رییس جمهور، مشروط شد و عذرخواهی کرد

مراسم آغاز سال تعلیمی ۱۳۹۵ در مناطق سردسیر افغانستان روز سوم حمل در تالار لیسه امانی شهر کابل برگزار شد.
اشرف غنی؛ رئیس جمهور، پیش از نواختن زنگ مکتب، خود را در عملی کردن وعده هایش به آموزگاران مشروط اعلام کرد.
او وعده های جدیدی نداد و وعده هایی را تکرار کرد که سال گذشته اعلام کرده بود و به خاطر عملی نشدن‌شان عذرخواهی کرد.
او گفت:"من به شما وعده کردم که در مورد تامین مسکن برای تان فکر بنیادی می کنم؛ اما عملی نشد و معذرت می خواهم. دلایل مختلفی دارد، اول شهرک معلمان در محل درست انتخاب نشده بود... وعده ما این است که این شهرک ها در چوکات شهر کابل و دیگر شهرها اعمار شوند."

آقای غنی موجودیت فساد را مانع عمده بر سر راه پیشرفت معارف خواند و گفت کار ساختمان ۶۵۰ مکتب که قرار بود پارسال تمام شود، به دلیل فساد در شوراهای قومی، ناتمام مانده است.

در همین حال، منتقدان می گویند که در همان زمان که آقای غنی به معلمان وعده سپرد که تا شش ماه دیگر، هر معلم در هر نقطه از کشور، یک نمره زمین خواهد داشت، انتظار نمی رفت که این وعده در مهلت تعیین شده قابل عملی شدن باشد.

به باور آنها آقای غنی ضمن پذیرش مشروط شدن خود در این وعده، این را نیز باید بپذیرد که وعده ای که داده بود، حساب نشده و دور از واقعیت های جاری و امکانات موجود در آن زمان بود.
صرفنظر از این، دادن زمین به معلمان، شاید تنها معضل معلمان و نظام معارف کشور نباشد.

منتقدان میگویند که رییس جمهور این را نیز باید قبول کند که در طول ۱۸ ماه گذشته هیچ برنامه ای راهبردی برای تغییر وضعیت معیشت، زندگی و کار معلمان و معارف کشور ارائه نکرده است.
به عنوان نمونه، فساد در معارف افغانستان، میراثی است که از گذشته به یادگار مانده و عمق و گستره آن، زبانزد همگان است.

بنابراین، آنچه موجب ایجاد تغییر در عرصه معارف خواهد شد، حرف های خوب نیست؛ بلکه کارهای خوب است.

در زمینه بهبود وضعیت معارف، زدودن رنگ تبعیض و تعصب و قوم گرایی و فساد از این عرصه، در طول ۱۴ سال گذشته، حرف خوب و سخنرانی های غرا، کم ایراد نشده است؛ اما کار از نبود عمل و برنامه عمل می لنگد.

در سال های گذشته، سیاست و نگاه دولت به عرصه معارف به گونه ای بوده که به نظر می رسد دولتمردان اهمیت استراتژيک عرصه معارف را به خوبی درنیافته اند.

این در حالی است که معارف بنیان اصلی یک جامعه سالم، مترقی و قدرتمند را تشکیل می دهد و اگر این بنیان، ضعیف و آسیب پذیر و فاسد باشد، طبیعی است که بازخورد آن را در دیگر عرصه ها به وضوح شاهد خواهیم بود.

بنابراین، از لوازم و توابع نگاه استراتژيک به عرصه بنیادی معارف، رسیدگی به کمبودها، رفع مشکلات، از میان برداشتن موانع، زدودن معضلات با برنامه ریزی ساختاری، زیربنایی و علمی برای این عرصه است که تصور می شود تاکنون شکل نگرفته است.

با سخنرانی های مناسبتی و وعده های غیر عملی هم نمی توان با انبوه معضلات موجود در این زمینه، مواجهه ای معقول و مؤثر داشت؛ کاری که آقای غنی هم آن را به تبع سلف خود کرزی، ادامه داد و وقتی به کارنامه اش نگریست، نتوانست درجه ای بهتر از «مشروط» به آن بدهد.

این تفاوت نگاه آقای غنی با آقای کرزی به عرصه معارف محسوب می شود؛ اما هرگز انتظار نمی رود که این تفاوت بتواند در عمل و نتیجه هم محسوس باشد. حتی اگر اشرف غنی بتواند طبق وعده تجدیدشده اش به معلمان، زمین بدهد و برای آنها شهرک احداث کند، مشکلات بنیادین معارف کماکان برقرار و پابرجا خواهد ماند؛ مشکلاتی که اسم رمز بسیاری از آنها مبارزه ای همگانی و بی رحمانه با فساد سنگین شایع در عمیق ترین لایه های نظام معارف افغانستان است.

این چیزی نیست که با اعطای زمین به معلمان، به دست آید. سران حکومت وحدت ملی هم در ۱۸ ماه گذشته نشان داده اند که از تهور لازم برای ورودی بی محابا به این عرصه برخوردار نیستند؛ بنابراین، معارف علیل و بیمار افغانستان همچنان گروگان شعارهای بزرگ غیر عملی باقی خواهد ماند؛ شعارهایی که اگر بیش از این تکرار و تجدید شود، به دروغ های بزرگ، شباهت خواهد یافت.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور