفت که در تابستان که به فصل جنگ در افغانستان معروف است، نیروهای امنیتی افغانستان توانستند برنامه طالبان برای تصرف قندوز را ناکام سازند و وضعیت امنیتی را در هلمند و ارزگان بهبود ببخشند.
نیکلسون اما گفت که او نگران میزان زیاد تلفات نیروهای امنیتی افغانستان است که بیشتر در پاسگاه‌هایی دیده می‌شود که مشکل کمبود تجهیزات دارند.
خبرگزاری فرانسه گزارش داده که در سال گذشته حدود ۵ هزار عضو نیروهای امنیتی افغانستان در نبرد با تروریزم کشته شده‌اند.
در همین حال جو دانفورد؛ فرمانده کل نیروهای امریکایی هم گفته که وضعیت نبرد در افغانستان "تقریبا به بن‌بست رسیده است."

ساده ترین تعریف به بن بست رسیدن جنگ این است که هیچ یک از طرفهای درگیری، قادر به شکست کامل دیگری و سلطه بر وضعیت نیست و به این ترتیب، ادامه جنگ به ایجاد یک شرایط فرسایشی منتهی می شود که تنها منجر به افزایش قربانیان جانبی جنگ می گردد؛ بی آنکه در عمل، تغییری در معادلات میدانی نبرد به وجود بیاید.

اعلام این خبر از جانب فرماندهان ارشد نیروهای امریکایی و ناتو، نوعی اذعان به شکست است؛ زیرا فلسفه حضور و وجود نیروهای خارجی در افغانستان، مبارزه با تروریزم و انهدام کامل پایگاه ها و تصرف کلیه مناطق تحت سلطه تروریست های مسلح به منظور تحکیم و توسعه استیلا و اقتدار دولت و تثبیت حاکمیت نیروهای امنیتی افغانستان بر اوضاع امنیتی سراسر کشور می باشد؛ این در حالی است که بر بنیاد همین روایت فرمانده امریکایی نیروهای ناتو و امریکایی در افغانستان، اکنون بیش از ۳۰ درصد خاک کشور عملا از سلطه دولت خارج است و با توجه به شرایط میدان جنگ در کشور، هیچ امیدی به سلطه و استقرار کامل دولت بر این بخش وسیع از خاک افغانستان وجود ندارد.

از جانب دیگر، این نگرانی دردناک هم روز به روز جدی تر می شود که در نتیجه تحمیل تلفات سنگین ناشی از کمبود تجهیزات بر نیروهای امنیتی، در آینده ممکن است این نیروها در قبال دشمنان تروریستی و حامیان منطقه ای و بین المللی آنها آسیب پذیرتر گردند و به این ترتیب، وضعیت به زیان مردم، دولت و نیروهای امنیتی، بدتر و وخیم تر شود.

از این منظر، گزارش اخیر این فرمانده امریکایی، به ویژه برای مردم و نیروهای امنیتی افغانستان، نگران کننده و یأس آور است؛ زیرا نه از بهبود وضعیت حال حاضر خبر می دهد و نه حاوی نویدی برای بهتر شدن وضعیت در آینده ای قابل دسترس است.

این گزارش در عین حال، نشانگر شکست فاحش نیروهای به رهبری امریکا در جنگ افغانستان است؛ زیرا نشان می دهد که آنها پس از ۱۶ سال حضور همه جانبه، نه قادر به تجهیز کامل نیروهای امنیتی افغانستان شده اند تا آنجا که آنها خود مستقلا توان ایستادگی در برابر دشمنان تروریستی را به دست آورند بدون آنکه ناگزیر به تحمل تلفات سنگین هزاران نفری شوند و نه خود در برابر تروریزم بین المللی فعال در افغانستان به اندازه ای قاطعانه و صادقانه مبارزه کرده اند تا در سایه آن، نیروهای امنیتی افغانستان علی رغم عدم دسترسی به تسلیحات و تجهیزات پیشرفته و مدرن جنگی، می توانستند با دشمن مقابله کنند.

با توجه به این مسایل، اذعان به بن بست، نوعی اعتراف به شکست است و این شکست، نه برای نیروهای امنیتی افغانستان، که برای کسانی است که در مقام حامی نیروهای امنیتی و زیر نام مبارزه با تروریزم بین المللی، به درستی و با صداقت، به مسؤولیت های خود عمل نکرده اند.
این خبر ناامیدکننده در شرایطی منتشر می شود که از سوی دیگر، روند صلح با تروریست ها نیز عملا به بن بست رسیده و علی رغم صرف هزینه های سنگین در این مسیر، نتیجه ملموسی به دست نیامده است.

اگرچه اخیرا دولت موفق شد با حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار یک توافقنامه صلح را امضا کند؛ اما این رویداد به باور ناظران، با توجه به جایگاه و نقش حاشیه ای و غیر مؤثر حزب اسلامی در میان سایر جریان های تروریستی از یکسو و عدم تأمین منافع بازیگران بزرگ منطقه ای و بین المللی حامی تروریزم مانند پاکستان از جانب دیگر، نمی تواند مشوقی مؤثر و نیرومند برای سایر شبکه های تروریستی در زمینه صلح با دولت باشد.
عبدالمتین فرهمند- خبرگزاری جمهور