فاجعه و خیانت؛ غرب با پیامدهای خروج چه می‌کند؟

پارلمان انگلیس از نحوه خروج نظامیان انگلیسی از افغانستان، ابراز «تاسف» کرده و گفته «نحوه خروج ما از افغانستان یک فاجعه و خیانت به متحدان ما بود که در سال‌های آینده به منافع بریتانیا آسیب خواهد زد».
 
بر اساس تحقیقی که اعضای مجلس نمایندگان انگلیس انجام داده، خروج یک‌باره نیروهای این کشور از افغانستان در سال گذشته ناشی از «ناکامی سیستماتیک رهبری، برنامه‌ریزی و آمادگی» بوده‌است.
 
تحقیقات کمیته روابط خارجی پارلمان انگلیس نشا‌ن داده که حکومت این کشور قبل از مسلط شدن طالبان بر افغانستان و در جریان روند تخلیه‌‌ «در زمان حالت اضطراری ملی،‌ فاقد برنامه اساسی، درک و رهبری» بود.
 
تهیه کنندگان این گزارش از دولت انگلیس خواسته‌اند تا به خاطر تعامل با افغانستان در آینده، استراتژی جدی را روی دست بگیرد و هشدار داده که هرگونه قصد برای انزوای کامل رژیم جدید نه تنها به مردم افغانستان آسیب خواهد رساند؛ بلکه چین خلأ به وجودآمده را پر خواهد کرد.
 
گزارش هیات مجلس نمایندگان پارلمان انگلیس یکبار دیگر نشان می دهد که غرب همچنان درگیر پیامدهای ویرانگر و زیانبار خروج مفتضحانه خود از افغانستان است و همان گونه که در این گزارش نیز تصریح شده، می داند که عواقب این رویداد در بلندمدت بر شراکت راهبردی غرب و متحدانش تاثیر منفی عمیق می گذارد؛ تاثیری که شاید بخشی از آن هرگز قابل مهار و کنترل نباشد؛ زیرا هنوز هم دستگاه های حاکم بر کشورهایی مانند انگلیس و امریکا اقدام شرم آور خود را توجیه می کنند و با اشاره به عملیات انتقال به آن مباهات می ورزند.
 
واقعیت اما این است که آن عملیات، بی توجه به اینکه به چه هدفی صورت گرفت و چه کمک بزرگی به طالبان کرد تا کشوری خالی از مغزهای متفکر و جریان های چالش گر را تصاحب کند و سیستم اداره سیاسی و مدیریت امنیتی آن را براساس تفکرات و ایدئولوژی خود از نو سازمان دهد، هرگز آنگونه که ادعا می شود ایده آل نبود و حتی به کسانی که موفق به دستیابی به این «افتخار» نیز شدند، پیام آور روزهای رویایی و آینده ای قابل تضمین و رضایت بخش نبوده و نیست.
 
بسیاری از کسانی که در چارچوب عملیات انتقال به کشورهای غربی به ویژه امریکا و انگلیس، منتقل شدند، هنوزهم به سامان نرسیده و زندگی امن و آرامی را تجربه نمی کنند. شماری از آنها همچنان در کمپ ها و هوتل ها به سر می برند و برای اسکان مجدد و شروع یک زندگی تازه با مشکل رو به رو هستند.
 
بحران اوکراین نیز مشکلات آنان را دوبرابر کرد؛ زیرا غرب نشان داد که بر بنیاد استندردهای دوگانه خود، اوکراینی های سفیدپوست، مسیحی، «متمدن» و «تحصیلکرده» را بر همکاران محلی افغان خود در جریان یک مأموریت شکست خورده، ترجیح می دهد.
 
افزون بر این، نحوه خروج شرم آور نیروهای نظامی غربی از افغانستان، تنها به قدرت گیری بلامنازع و بازگشت ناپذیر طالبان نیانجامید؛ بلکه در عین حال، زمینه ساز بروز شکافی عمیق و عظیم میان قدرت های غربی و شرکای به اصطلاح راهبردی شان در منطقه و جهان شد و این امر می تواند در آینده جایگاه غرب در معادلات قدرت بین المللی را متزلزل کند؛ کما اینکه نشانه هایی از این تردید و تزلزل اندکی پس از خروج کامل نظامیان ناتو از افغانستان در روابط کشورهای عربی و آسیایی با امریکا رونما شد؛ اگرچه جنگ اوکراین و اشتباهات مهلک پوتین در آن، بار دیگر کفه ترازوی معادلات استراتژيک را به نفع غرب تغییر داد و اتحادهای سنتی آن با کشورهای عضو بلوک لیبرال سرمایه داری را اندکی ترمیم و تحکیم بخشید.
 
با این وجود، همان گونه که در گزارش هشدارآمیز هیات پارلمانی انگلیس، تصریح شده، نحوه خروج از افغانستان «فاجعه و خیانت» بود و این امر، بدون شک به جایگاه غرب در مناسبات قدرت جهانی، آسیب می زند و در مناطق مورد مناقشه ای مانند افغانستان نیز به رقبای راهبردی آن امکان مانور بیشتری می دهد. به همین دلیل، پارلمان انگلیس به دولت آن کشور توصیه کرده که از تلاش برای انزوای طالبان دست بردارد و راهی برای «تعامل» با آن پیدا کند؛ در غیر آن، چین آماده است که همه چیز را تصاحب کند و به این ترتیب، جای خالی یک حامی راهبردی برای دولت طالبان به سادگی از سوی دولت پکن پر خواهد شد.
 
محمدرضا امینی - جمهور