محور مسکو و چشم انداز صلح و جنگ در افغانستان

6 جدی 1395 ساعت 18:15

پرسش مهم دیگر این است که چرا نشست مسکو، بدون حضور نماینده ای از کابل، برگزار می شود؟ چیزی که واکنش اعتراضی افغانستان را نیز در قبال داشته است.




گفتگوهای سه‌جانبه میان نمایندگان پاکستان، چین و روسیه دربارۀ افغانستان در مسکو برگزار می‌شود.
وزارت خارجۀ پاکستان گفته ‌است که روسیه عمیقا از گسترش و نفوذ رو به رشد گروه داعش در افغانستان نگران است و می‌خواهد که در کشاندن گروه‌های ذی‌نفع به گفتگوهای صلح با افغانستان، نقش فعال تری ایفا کند.
وزارت خارجۀ پاکستان می‌افزاید که دلیل عمده این است که روسیه خواهان همکاری پاکستان و چین برای دریافت راه حل برای این موضوع است.
این در حالی‌ است که اخیراً ضمیر کابلوف؛ سفیر روسیه در افغانستان گفته بود که طالبان و روسیه موقف یکسانی در برابر داعش در افغانستان دارند.
او گفته بود که روسیه کاملاً با این باور عمومی، موافق است که امریکا راهکار واضحی در افغانستان ندارد و تنها حضور نظامی و سیاسی در این کشور جنگ‌زده دارد.
آقای کابلوف تأیید کرده بود که روسیه با طالبان ارتباط دارد.
او همچنین از توسعه روابط روسیه و پاکستان ابراز خوشنودی کرده است.

افغانستان چنانچه انتظار می رفت نسبت به نشست مسکو که قرار است فردا برگزار شود، واکنش منفی نشان داده است و این کاملا قابل درک است؛ زیرا تحرکاتی که اخیرا از سوی روسیه در مورد افغانستان صورت می گیرد، هرگز مورد تأیید کابل نیست؛ زیرا کابل به درستی نمی داند که آنچه مسکو در پی دستیابی به آن است، آیا دقیقا همان چیزی است که افغانستان هم به دنبال آن است یاخیر.

از جانب دیگر، در طول ۱۵ سال گذشته هیچگاه منافع و اهداف راهبردی و بلندمدت کابل و مسکو در منطقه در یک راستا قرار نداشته است. در این شکی نیست که مسکو از گسترش روزافزون داعش در منطقه از جمله در افغانستان، هراسناک است و بارها نسبت به این مسأله با صراحت ابراز نگرانی کرده است. بنابراین، شاید در نگاه نخست، چنین به نظر برسد که روسیه نیز مانند افغانستان، خود را یکی از اهداف بالقوه تروریزم در حال شیوع می داند و به همین دلیل، مجدانه در تلاش است تا با استفاده از همه امکان ها و ابزارهای موجود و ممکن، با آن مقابله کند؛ اما این تنها یک روی سکه تحرکات جاری با محوریت روسیه است.

نزدیکی روسیه به طالبان که ضمیر کابلوف؛ سفیر روسیه در کابل هم هفته گذشته آن را تأیید و بر ضرورت ادامه آن تأکید کرد، چیزی نیست که کابل را نسبت به نیات دیگر مسکو در خصوص افغانستان، قانع سازد؛ به ویژه در شرایطی که حکومت مستقر در کابل، مورد حمایت وسیع و همه جانبه امریکا است و طبیعتا سیاست رسمی کابل، مبتنی بر نوعی بدبینی و سوء ظن نسبت به روسیه می باشد. این بدبینی البته ریشه های قدرتمند تاریخی هم دارد که با اشغالگری، تجاوز و سلطه گری مستمر روس ها در مورد افغانستان، پیوند خورده است.

از قضا، نشست فردا تنها یک روز پس از ششم جدی برگزار می شود که مصادف است با سالگرد آغاز تجاوز قشون سرخ شوروی پیشین به افغانستان؛ تجاوزی که به منظور حمایت از رژيم کمونیستی مسلط بر کابل انجام شد و سرانجام با پایمردی، مقاومت و جهاد «مردم افغانستان» و البته کمک های بی دریغ امریکا، اعراب و پاکستان، به ناکامی مفتضحانه و تلخی انجامید به گونه ای که طومار امپراتوری ۷۰ ساله شوروی را در بسیاری از نقاط جهان درهم پیچید و به ظهور جهانی تک قطبی تحت سیادت و سروری ایالات متحده منجر شد.

بنابراین، آیا نشست مسکو به معنای آن است که روسیه یکبار دیگر در حال آماده سازی خود به منظور تقویت و احیای دوباره حضور و نفوذ و سلطه تاریخی خود در افغانستان است؟

پرسش مهم دیگر این است که چرا نشست مسکو، بدون حضور نماینده ای از کابل، برگزار می شود؟ چیزی که واکنش اعتراضی افغانستان را نیز در قبال داشته است.

مسأله سوم هم این است که آیا نشست سه جانبه فردا در مورد افغانستان، شباهت بسیار نزدیکی با نشست سه جانبه دیگری با حضور روسیه، ایران و ترکیه در مورد سوریه که بازهم به میزبانی روسیه برگزار شد، ندارد؟ هردو نشست، بدون حضور نمایندگان رسمی کشورهای موضوع مذاکره یعنی سوریه و افغانستان، برگزار می شوند. در هردو نشست، سه کشور، مشارکت دارند و هردو نشست، با محوریت، ابتکار و رهبری روسیه دایر می گردند.

ممکن است هیچ تصور روشن و دقیقی از هدف هایی که در چارچوب محور مسکو در خصوص جنگ و صلح افغانستان، دنبال می شوند، در دست نباشد؛ اما تردیدی وجود ندارد که این نشست با واقعیت های جاری در مورد جنگ و صلح افغانستان، فاصله های فراوانی دارد؛ زیرا افغانستان، سوریه نیست که روسیه قادر به اعمال بلامنازع مواضع و راهبردهای سلطه گرانه خویش در آن باشد و نکته مهم دیگر اینکه شاید این بار روسیه بخواهد از مجرای پاکستان، در برابر امریکا در افغانستان، قد برافرازد؛ همان کاری که امریکا در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی انجام داد و به شکست شوروی منتهی گشت؛ اما امید روسیه به پاکستان، یک امید واهی و بی مبناست؛ زیرا پاکستان امروز برخلاف پاکستان دوران اشغال شوروی، به سرعت در حال از دست دادن نقش کلیدی خود در خصوص راه حل های سیاسی بحران افغانستان است و با پیشرفت ایده انزوای بین المللی پاکستان، به زودی از چرخه قدرت های مؤثر در این روند، خارج خواهد شد و در نتیجه، بازی یکجانبه مسکو، بدون هیچ نتیجه عملی، ناکام خواهد ماند.
محمدرضا امینی- خبرگزاری جمهور


کد مطلب: 89288

آدرس مطلب: https://www.jomhornews.com/fa/article/89288/

جمهور
  https://www.jomhornews.com