دولت ایران به تازگی اعلام کرده که تا سه ماه دیگر، تمام شهروندان افغان ساکن در ایران که بدون مدرک قانونی می باشند؛ باید خاک ایران را ترک کنند. این مسئله درست زمانی مطرح میشود که فصل سرما در افغانستان شروع شده و نظر به پیشگویی اداره های هواشناسی، سالجاری یکی از سردترین سالها خواهد بود.
مشکل مهاجرین افغان مقیم درکشورهای خارج و مخصوصاً در کشورهای پاکستان و ایران بارها مورد جنجال بوده است؛ ولی این جنجال تاکنون به شکل درست حل نشده است.
اگرچه درچوکات دولت افغانستان وزارت وزارت امور مهاجرین وجود دارد و این وزارت در امر بهبود وضعیت مهاجرین اقدامالتی را انجام داده اما تاکنون طوریکه مشاهده میشود، به زندگی پناهجویان افغان در خارج، تغییراتی به چشم نمی خورد و هر روز مشکلات آنان افزایش می یابد.
نادر فرهاد سخنگوی کمیساریای سازمان ملل در امور پناهندگان به خبرنگار جمهور میگوید:" ما در ایران دو نوع مهاجر داریم: یکی مهاجرین دارای اسناد که تعدادشان به یک میلیون نفر می رسد و یکی هم مهاجرین بدون مدرک و یا غیرقانونی که تعدادشان به نهصدهزار نفر می رسد."
وی می افزاید: مهاجرینی که در جمهوری اسلامی ایران با مدرک قانونی زندگی می کنند هیچگونه مشکلی از جانب دولت ایران متوجه شان نمی باشد و همچنین کمیساریای سازمان ملل متحد در حل مشکلاتشان در داخل ایران همکاری می نماید و اگر این مهاجرین به شکل داوطلبانه وارد افغانستان شوند، نیز سازمان ملل متحد برای شان کمک می کند که از جمله می توان از پرداخت 150 دالر به هر نفر نام برد.
آقای فرهاد می افزاید: کمسیاریای سازمان ملل متحد هیچ نوع مکلفیت در مورد مهاجران بدون مدرک قانونی در کشور ایران ندارد اما اگر این مهاجرین به داخل برگردند اداره ی مهاجرین سازمان ملل متحد همان کمکی را که به مهاجرین دارای مدرک و قانونی انجام می دهد همراه اینها نیز انجام خواهد داد.
آقای فرهاد گفت: هدف از تصمیم اخیر کشور ایران به نحوی قانونی ساختن سکونت مهاجرین بدون مدرک می باشد تا به مشکلات آنها به شکل درست رسیدگی شود.
سخنگوی کمیساریای سازمان ملل تاکید می کند که اگر کشور ایران، تمام مهاجرین بدون مدرک افغان را خارج کند، دولت افغانستان ظرفیت پذیرش این تعداد مهاجرین را نخواهد داشت و این امر سبب بروز فاجعه ی انسانی خواهد شد.
اما اسلام الدین جرأت سخنگوی وزارت مهاجرین افغانستان نیز ضمن تقسیم افغانهای مقیم ایران به دو کتگوری مهاجرین قانونی و غیرقانونی به خبرنگار جمهور میگوید: مهاجرین قانونی مقیم کشور ایران مشکلی ندارند اما مهاجرین غیرقانونی دارای یک سلسله مشکلات از گذشته ها بوده اند که تا اندازه ای وزارت مهاجرین هم، کم کاری هایی داشته است ولی اکنون به صورت دوامدار درصدد حل مشکلات آنها با دولت دوست ایران در حال گفتگو است تا در اسرع وقت به مشکلات آنها رسیدگی شود. آقای جرأت علت اصلی مشکلات مهاجرین بدون مدرک افغان را قانون نافذه کشور جمهوری اسلامی ایران می داند و میگوید: "دولت افغانستان با به رسمیت شناختن ایران به حیث کشوری مستقل، به خود حق نمی دهد تا در امور داخلی آن کشور مداخله نماید."
وی همچنین متذکر می شود که وضعیت فعلی مهاجرین دارای مدرک افغان در کشور ایران قناعت بخش بوده  و مهاجرین افغان در هر زمینه ای از حقوق اساسی برخوردار می باشند؛ بطور مثال جذب فرزندان افغان در مکاتب و دانشگاه ها، استفاده از خدمات بهداشتی و غیره که بعد از فرمان رئیس جمهوری اسلامی ایران در مورد مهاجرین روی دست گرفته شده است.
سخنگوی وزارت مهاجرین درپاسخ به این سئوال که آیا با خراب شدن روابط امریکا و ایران و همچنین روابط استراتژیک افغانستان با امریکا، ایرانی ها به منظور انتقام گرفتن از آمریکا، دست به اخراج مهاجرین افغانستان خواهد زد، میگوید: "مشکلات مهاجرین یک پدیده ی اجتماعی است و من گمان میکنم که هیچگونه برخورد سیاسی در این امر قابل تصور نخواهد بود."
وی تأکید می کند که هیچگاه در گفتگوهای میان مقامات افغانستان و ایران مسئله سیاسی مطرح نبوده است و همیشه دولت ایران و افغانستان نگران وضعیت مهاجرین افغان در خاک ایران مخصوصاً مهاجرین بدون مدرک بوده است.
آقای جرأت در پایان، علت اخراج مهاجرین افغان از خاک ایران را قانونمند ساختن زندگی آنها می داند و می گوید که حالا یک افغان بدون مدرک وقتی بامشکلی مانند نپرداختن دستمزد، خدمات بهداشتی، مشکلات آموزش وپرورش و هزارها مشکل دیگر نمی توانند در مراکز عدلی و قضایی کشور ایران مراجعه نمایند، برای اینکه فاقدین مدرک، از این مشکلات رهایی پیداکنند، دولت جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت که مهاجرین بدون مدرک افغان را اخراج کنند تا این مهاجرین مجدداً از راه قانونی وارد ایران شوند و از حق خویش نیز بتوانند در مراکز عدلی و قضایی ایران دفاع نمایند.