افغانستان چگونه دوباره به بهشت تروریزم تبدیل میشود؟
پنجشنبه ۱ سنبله ۱۴۰۳ ساعت ۱۰:۴۲
القاعده درست به اندازه جناح‌های تشکیل دهنده رژیم طالبان از درآمد حاصل از معادن سهم می‌برد و عناصر افغان تبار عضو القاعده در سمت‌های مهم دولتی کار می‌کنند. بنابراین برخلاف گذشته که اسامه بن لادن «مهمان ویژه» ملا عمر و طالبان در افغانستان بود، القاعده اکنون دیگر مهمان نیست؛ بلکه صاحبخانه است و در حاکمیت و قدرت شریک است.
روزنامه «ایندیپندنت» به نقل از کارشناسان نوشته است: «اعضای ارشد القاعده محیطی را پیدا کرده‌اند که به آنها اجازه می‌دهد با کمترین مداخله از سوی حاکمان طالبان به فعالیت خود ادامه دهند.»
ضیا سراج، رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان گفت که بین سال‌های 2017 و 2018، بیش از 400 نفر عضو القاعده را بازداشت کرده بود.
او گفت: «پس از اینکه [طالبان] افغانستان را گرفتند، اعضای القاعده خانواده‌های خود را به داخل افغانستان آوردند.»
در همین حال، جنرال سمیع سادات، یکی از ژنرالان حکومت سابق افغانستان هم ادعا کرد که برادر اسامه بن لادن، عبدالله بن لادن، و تعدادی از پسرانش به افغانستان بازگشته‌اند.
او مدعی است: «فتح الله منصور، رئیس اداره هوانوردی ملکی طالبان، یک نقطه کلیدی برای تماس با القاعده در رژیم بالفعل است.»
اگرچه پیش از این نیز گزارش‌هایی درباره بازگشت القاعده به افغانستان همزمان با بازگشت طالبان به قدرت منتشر شده است؛ اما گزارش مورد اشاره تایید می‌کند که ابعاد این رویداد تا چه اندازه گسترده است و طالبان چگونه برای جبران احسان القاعده در دوران مبارزات این گروه برای آن در افغانستان پناهگاه فراهم می‌کنند.
این همان رویکردی است که از سوی طالبان در قبال سایر گروه‌های تروریستی متحد آنها نیز اعمال میشود. به باور کارشناسان، حتی طالبان پاکستانی نیز که عملاً با ارتش پاکستان در حال جنگ هستند در سایه همین سیاست از بهشت امن افغانستان برای تقویت و توسعه قدرت و توان تروریستی خود بهره می‌گیرند.
در مورد القاعده اما وضعیت حتی می‌تواند بیش از سایر گروه‌های تروریستی متفاوت باشد. رابطه القاعده با طالبان صرفاً یک رابطه ایدئولوژیک یا همکاری امنیتی نیست. آنها خویشاوند هستند. فرماندهان القاعده در افغانستان همسران افغان برگزیده اند و رهبران طالبان از ملا عمر تا جلال الدین حقانی همسران عرب گرفته اند.
شاید به همین دلیل است که بر بنیاد گزارش‌ها القاعده درست به اندازه جناح‌های تشکیل دهنده رژیم طالبان از درآمد حاصل از معادن سهم می‌برد و عناصر افغان تبار عضو القاعده در سمت‌های مهم دولتی کار می‌کنند. بنابراین برخلاف گذشته که اسامه بن لادن «مهمان ویژه» ملا عمر و طالبان در افغانستان بود، القاعده اکنون دیگر مهمان نیست؛ بلکه صاحبخانه است و در حاکمیت و قدرت شریک است.
اینکه بر بنیاد ادعای سمیع سادات، فردی به نام فتح الله منصور؛ رئیس اداره هوانوردی ملکی طالبان رابط اصلی این گروه با فرماندهان القاعده است و زمینه بازگشت خانواده‌های آنان به افغانستان را تسهیل می‌کند، اینکه ایمن الظواهری در امن‌ترین نقطه کابل اسکان داده شده بود و اینکه برادر و فرزندان اسامه بن لادن با خاطری آسوده در افغانستان زندگی می‌کنند، فراتر از یک سپاسگزاری و قدردانی سنتی افغان‌ها از احسان خارجی‌هاست.
با این حال طالبان تاکید می‌کنند که به تعهد خود برای عدم استفاده از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر پایبند هستند و در همین راستا اجازه نمی‌دهند که گروه‌های تروریستی با استفاده از خاک افغانستان کشورهای دیگر را هدف قرار دهند.
ناظران امنیتی اما می‌گویند این در حال حاضر یک حقه فریبنده برای انحراف افکار عمومی و پاسخ به نگرانی‌های فزاینده جامعه جهانی و کشورهای همسایه و منطقه از رشد روزافزون تروریزم فرامرزی در افغانستان است.
طالبان پیش از این هم نشان داده اند که به سادگی واقعیت‌های میدانی را انکار می‌کنند و مسئولیت خود برای رسیدگی به نگرانی‌های واقعی کشورهای پیرامون افغانستان درباره پیامدهای امنیتی ارتباط بی پروا با تروریزم را نادیده می‌گیرند.
اینکه در حال حاضر القاعده از مبدا افغانستان کشورهای هدف را تهدید نمی‌کند می‌تواند دو عامل مهم داشته باشد؛ یکی اینکه این شبکه دیگر به اندازه‌ای قدرتمند نیست که همانند گذشته اهداف بزرگ فرامرزی خود را به سادگی عملیاتی کند و حملات تروریستی مرگبار را بر دشمنانش انجام دهد. القاعده با ظهور رقبای قدرتمندی مانند داعش برای بازیابی نیرو و تجدید قوایش نیاز بیشتری به زمان دارد و این همان چیزی است که بهشت امن افغانستان زیر سلطه طالبان برای این شبکه فراهم می‌کند.
نکته دیگر هم این است که طالبان در شرایط کنونی نگاه واقع بینانه‌ای نسبت به چشم انداز حاکمیت خود بر افغانستان دارند و نمی‌خواهند که با اولویت دادن به ماموریت‌های جهادی متحدان تروریست خود، آینده حکومت شان را به خطر بیاندازند؛ اشتباه مرگباری که در دوره اول حاکمیت خود مرتکب شدند و هزینه‌های سنگین آن را با سقوط حاکمیت خویش پرداختند.
این عوامل اما تغییری در وضعیت افغانستان به عنوان بهشت امن تروریست‌های متحد طالبان ایجاد نمی‌کند. این واقعیتی است که وجود دارد و انکار مکرر آن از سوی طالبان آن را تغییر نخواهد داد.
بنابراین حتی اگر کشورهای خارجی و سازمان‌های بین‌المللی، گزارش‌های هشداردهنده درباره تبدیل شدن دوباره افغانستان به بهشت امن تروریزم را نادیده بگیرند و به منافع کوتاه مدت خود در تعامل با طالبان اولویت بدهند، آینده صلح و امنیت منطقه و جهان با ادامه وضعیت کنونی در افغانستان همچنان خطیر و خوفناک باقی خواهد ماند.
محمدرضا امینی - جمهور
کد مطلب: 175175
