در پی تعلیق طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی روسیه، سازمان ملل می‌گوید که وضعیت طالبان در این سازمان که توسط کشورهای عضو تعیین شده، بدون تغییر باقی می‌ماند. استفان دوجاریک؛ سخنگوی دبیرکل سازمان ملل درباره اقدام اخیر روسیه، گفت: «این یک تصمیم مستقل فدراسیون روسیه است.»
وزارت خارجه روسیه هم اعلام کرده که به رغم تعلیق طالبان از فهرست سازمان‌های تروریستی این کشور، مسکو همچنان تابع تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل بر مقام‌های طالبان است: «تصمیم دادگاه عالی فدراسیون روسیه برای تعلیق طالبان از فهرست سازمان‌های تروریستی، تغییری در تعهدات بین‌المللی مسکو برای تبعیت از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد بر افراد مرتبط با جنبش طالبان ایجاد نمی‌کند.»
نکته نخست این است که روسیه یک ابرقدرت بلامنازع محسوب نمی‌شود. یعنی تصمیم مسکو در حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی برخلاف آنچه ممکن است تصمیمی مشابه از سوی امریکا در پی داشته باشد موجب تغییر سیاست بین‌المللی در قبال طالبان نمی‌شود.
با وجود اینکه روسیه عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد است؛ اما حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی این کشور از سوی بسیاری از آگاهان، یک تصمیم داخلی و در راستای منافع و روابط دوجانبه مسکو با طالبان ارزیابی می‌شود.
در این میان شاید شماری از کشورهای نزدیک به روسیه از جمله جمهوری‌های آسیای مرکزی نیز تصامیم مشابهی بگیرند چه بسا اینکه آنها پیشتر چنین گام‌هایی را برداشته‌اند؛ اما این امر نیز به اندازه‌ای گسترده و فراگیر نیست که بتواند انتظارات طالبان مبنی بر مشروعیت بخشیدن به این رژیم را برآورده کرده و مهم‌تر از همه اینکه بر رویکرد جامعه جهانی نسبت به رژیم طالبان تاثیری عمیق و دگرگون کننده بگذارد.
از سوی دیگر، حتی خود روس ها نیز اعلام کرده اند که حذف نام گروه طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی به معنای به رسمیت شناختن این رژیم نیست و مهم‌تر از همه اینکه روسیه به عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد علیرغم اینکه دیگر طالبان را به عنوان یک گروه تروریستی نمی‌شناسد همچنان به تمهیدات و تحریم‌های وضع شده علیه طالبان از سوی جامعه بین‌المللی پایبند است و آنها را رعایت و اعمال خواهد کرد.
بنابراین، حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی روسیه، تاثیرات محدود و کوتاه مدتی خواهد داشت و این تاثیرات به اندازه‌ای محدود و ناپایدار است که حتی انتظار نمی‌رود که روابط سیاسی و امنیتی روسیه با رژیم طالبان را دستخوش تغییری عمیق و بنیادین کند و در شعاع آن، روسیه با رژیم طالبان به مثابه یک دولت مشروع روابط گسترده سیاسی و نظامی برقرار کند.
درست به همین دلایل است که مقامات روس، بلافاصله پس از اعلام حذف طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی تاکید کرده‌اند که این اقدام می‌تواند موانع حقوقی و قانونی در مسیر تعامل تجاری و اقتصادی با رژیم طالبان را از میان بردارد و به مسکو مجوزهای لازم برای حضور در عرصه اقتصاد، سرمایه‌گذاری و استخراج معادن در افغانستان را اعطا کند.
بنابراین، مقامات روس با حذف نام طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی به دنبال تامین منافع کوتاه مدت اقتصادی خود هستند و با توجه به اینکه روسیه تحت تحریم های شدید و همه جانبه کشورهای غربی قرار دارد و پس از جنگ اوکراین، بسیاری از زمینه‌های تجاری و اقتصادی روسیه در کشورهای اروپایی و امریکا عملاً از میان رفته، مسکو ناگزیر است که برای جبران خسارت و زیان‌های مالی ناشی از تحریم‌های غرب و از دست دادن شرکای غربی‌اش به دنبال بازارهای تازه در آسیا و آفریقا باشد و در این میان، افغانستان با توجه به رویکرد به اصطلاح اقتصادمحور سیاست خارجی طالبان یک زمینه بکر عمده و سودآور برای تاجران و سرمایه‌گذاران روسی به حساب می‌آید.
از جانب دیگر برای طالبان نیز انتظار نمی‌رود که حذف نام این گروه از فهرست گروه‌های تروریستی روسیه، امتیاز بزرگ سیاسی به همراه داشته باشد و به تحقق خواسته دیرینه این رژیم یعنی شناسایی رسمی از سوی جامعه جهانی کمک قابل توجهی بکند.
تصریح وزارت خارجه روسیه مبنی بر اینکه مسکو همچنان تحریم‌های بین‌المللی علیه مقامات طالبان را اعمال خواهد کرد آب سردی بر خوش‌بینی‌های اولیه طالبان درباره پیامدهای مثبت و امیدبخش تصمیم اخیر دادگاه عالی روسیه می‌ریزد و نشان می‌دهد که این تصمیم لزوماً در مسیر شناسایی رسمی رژیم طالبان نیست و مقامات این رژیم نباید انتظار داشته باشند که فراتر از توسعه رابطه اقتصادی و تجاری با مسکو، تغییر بزرگ دیگری در این مسیر رخ دهد.
با این همه، طالبان همانگونه که در گذشته نیز نشان داده‌اند حتی از اقدامات محدود و مقطعی کشورها به منظور تسهیل تعامل تجاری و اقتصادی منفعت محور و کوتاه مدت با این رژیم به طور گسترده استفاده سیاسی و تبلیغاتی می‌کنند و از این طریق در تلاش هستند تا حاکمیت خود را مشروع نشان داده و انزوای سیاسی خود در جامعه بین‌المللی را انکار کنند.
عبدالمتین فرهمند - جمهور
