مطالعات جدید نشان می دهد که لیکوپن، عصاره گیاهی طبیعی که به میوه ها و سبزیجاتی مانند بادمجان رومی و تربوز رنگ سرخ و گلابی می بخشد، می تواند با بهبود ارتباط سلول های مغزی، به کاهش علائم افسردگی کمک کند.
عصاره های گیاهی مخلوط هایی از متابولیت های ثانویه معطر مانند فنول ها، اسیدهای فنولی، ترپن ها، ترپنوییدها، فلاونوئیدها و گاهی اوقات اسیدهای چرب اند که گیاهان معمولا به عنوان مواد دفاعی طبیعی یا برای جذب حشرات و محافظت در برابر بیماری ها و آفات تولید می کنند. بسیاری از این ترکیبات خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و درمانی دارند.
نیویارک پست به نقل از پژوهشگران دانشگاه پزشکی چونگ کینگ در چین می نویسد: «عصاره های گیاهی طبیعی در مقایسه با داروهای مصنوعی، این مزیت را دارند که برای مصرف طولانی مدت مناسب ترند، عوارض جانبی کمتری دارند و بی خطرترند. با پیشرفت تحقیقات، ثابت شد که عصاره های گیاهی مانند لیکوپن و کورکومین بر سلول های عصبی اثر محافظت کننده دارند و در این میان، اثر لیکوپن به دلیل خواص آنتی اکسیدانی قوی و دسترسی گسترده، برجسته تر است.»
دانشمندان برای ایجاد علائمی مشابه افسردگی در ۶۰ موش از تکنیک هایی استفاده کردند تا بتوانند تاثیر لیکوپن را بر این وضعیت بررسی کنند. سپس موش های افسرده را به دو گروه تقسیم کردند و به یک گروه به ازای هر کیلوگرام وزن بدن ۲۰ میلی گرام لیکوپن دادند، در حالی که گروه دیگر دارونمایی از روغن جواری مصرف کرد.
موش هایی که لیکوپن مصرف کرده بودند، در مقایسه با گروه دارونما، با سایر موش ها تعامل اجتماعی بیشتری داشتند و به محلول آب شکر، که به عنوان محرکی برای ایجاد لذت در نظر گرفته می شود، علاقه بیشتری نشان دادند.
محققان دریافتند که قرار دادن موش ها در شرایط استرس زا باعث اختلال در انعطاف پذیری سیناپسی آن ها می شود؛ فرایندی حیاتی برای یادگیری و تشکیل حافظه که به مغز امکان ذخیره اطلاعات و تطبیق با تجربیات جدید را می دهد.
درمان با لیکوپن به بازسازی انعطاف پذیری سیناپسی آسیب دیده کمک کرد و از طریق یک مسیر سیگنال دهی خاص در سیستم عصبی، رفتارهای افسرده گونه را معکوس کرد.
با این حال، این مطالعه چندین محدودیت داشت. محققان فقط از موش های نر استفاده کردند و تنها بر تاثیر لیکوپن بر هیپوکامپ ــ بخشی از مغز که عمدتا مسئول یادگیری و حافظه است ــ تمرکز داشتند.
آن ها همچنین خاطرنشان کردند: «با توجه به اینکه افسردگی یک بیماری مزمن است، سازوکارهای پاتولوژیک آن (تغییرات زیستی و فیزیولوژیکی) برای ظهور کامل اغلب به زمان بیشتری نیاز دارند. بنابراین، تمدید زمان مشاهده رفتارها پس از مداخله با لیکوپن ممکن است از اثربخشی آن ارزیابی جامع تری ارائه دهد.»
یک نکته مهم هم این است که موش ها دوزی معادل ۲۰ میلی گرام لیکوپن به ازای هر کیلو وزن بدن دریافت کردند، در حالی که دوز معادل در انسان تقریبا ۱.۶۲ میلی گرام به ازای هر کیلوگرام تخمین زده می شود. به این ترتیب برای یک فرد با وزن ۹۰ کیلو، این مقدار معادل حدود ۱۴۷ میلی گرام لیکوپن در روز می شود. در حالی که برخی تحقیقات نشان داده اند مصرف حداکثر ۷۵ میلی گرام لیکوپن در روز بی خطر است. مطالعه ای هم که ماه جون منتشر شد، مصرف تا ۱۰۰ میلی گرام را بی ضرر گزارش کرد.