اردوغان در پاکستان به دنبال چیست؟

رجب طیب اردوغان؛ رییس ‌جمهور ترکیه، روز پنج‌شنبه در یک سفر رسمی دو روزه وارد اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان شد.

 

وزارت امور خارجه پاکستان گفته است که هواپیمای اردوغان در پایگاه هوایی نورخان به زمین نشست؛ جایی‌ که آصف علی زرداری؛ رییس‌ جمهور، شهباز شریف؛ نخست‌وزیر و سایر مقام‌های عالی‌رتبه دولتی پاکستان برای استقبال از او حضور داشتند.

 

همچنین جنگنده های نیروی هوایی پاکستان هواپیمای حامل اردوغان را هنگام ورود به حریم هوایی این کشور اسکورت کردند.

 

روابط ترکیه و پاکستان تازگی ندارد. مقامات پاکستانی برای مقابله با بحران‌های اقتصادی و همکاری‌های نظامی و امنیتی به ترکیه متکی هستند. ترکیه در حال حاضر حدود یک میلیارد دالر سرمایه‌گذاری مستقیم در پاکستان انجام داده است و این نشان می‌دهد که روابط با آنکارا برای اسلام آباد تا چه اندازه حائز اهمیت است.

 

با این حال، ترکیه به سادگی به هیچ کشوری امتیاز نمی‌دهد، بنابراین پرسش اساسی این است که اردوغان در پاکستان چه می‌کند و به دنبال چیست؟

 

این پرسش از آنجا اهمیت دارد که رئیس جمهور اقتدارگرا و خودکامه ترکیه به شدت به دنبال توسعه حوزه نفوذ، گسترش دامنه هژمونی و افزایش قلمروهای تحت سلطه استراتژیک خود است.

 

بسیاری از منتقدانش معتقد اند که رجب طیب اردوغان از همین حالا خود را یک پادشاه می‌داند؛ پادشاهی که رویای بازآفرینی و احیای امپراتوری مضمحل شده عثمانی را در سر می‌پروراند و خود را در قامت رهبری جهان اسلام تصور می‌کند.

 

شاید تا پیش از سقوط رژیم بشار اسد و سیطره تروریست‌های تحت حمایت ترکیه و متحدانش از جمله رژیم صهیونیستی اسرائیل بر دمشق و سراسر این کشور، رویاپردازی اقتدارگرایانه رجب طیب اردوغان خواب و خیالی بیش به نظر نمی‌رسید؛ اما به دنبال تحولات سوریه و همدستی آشکار رژیم ریاکار آنکارا با باند تروریستی مسلط بر تل آویو در جنگ‌های غزه و لبنان، رویکردهای امپریالیستی پان ترکیست‌های پیرو اردوغان بیش از پیش آشکار شده است.

 

به این ترتیب، اکنون نه تنها ترکیه‌ به رهبری اردوغان؛ بلکه اقمار و ایادی منطقه‌ای رژیم آنکارا از جمله دولت به رهبری الهام علی‌ف در آذربایجان و برخی دیگر از دولت‌های سرسپرده منطقه به او در تحقق رویای تاریخی‌اش یعنی بازآفرینی امپراتوری سرنگون شده عثمانی کمک می‌کنند.

 

در این میان، دولت‌های آسیب دیده و کشورهای در آستانه فروپاشی برای اردوغان یک طعمه آماده محسوب می‌شوند. 

 

او با استفاده از تجارب سوریه و لبنان به خوبی یاد گرفته است که چگونه در کانون آتش لانه بسازد، در مراکز بحران هسته‌گذاری کند و با استفاده از بیچارگی، استیصال و درماندگی ملت‌های منطقه، ارتش‌های ضعیف و دولت‌های وابسته نفوذ خزنده ترکیه را گسترش دهد.

 

بنابراین، سفر اردوغان به پاکستان به عنوان تنها کشور اسلامی دارای تسلیحات هسته‌ای در راستای امپریالیزم نوعثمانی و رویاپردازی هژمونیک رئیس جمهور خودکامه ترکیه قابل ارزیابی است.

 

اگرچه انتظار نمی‌رود که اردوغان با سفر به پاکستان به دنبال اجرا و تکرار سناریوی سوریه باشد؛ اما هیچ تردیدی وجود ندارد که او با استفاده از فرصت‌ها، امکانات و موقعیتی که پاکستانی‌ها در اختیار دارند در راستای اهداف امپریالیستی و طرح‌های هژمونیک خود در سایر کشورهای اسلامی و علیه دولت‌های آسیب دیده و ملت‌های فروپاشیده بهره‌برداری می‌کند.

 

او به خوبی می‌داند که پاکستانی‌ها به سرمایه‌گذاری و روابط اقتصادی ترکیه نیازمند اند؛ اما در قبال تامین این نیاز باید به اهداف و شرایط هرچند نامشروع و اقتدارگرایانه و توسعه طلبانه اردوغان نیز گردن بگذارند.

 

به عنوان نمونه، یک از اهداف اردوغان ممکن است تقویت و احیای داعش در افغانستان باشد؛ چیزی که پاکستان نیز در حال حاضر به دنبال آن است. 

 

محدود کردن دامنه قدرت منطقه‌ای ایران نیز یکی دیگر از اهداف اوست؛ کاری که در سوریه، لبنان و غزه نیز انجام داد و شاید هدف بعدی او افغانستان، پاکستان و سایر کشورها باشد. این پروژه‌ای است که اردوغان به نیابت از اسرائیل و امریکا به پیش می‌برد و از حمایت همه جانبه رژیم‌های تل‌آویو و واشنگتن نیز برخوردار است. پروژه احیای داعش خراسان در افغانستان و پاکستان نیز در همین راستا قابل تحلیل است.

 

البته داعش به عنوان سازمان مادر تنها یکی از گزینه‌های ترکیه برای توسعه تروریزم به منظور تامین اهداف راهبردی خود علیه کشورهای هدف محسوب می‌شود. سایر گروه‌های تروریستی محلی و منطقه‌ای مانند جیش العدل علیه ایران نیز ممکن است بخشی دیگر از نیروهای نیابتی اردوغان و متحدان غربی و اسرائیلی آن در منطقه باشند.

 

او همچنین برنامه‌های فشرده فرهنگی و اقتصادی برای توسعه نفوذ نرم ترکیه در کشورهای هدف دارد و تردیدی وجود ندارد که یکی از مهم‌ترین اهداف سفر جاری او به پاکستان نیز همین است.

 

بنابراین، سفر رجب طیب اردوغان؛ رئیس جمهوری ترکیه به اسلام آباد حتی اگر در حال حاضر به نفع اقتصاد بحران زده و دولت بی‌ثبات پاکستان باشد در بلندمدت به زیان این کشور و همه کشورهای منطقه خواهد بود؛ زیرا اردوغان یک عنصر خطرناک و نفوذی ناتو و امریکا است که همان ماموریت رژیم اسرائیل علیه کشورهای عربی را در سایر کشورهای اسلامی عملیاتی می‌کند و در برخی موارد با اسرائیل ماموریت‌های مشترک را به اجرا درمی‌آورد؛ رخدادی که در سناریوی سوریه به وضوح شاهد آن بودیم در حالی که تروریست‌های مورد حمایت ترکیه بر دمشق مسلط بودند، اسرائیل با استفاده از فرصت، زرادخانه‌های تسلیحاتی سوریه را نابود کرد و بخش‌های استراتژیک از خاک این کشور را به اشغال خود درآورد.

 

محمدرضا امینی - جمهور