در زمان حاکمیت نظام جمهوری در افغانستان، زنان در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، هنری، ورزشی، اقتصادی، علمی، آموزشی و ... فعالیت می‌کردند. قانون اساسی، مقرره‌ها و لوایح، مشارکت و فعالیت زنان را در کنار مردان مساوی به رسمیت شناخته بود و نهاد اجرایی، قانونگذاری و قضایی ضامن تطبیق برابر حقوق زنان و مردان در تمام ابعاد و حیطه‌ها بود.
اما بعد از سقوط نظام جمهوریت و حاکم شدن دوباره گروه طالبان، قانون اساسی و سایر قوانین کشور لغو و زنان از تمامی عرصه‌ها و فعالیتها برکنار و در چهاردیواری خانه‌های شان محبوس شدند.
برخی از زنان، نه‌تنها از این وضعیت به‌ستوه آمده اند که آینده‌ی کاری و اجتماعی شان را نیز مبهم می‌دانند. شماری از زنان افغانستان که از وضعیت موجود ناراض اند، امروزشان را نگران کننده و آینده شان را تاریک می‌دانند.
انوشه پوپلزی زن تحصیلکرده و معترض افغان به خبرگزاری جمهور میگوید: «آینده افغانستان موهوم است. اگر نیروهای رادیکال در کشور همچنان باشند، آینده تاریکی خواهیم داشت. بستگی به این دارد که وضعیت کشور چگونه پیش میرود اگر طالبان بمانند باید دست را از آینده روشن و مطمئن بشوییم».
خانم پوپلزی در ادامه بیان میدارد که وضعیت زنان بسیار نگران کننده است، زیرا محرومیت از کار و تحصیل بدترین برخورد با زنان است. زنان از مشارکت در مسایل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حضور در اماکن عمومی محروم شده اند. برخورد بدوی و غیر انسانی با زنان باعث تباهی کشور میشود.
پوپلزی در ادامه چنین به نقد می‌پردازد: «با تداوم وضع موجود، ارزشهای حقوق بشری از بین خواهد رفت و شاهد موارد سختی خواهیم بود که به‌گمانم فلج شدن نیمی از مردم از افغانستان از نظر کار و تحصیل؛
پسرفت افغانستان به پنجاه سال قبل؛
گسست نظامهای خانوادگی و تربیتی خانواده ها، کاهش درآمد در خانواده ها و به دنبال آن، لنگر انداختن عایدات به عهده مردان؛ به وجود آمدن مردسالاری محض؛ و از بین رفتن ارزشهای حقوق بشری از آن جمله خواهند بود.
فرزانه سادات، زنی که از دانشگاه دولتی فارغ التحصیل است و در نظام جمهوری، در یکی از ادارات خصوصی مشغول بوده است، از جامعه‌ی جهانی می‌خواهد که در قضیه‌ی افغانستان خاموش نباشد.
وی تصریح میکند: «با توجه به مشکلات و چالشهایی که سد راه مردم شده، به آینده اصلاً خوشبین نیستم و فقط تغییر اساسی در ساختار کلی نظام و حکومت برای مردم امیدوار کننده است». سادات بیان میدارد که در حاکمیت فعلی، بیشترین ضربه و فشار بر پیکر زنان افغان وارد شده و این قشر به صورت کامل از ساختارهای سیاسی، اقتصادی، هنری، ورزشی، اجتماعی و تصمیم‌گیری حذف شده اند.
وی در ادامه میگوید:« در صورت خاموشی جامعه جهانی و سازمان ملل متحد، سرنوشت رقت بار و موهوم در انتظار زنان افغانستان خواهد بود».
مرجان حسینی دانشجوی رشته کمپیوتر ساینس به خبرگزاری جمهور میگوید: « سمستر چهارم رشته دلخواه خود در یکی از دانشگاههای کابل بودم. اگر نظام جمهوریت سقوط نمیکرد و طالبان دختران را از تحصیل و دانشگاه محروم نمیکردند، اکنون مدرک لیسانس خود را گرفته بودم و برای ماستری آماده میشدم. دو سال میشود که دروازه دانشگاه به روی دخترها بسته است و ما از حقوق اولیه، طبیعی، شرعی، اسلامی و انسانی خود محروم شدیم».
خانم حسینی در ادامه تصریح میکند که زنان در تاریکی مطلق و بدون هیچگونه حقوق و آزادی در سایه حاکمیت طالبانی به اسارت به سر میبرند. به گفته‌ی خانم حسینی، اخراج معلمین از مکاتب، انسداد آرایشگاه‌ها و بسته شدن دروازه‌های شغل و تحصیل، بزرگ‌ترین جفا و کلان نقض انسانی زنان در عصر امروز است.
صغرا کریمی دانشجوی رشته حقوق به خبرگزاری جمهور چنین روایت میکند: « در زمان جمهوریت در یکی از دانشگاههای خصوصی افغانستان در رشته حقوق دانشجو بودم. در کنار تحصیل در یک کودکستان وظیفه داشتم و زندگی ما به صورت نرمال (عادی) پیش میرفت. از شرایط راضی بودم. بعد از آمدن طالبان همه چیز تغییر کرد، دختران از تحصیل محروم شدند و از رفتن به وظیفه منع گردیدند».
وی در ادامه می‌افزاید که بدون حضور زنان، هیچ نوع پیشرفتی در کشور به‌وجود نخواهد آمد و نسل آینده همچنان بی‌سواد باقی خواهند ماند.
خانم کریمی، راه بیرون رفت از وضعیت موجود را تصمیم و ابتکار عمل جامعه‌ی جهانی در قبال افغانستان می‌داند.
موسوی آزاد (نام مستعار) استاد دانشگاه و مدافع حقوق بشر به خبرگزاری جمهور میگوید: «افغانستان با توجه به سابقه طولانی دخالت خارجی‌ها نمی تواند آینده‌ای درخشان داشته باشد».
موسوی آزاد در ادامه بیان میدارد از روزی که امارت اسلامی بار دیگر قدرت را در کشور افغانستان به دست گرفت؛ هر روز قوانین جدیدی برای محدودیت زنان وضع کرده اند. چنانکه در آخرین تصمیم خود، فعالیت آرایشگاه‌های زنانه را مسدود کردند.
بنابراین، در کوتاه مدت امیدی به بهبود شرایط کاری زنان در افغانستان دیده نمی شود و آینده افغانستان و زنان افغان تاریک و نامعلوم است.
این در حالی است که حاکمیت گروه طالبان، اهداف و آرمانهای نخبگان، روشنفکران و به خصوص زنان کشور در حال نابودی است و میلیون‌ها زن و دختر در انظار ج‌هانیان، از حقوق اولیه شان محروم هستند.
علی آزادی‌خواه- خبرگزاری جمهور
