وضعیت در جاغوری چگونه است؟

هزاران معترض در ولسوالی جاغوری ولایت غزنی، با برپایی تظاهراتی، خواستار رهایی بدون قید و شرط گروگان ها شدند.
حدود دو هزار نفر در منطقه سنگماشه این ولسوالی از بی توجهی دولت در برابر سرنوشت باشندگان جاغوری، شعارهای ضد دولتی سر دادند.
حدود یک هفته پیش، مردان مسلح که مقامات محلی، آنها را افراد وابسته به طالبان می خوانند، دو زن و دو مرد را از منطقه ای موسوم به رسنه از مربوطات ولسوالی گیلان در نزدیکی ولسوالی جاغوری به گروگان گرفتند.
براساس اظهارات مقامات، ربایندگان در بدل رهایی گروگان ها، خواستار آزادی زندانیان شان از زندان های دولتی و پرداخت دو میلیون و پنجصد هزار افغانی شده اند.
در تازه ترین مورد هم روز گذشته، مردان مسلح ناشناس، دو هنرمند محلی ولسوالی جاغوری به نام های «دلشاد» و «شاداب» را به گروگان گرفتند.
تظاهرکنندگان، دولت را به نژادپرستی و تبعیض میان شهروندان متهم کردند.
یکی از آنان گفت که اگر وضعیت تغییر نکند، مردم جاغوری خودمختاری اعلام می کنند و دیگر از دستورات دولت اطاعت نخواهند کرد.
آنها همچنین که «جنگ» یکی دیگر از گزینه ها بوده است.
این بزرگترین تظاهرات در نوع خود است که در ولسوالی جاغوری ولایت غزنی بر علیه دولت در طول ۱۴ سال گذشته برگزار می شود.
تظاهرکنندگان، ظاهرا یک خواسته داشتند و‌ آن آزادی بی قید و شرط و سریع افراد به گروگان گرفته شده بود؛ اما به نظر می رسد این تنها چیزی نیست که موجب شده است که هزاران نفر در این تظاهرات بزرگ ضد دولتی شرکت کنند.
یادکرد از گزینه های خطرناک و غیر معمولی مانند جنگ یا اعلام خودمختاری هم چیزی نیست که به صورت منطقی بتوان آن را به خشم مردم از گروگان گیری های اخیر نسبت داد.
واقعیت این است که جاغوری، زخم های کهنه و سرباز زیادی دارد که تصور می شود هنوز به اندازه کافی به آنها توجه نشده است.
جاغوری بزرگترین و پرنفوس ترین ولسوالی ولایت غزنی است که بر بنیاد برخی ادعاها، حتی نسبت به خود شهر غزنی نیز توسعه یافته تر است.
در خیلی از زمینه ها از جمله توسعه فرهنگی و آموزشی، جاغوری نسبت به مرکز غزنی و سایر بخش های این ولایت، پیشگام و سرآمد است.
مردمان ساکن جاغوری همچنین همانند دیگر بخش های هزاره/شیعه نشین افغانستان، صلح جو و مخالف جنگ و خشونت و ترور و آدمکشی اند.
با این اوصاف، جاغوری را چه شده است که اینک هزاران نفر در یک تظاهرات عظیم، شعارهای ضد دولتی، جدایی طلبانه و جنگ جویانه سر می دهند؟
ناامنی های اخیر در این ولسوالی، بدون تردید، در شکل گیری این موج شدید نارضایتی از دولت، نقش دارد؛ اما این همه ماجرا نیست.
همانگونه که در بالا نیز اشاره شد، مردمان جاغوری تصور می کنند، به رغم سهم مهمی که در بافت اجتماعی و بازی های سیاسی افغانستان دارند، سهم واقعی آنان به آنها داده نشده است.
آنها نوعی تبعیض و دوگانه رفتاری را احساس می کنند که از حقوق انسانی و اجتماعی شان، به نفع قومیت حاکم و غالب بر مناسبات سیاسی افغانستان، هزینه می کند و این برای آنها اینک به نقطه ای غیر قابل تحمل رسیده است.
از این نظر، لبریز شدن کاسه صبر مردم جاغوری از ناامنی های اخیر نیز به خوبی قابل درک است؛ زیرا با این حساب، آنها تصور می کنند که میان ناامنی ها و آدم ربایی های سازمان یافته اخیر و بی توجهی و سکوت دولت در قبال آن، یک نسبت نانوشته پنهان وجود دارد که آبشخور و زمینه های سیاسی و اجتماعی هردو مورد، تبعیض، دوگانه رفتاری قومی و استندردهای دوگانه قومیت حاکم است.
جاغوری ها اکنون حتی اعتماد خود را به رهبران کهنه و نو هزاره و شیعه نیز از دست داده اند؛ رهبرانی که هر بار در گرماگرم کمپاین های انتخاباتی، چپن های فاخر ابریشمین می پوشند و با سفر به جاغوری و تکرار وعده کهنه ارتقای ولسوالی جاغوری به ولایت، آرای مردم این ولسوالی را تصاحب می کنند؛ اما پس از فرونشستن غبار انتخابات، جاغوری می ماند و گرفتاری هایش به عنوان یک ولسوالی درجه چندم و در حاشیه.
جاغوری ها داعیه ولایت شدن خود را با مثال ها و نمونه های دیگری مانند خوست و پنجشیر نیز بیان می کنند و نتیجه می گیرند که در این میان، آنها تنها از نظر قومی، شایسته قرار گرفتن در قماش و قطار ولسوالی های ولایت شده خوست و پنجشیر نیستند.
با این حساب، شاید تهدیدهای مطرح شده در تظاهرات اخیر، هیچگاه عملی نشوند؛ اما وضعیت جاری در آن ولسوالی و ناامنی های رو به گسترش در کنار تیغ تیز تبعیض، مردم جاغوری را به سمت گرایش های خطرناکی مانند جدایی طلبی و جنگ، هدایت می کند و این، هشداری صریح و جدی به رهبران قومی کهنه و نو هزاره/شیعه و همچنین قوم و تیم حاکم است.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور