منیر اکرم؛ نماینده پاکستان در نشست اخیر شورای امنیت تاکید کرد که حضور بیش از ۲۰ گروه تروریستی در افغانستان تهدیدی برای کل منطقه است.
او افزود که طالبان مدعی مقابله با داعش است؛ اما در برابر گروه‌های تروریستی دیگر مانند القاعده، تحریک طالبان پاکستان و جنبش آزادی‌بخش بلوچ بی‌توجه است.
او گفت پاکستان در همکاری با سایر کشورها، یک گروه ویژه در چارچوب روند دوحه ایجاد خواهد کرد تا مبارزه با تروریزم در افغانستان به‌طور موثر پیش برده شود.
به گفته او گروه های تروریستی در افغانستان نگرانی مشترک چین، روسیه و ایران است.
پاکستان در برابر طالبان مستاصل شده است. تروریزم روز به روز در حال گسترش است و رویدادهای تروریستی، نیروهای پاکستانی را به ویژه در ایالت‌های مرزی همه روزه هدف قرار می‌دهد و از آنان قربانی می‌گیرد.
از جانب دیگر به نظر می‌رسد که سیاست‌های اسلام آباد و راولپندی در قبال رهبران طالبان به منظور مهار تروریزم منطقه‌ای در افغانستان، بازدهی لازم را ندارد. پاکستانی‌ها نه اراده رویارویی با طالبان افغان را دارند و نه قادر به مقابله با موج حملات تروریستی ناشی از افغانستان هستند.
گروگانگیری بزرگ قطار جعفر اکسپرس در ایالت بلوچستان یکی از تازه‌ترین رخدادهایی است که سیستم امنیتی و استخباراتی پاکستان را با چالش عمده روبرو کرد و توانمندی نظامی و اطلاعاتی اسلام آباد برای کنترل وضعیت و مهار ناامنی را مورد پرسش‌های جدی‌ترین قرار داد.
این در حالی است که طالبان مسلط بر افغانستان، تنها به حمایت از تروریست‌های تی تی پی متهم نیستند؛ بلکه گفته می‌شود که رهبران جدایی طلب بلوچ نیز در افغانستان حضور دارند و از حمایت‌های پیدا و پنهان طالبان برخوردار اند.
در همین راستا واکنش رسانه المرصاد، وابسته به سازمان جاسوسی طالبان، قابل تأمل است. المرصاد تاکید کرد که گروگان گیری مسافران قطار جعفر اکسپرس توسط جدایی‌طلبان بلوچ، شکستی فاحش برای سیستم امنیتی و اطلاعاتی پاکستان بود. این رسانه طالبانی در عین حال هشدار داد که اگر دولت اسلام آباد همچنان به خواسته‌های جامعه بلوچ بی‌اعتنایی کند وضعیت بدتر خواهد شد.
به این ترتیب به نظر می‌رسد که تروریست‌های فعال در پاکستان، دست کم در کوتاه مدت از حمایت مستمر طالبان افغان برخوردار هستند و پناهگاه‌های امن و مطمئنی در خاک افغانستان دارند.
در چنین شرایطی، ایجاد یک ائتلاف منطقه‌ای علیه تروریزم در افغانستان، تازه‌ترین ابتکار پاکستان به منظور مقابله با ناامنی‌های فزاینده در این کشور و تهدیدهای تروریستی ناشی از افغانستان است.
پاکستان که مصمم به رویارویی مستقیم با طالبان دست پرورده خودش نیست با تشکیل یک ائتلاف منطقه‌ای در صدد تحمیل فشار بر رهبران طالبان و تغییر وضعیت در افغانستان به نفع اهداف هژمونیک و استراتژیک خود است.
به عبارت دیگر، مقامات پاکستانی و درجه داران راولپندی شاید با این ابتکار در سایه نفوذ و قدرت کشورهایی مانند ایران، روسیه و چین، همان کاری را می‌خواهند انجام دهند که خود از عهده انجام آن برنمی‌آیند تا اراده لازم برای آن را ندارند.
در این میان اما پرسش اساسی این است که آیا کشورهای یادشده، حاضر به تشکیل یک ائتلاف امنیتی یا سیاسی برای مقابله با تروریزم در افغانستان و تحت فشار قرار دادن طالبان در این زمینه هستند یا خیر.
مشکل اساسی شاید این باشد که تعریف تروریزم و ناامنی منطقه‌ای ناشی از افغانستان از منظر پاکستان و کشورهای یادشده کاملا متفاوت باشد.
این کشورها حتی اگر تعریف یگانه و واحدی از تروریزم در افغانستان داشته باشند تهدیدهای ناشی از فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان علیه کشورهای یادشده به یک اندازه نیست.
افزون بر این در میان گزینه‌های پاکستان برای تشکیل ائتلاف یادشده کشورهایی نیز هستند که هیچ تمایلی به تقابل با طالبان ندارند. به عنوان نمونه، چین یکی از همین کشورهاست که با وجود تهدید بالقوه جنبش ترکستان شرقی که از متحدان منطقه‌ای طالبان محسوب می‌شود و از سوی دیگر، پکن از متحدان استراتژیک پاکستان به حساب می‌آید، روابط تنگاتنگ و نزدیکی با رژیم طالبان برقرار کرده و در حال تاراج و استخراج منابع زیرزمینی افغانستان است. در چنین شرایطی آیا چینی‌ها حاضر اند به منظور تحقق اهداف و توجه به نگرانی‌های امنیتی پاکستان یک ائتلاف منطقه‌ای علیه طالبان تشکیل دهند؟
همچنین مقامات پاکستانی در حالی برای تشکیل یک ائتلاف منطقه‌ای علیه تروریزم در افغانستان تکاپو می‌کنند که پیش از این، بسیاری از کشورهای یادشده نگران رشد روزافزون تروریزم در افغانستان بودند؛ اما رژیم‌های مسلط بر اسلام آباد و ارتش پاکستان به طور عمدی و آگاهانه این نگرانی‌ها را نادیده می‌گرفتند و به حمایت مستمر و بی‌چون و چرای خود از گروه‌های تروریستی ادامه می‌دادند.
بنابراین درباره عملیاتی شدن طرح پاکستان برای ایجاد یک ائتلاف منطقه‌ای به بهانه مبارزه با تروریزم در افغانستان تردیدهای جدی وجود دارد.
عبدالمتین فرهمند - جمهور
