سرگئی لاوروف؛ وزیر خارجه روسیه با انتقاد از «تعامل مشکوک» دوباره کشورهای غربی با حکومت طالبان گفت که 'بازگشت تاسیسات نظامی ناتو به افغانستان' به بهانه‌های مختلف غیرقابل قبول است.
لاوروف بدون توضیح بیشتر درباره بازگشت تاسیسات نظامی ناتو، آن را به یک 'بمب ساعتی' تشبیه کرد.
او گفت که کشورهای غربی از طریق سازمان ملل متحد، قالب جدید رایزنی را در دوحه آغاز کرده‌اند.
لاوروف گفت: «ما شاهد این هستیم که غرب فعالانه می‌کوشد دوباره وارد بازی افغانستان شود؛ بازی‌ای را که بعد از بازگشت طالبان ترک کرده بود. ما مشکلی با این موضوع نداریم، مشروط به این که حضور کشورهای غربی منصفانه و بدون آجندای پنهان باشد.»
اظهارات تازه وزیر امور خارجه روسیه درباره خطرات بازگشت نظامی ناتو و غرب به افغانستان نشان می‌دهد که در پشت پرده رویدادهایی جدی در این زمینه در جریان است و احتمالاً ترامپ و طالبان برای بازگشت دوباره اما محدود نیروهای امریکایی به برخی از مراکز استراتژیک از جمله بگرام به توافقاتی دست یافته‌اند.
شاید به همین دلایل است که روسیه به طور شتابناکی در حال بازسازی و ترمیم روابط نه چندان گرم خود با رژیم طالبان است و از این طریق می‌خواهد اعمال نفوذ قدرت‌های غربی به ویژه ایالات متحده امریکا بر افغانستان تحت سیطره طالبان را تعدیل کند و تضمین‌های لازم برای حضور استراتژیک خود در معادلات افغانستان را به دست آورد.
پیش از این نیز بسیاری از تحلیلگران اعتقاد داشتند که یکی از مهم‌ترین اهداف کشورهایی مانند روسیه برای برقراری روابط محدود اما مدیریت شده با طالبان، کنترل این رژیم و مهم‌تر از آن، کنترل گروه‌های تروریستی متحد آن برای جلوگیری از رخنه و نفوذی آنها به جمهوری های آسیای مرکزی و سایر قلمروهای تحت نفوذ سنتی و استراتژیک روسیه است.
در این مورد خاص اما به نظر می‌رسد که روس ها به نشانه‌های نگران کننده از بازسازی روابط طالبان و غرب و احتمال حضور نظامی مجدد نیروهای امریکایی در افغانستان دست پیدا کرده و به همین دلیل در تلاش هستند تا از طریق اقدامات و تصمیم‌های زودهنگام از جمله حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی و در آینده نزدیک احتمالاً پذیرش سفیر رسمی طالبان در مسکو، نقشه‌های غرب برای تسلط یکجانبه بر معادلات افغانستان زیر سلطه طالبان را نقش بر آب کنند و مهم‌تر از آن در کنار بازگشت آرام نظامیان غربی به افغانستان، حضور قدرت‌های شرقی از جمله خود روسیه در معادلات کشور را تامین و تضمین کنند.
با این‌همه اما برای مردم افغانستان که همواره قربانی نبردهای نیابتی و جنگ‌های استعماری قدرت‌های بزرگ بوده‌اند، تشدید رقابت‌های استراتژیک و تقابل‌های ژئوپلیتیک میان روسیه و غرب در افغانستان هرگز نشانه خوبی نیست.
به بیان واضح‌تر، همانگونه که در موضع‌گیری صریح رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه نیز بازتاب یافته مسکو بازگشت نظامیان غربی به افغانستان را یک خطر جدی برای امنیت و ثبات در منطقه ارزیابی می‌کند و از نظر استراتژیست‌های سیاسی و امنیتی روسیه یکی از اهداف راهبردی بازگشت دوباره غرب به افغانستان به ویژه تسلط مجدد نظامیان امریکایی بر پایگاه استراتژیک بگرام، آمادگی غربی‌ها برای تقابل با قدرت‌های شرقی از جمله روسیه و چین است.
اگرچه در این میان، دونالد ترامپ؛ رئیس جمهور امریکا به صراحت اعلام کرده که ایالات متحده با تسلط بر پایگاه بگرام تنها یک ساعت با سایت‌های هسته‌ای چین فاصله خواهد داشت و به این ترتیب، عزم خود برای تسلط مجدد بر بگرام را توجیه کرده است.
از جانب دیگر، ترامپ ممکن است در مناقشه اوکراین به روسیه چراغ سبز نشان دهد و سرزمین‌های تحت اشغال این کشور را به عنوان قلمروهای از دست رفته به رسمیت بشناسد و به این ترتیب با اعطای امتیازات ویژه مورد نظر ولادیمیر پوتین، روسیه را از واکنش شدید به بازگشت دوباره نظامیان امریکایی به پایگاه‌های استراتژیک افغانستان بازدارد.
با این حال، هم موضع‌گیری‌های مقامات سیاسی و امنیتی روسیه از جمله وزیر امور خارجه و رئیس سازمان اطلاعات خارجی این کشور درباره خطرات و تهدیدهای نگران کننده ناشی از اقدامات نظامی و استخباراتی غرب در افغانستان از جمله تلاش قدرت‌های غربی برای بازگشت نظامی محدود به افغانستان و یا حمایت نظامی از جبهات ضد طالبان به منظور بی‌ثبات کردن دوباره افغانستان، و هم ارزیابی‌های کارشناسان و ناظران مسائل نظامی و امنیتی نشان می‌دهد که به جز چین، یکی دیگر از اهداف امریکایی‌ها برای بازگشت نظامی به افغانستان، مهار روسیه و نفوذ به جمهوری‌های آسیای مرکزی است.
از این منظر حتی به قدرت رسیدن طالبان به مثابه یک پروژه امریکایی که در نتیجه تبانی استعماری دوحه رقم خورد نیز در همین راستا قابل تحلیل و ارزیابی است.
درست به همین دلایل است که به نظر می‌رسد یک بازی بزرگ جدید در افغانستان آغاز شده که در نتیجه آن، غرب در جستجوی راه‌های بازگشت است و این اقدام هراس و نگرانی شدید قدرت‌های شرقی از جمله روسیه و چین را برانگیخته است.
محمدرضا امینی - جمهور
