مارشال مغضوب ارگ

اشرف غنی؛ رئیس جمهوری با صدور فرمانی رسما رتبه نظامی مارشالی را به عبدالرشیم دوستم اعطا کرد.
 
این فرمان اما تاکنون در صفحات رسمی ارگ ریاست جمهوری نشر نشده است.
 
این فرمان حدود سه هفته قبل صادر و توسط اشرف غنی امضا شده؛ در آن آمده: "به پاس خدمات ایشان در‌ حل بن‌بست‌های سیاسی و تامین ثبات در‌ کشور رتبه مارشالی را به عبدالرشید دوستم اعطا می‌کنم."
 
براساس توافقنامه سیاسی میان اشرف غنی و عبدالله عبدالله، اعطای درجه مارشالی به جنرال دوستم به عنوان سومین مارشال افغانستان بخشی از خواسته‌های تیم عبدالله بود.
 
در توافقنامه سیاسی آمده که جنرال عبدالرشید دوستم با فرمان رئیس جمهوری به بلندترین رتبه نظامی مارشالی ارتقاء داده می‌شود و همزمان عضویت شورای عالی دولت و شورای امنیت ملی را خواهد داشت.
 
یک منبع نزدیک به دوستم مدعی شده که ارگ سعی فراوانی کرده که از ذکر نام دوستم در توافقنامه سیاسی جلوگیری کند و حتی برای این منظور از سفارت های خارجی از جمله سفارت امریکا کمک خواسته؛ اما این سفارت گفته که این موضوع را باید خودتان حل و فصل کند.
 
تقلای ارگ برای جلوگیری از ذکر نام دوستم در متن توافقنامه سیاسی به معنای تمایل شدید آن به خودداری از اعطای رتبه مارشالی به آقای دوستم بوده است. توسل به سفارتخانه های خارجی از جمله سفارت امریکا برای کمک به تحقق اراده ارگ هم نشانگر آن است که این امر برای رییس جمهور غنی اهمیت حیاتی داشته و او هرگز این عنوان را با اشتیاق و بر پایه شایستگی به جنرال دوستم نداده است.
 
عدم انتشار رسمی حکم مارشالی آقای دوستم از سوی ارگ ریاست جمهوری و نشر آن در صفحه فیسبوک عنایت الله بابر فرهمند؛ رییس دفتر پیشین آقای دوستم آن هم سه هفته پس از امضای آن توسط اشرف غنی هم این برداشت را تایید می کند و نشان می دهد که آقای دوستم حتی اگر مارشال هم شده باشد، مارشال مغضوب ارگ است و آقای غنی به رغم امضای حکم مارشالی او، همچنان حاضر نیست آن را به رسمیت بشناسد و یا از آن دفاع کند.
 
از سوی دیگر، رتبه مارشالی هیچ جایگاهی در قانون اساسی و قانون ذاتی افسران ندارد و همواره یک عنوان تشریفاتی و تقلیدی بوده است. با وجود آنکه مارشال فهیم به دلیل ایفای نقش پررنگ در شکست طالبان و رهبری جبهات جهاد و مقاومت، شایسته این عنوان محسوب می شد؛ اما درباره جنرال دوستم، چنین باوری وجود ندارد و به جز ارگ، اعطای رتبه مارشالی به او، مخالفان دیگری نیز دارد.
 
آقای دوستم همواره در تاریخ ۴۰ سال اخیر افغانستان، نقشی منفی ایفا کرده و هرگز یک درجه دار نظامی خوشنام و محبوب در سطح ملی نبوده است. او که با وساطت داکتر نجیب و دخالت ببرک کارمل و به حکم جنرال قادر؛ وزیر دفاع رژيم کمونیستی به عنوان «خورد ضابط امنیت ملی» رسمیت یافت و سپس با امضای جنرال قادر، رتبه جنرالی کسب کرد و در ارتش کمونیستی، نام و اعتباری برای خود فراهم ساخت، در اواخر دوره ریاست جمهوری نجیب با جدا شدن از ارتش کمونیستی به عنوان یک جنرال پیمان‌شکن، علیه او وارد عمل شد و در کنار جریان های جهادی، مقدمات سقوط رژيم کمونیستی را فراهم آورد.
 
جنرال دوستم پس از پیروزی مجاهدین و قبل از سقوط دولت اسلامی به رهبری برهان الدین ربانی، بار دیگر علم مخالفت برافراشت و حتی علیه دولت ربانی وارد جنگ شد و مدتی با گلبدین حکمتیار که نیروهایش در حال جنگ با دولت مجاهدین بودند و از عوامل اصلی ویرانی کابل، آوارگی صدها هزار نفر و مرگ هزاران تن دیگر به حساب می آمدند، متحد شد و علیه دولت مستقر وقت، جنگید.
 
آقای دوستم حتی مدتی در شمال افغانستان با ایجاد یک دولت خودمختار، افغانستان را به سمت تجزبه هدایت کرد و تمامیت ارضی کشور را به خاطر انداخت. او در آن زمان، یک سیستم سیاسی مستقل، واحد پول اختصاصی و نیروهای امنیتی مختص حکومت خود را ایجاد کرد و از سوی هوادارانش نیز «دوستم پادشاه» نامیده می شد.
 
در نظام کنونی نیز آقای دوستم با وجود آنکه در مقاطعی نام و مقام هم کسب کرد و تا ریاست ستاد ارتش و معاونت اول ریاست جمهوری هم پیش رفت و عنوان معاونت اولی آقای غنی در دولت پیشین را به شرط اذعان صریح به اتهام های حقوق بشری اش، به دست آورد؛ اما هر بار به اتهام رفتارهای مشابه با دو تن از منتقدان ازبک‌تبارش یعنی اکبربای و احمد ایشچی، با بدنامی از دامن قدرت، طرد شد.
 
با این حساب، او نه تنها واجد عنوان سنگین مارشالی حتی به معنای یک لقب تشریفاتی، سیاسی و مصلحتی نیست؛ بلکه کارنامه نظامی او سرشار از پیمان‌شکنی، جاه طلبی، فزون خواهی، قانون شکنی و سوء رفتار با مخالفان و منتقدانش است.
 
بنابراین، بدیهی است که آقای دوستم به رغم دریافت رتبه مارشالی به کمک لابی گری سیاسی با عبدالله عبدالله و علیرغم میل اشرف غنی، همچنان مغصوب ارگ باقی بماند. در چنین شرایطی بعید است که او عضویت شورای عالی دولت و شورای امنیت ملی را کسب کند.
 
علی موسوی - جمهور