اختلافات طالبان و هشدار حکمتیار؛ خطر جنگ جدی است

 با تشدید اختلافات رهبران طالبان، گلبدین حکمتیار؛ رهبر حزب اسلامی می‌گوید که افغانستان در حالتی قرار گرفته است که همه دست به ماشه‌اند.

 

او افزوده: «از یک طرف به طرف دیگر شلیک می‌شود. مردم عام از وطن فرار می‌کنند؛ به جاری این‌که ۸ میلیون مهاجر به کشور برگردند. ایران، پاکستان، ترکیه و امریکا هم اخراج می‌کند؛ اما در تعداد مهاجران ما کاهش نیامده است.»

 

حکمتیار از مردم خواسته که نگذارند که افغانستان وارد یک «جنگ دیگر» شود.

 

او درباره احتمال «جنگ داخلی و جنگ با بیرونی‌ها» هشدار داده است.

 

موضع‌گیری تازه گلبددین حکمتیار؛ رهبر حزب اسلامی افغانستان درباره خطر وقوع جنگ داخلی و اشاره او به بحران رهبری در تشکیلات طالبان از جهات زیادی دارای اهمیت است.

 

گلبدین حکمتیار از معدود چهره‌هایی است که پس از بازگشت طالبان به قدرت همچنان در کابل باقی ماند و در نهایت با محدودیت‌های رژیم طالبان مواجه شد، تنش در روابط او و رهبران طالبان افزایش پیدا کرد و در این تقابل بسیاری از دارایی‌ها و امتیازات منحصر به فرد خود را از دست داد، فعالیت‌های سیاسی‌اش محدود شد، رسانه حزبی اش مسدود گردید و عملاً از هرگونه فعالیت سیاسی به عنوان رهبر یک حزب تاثیرگذار در افغانستان چند ده سال اخیر منع شد.

 

پس از مصادره خانه دولتی او توسط طالبان در غرب کابل گزارش‌هایی درباره حصر خانگی او و ممنوعیت خروجش از افغانستان منتشر شد و از آن زمان تاکنون رهبر حزب اسلامی نه تنها به خارج از افغانستان؛ بلکه به جز شرکت در مراسم فاتحه خوانی خلیل الرحمان حقانی در پکتیا حتی به خارج از کابل نیز سفر نکرده است.

 

با این حال، نزدیکان آقای حکمتیار از جمله پسر او با ابراز مواضع تند و تهاجمی علیه رژیم طالبان، مشروعیت این رژیم را زیر سوال برده و در عمل به عنوان یک اپوزیسیون فعال علیه طالبان موضع‌گیری کرده‌اند؛ اقدامی که به نظر نمی‌رسد بدون تایید و حمایت شخص آقای حکمتیار انجام شده باشد.

 

با توجه به این واقعیت‌ها و موقعیت دشوار و شکننده گلبدین حکمتیار در افغانستان تحت سیطره طالبان، انتشار نوار تصویری تازه او که به مناقشه برانگیزترین مباحث از جمله تشدید اختلافات میان رهبران طالبان، جنگ قدرت و خطر وقوع یک جنگ داخلی و خارجی تمام عیار می‌پردازد و درباره چشم انداز سیاسی و امنیتی تاریک افغانستان هشدار می‌دهد از اهمیت مضاعف برخوردار است و حاوی پیام‌های مهمی درباره وضعیت امروز و دورنمای آینده افغانستان می‌باشد.

 

نکته دیگری که به هشدارهای مورد اشاره گلبدین حکمتیار اهمیت می‌دهد و عیار و اعتبار آن را بالا می‌برد پیوند و ارتباط و نزدیکی او به شبکه حقانی و شخص سراج الدین حقانی است؛ کسی که گفته می‌شود در کانون تنش‌های رهبران طالبان و جنگ قدرت میان کابل و قندهار قرار دارد و یکی از اصلی‌ترین طرف‌های این جدال محسوب می‌شود.

 

گزارش‌ها حاکی است که سراج الدین حقانی از حدود یک ماه پیش تاکنون افغانستان را ترک کرده و دیگر به کشور بازنگشته است و این امر، گمانه‌زنی‌ها درباره تشدید بحران رهبری در افغانستان تحت سیطره طالبان و خطر وقوع یک جنگ داخلی میان جناح حقانی و حلقه قندهار را تشدید و تقویت کرده است.

 

بنابراین، موضع‌گیری هشدارآمیز گلبدین حکمتیار صرفاً یک ارزیابی تحلیلی از وضعیت شکننده جاری در افغانستان زیر سیطره طالبان نیست؛ بلکه او ممکن است با برخی از اصلی‌ترین بازیگران تنش در ارتباط باشد و مواضع او واقعیت‌های غیر قابل انکار در این زمینه را بازتاب دهد.

 

مساله دیگری که در اظهارات هشدارآمیز گلبدین حکمتیار مورد تاکید قرار گرفته، اشاره به برخی قرائن و شواهد تنش‌های سیاسی - امنیتی جاری میان رهبران طالبان در عالی‌ترین سطح است. او می‌گوید که طرف‌های درگیر به سمت همدیگر شلیک می‌کنند، مردم دسته دسته از کشور فرار می‌کنند و علیرغم سیاست‌های ضد مهاجرتی کشورهای همسایه و حتی امریکا جریان مهاجرت از افغانستان به کشورهای دیگر نه تنها متوقف نشده؛ بلکه افزایش پیدا کرده است.

 

بنابراین اظهارات مورد اشاره رهبر حزب اسلامی را باید جدی گرفت و به نظر می‌رسد که هشدارهای صریح و نگران کننده او دقیقا بازتاب دهنده وضعیت شکننده کنونی است؛ وضعیتی که از نظر بسیاری از ناظران، حکایت از خطر جنگی قریب الوقوع، خونین و مرگبار میان طرف‌های تنش و درگیری در درون تشکیلات طالبان دارد.

 

آنچه بر دامنه نگرانی‌، ترس‌ و هراس ناشی از وضعیت جاری می‌افزاید، این است که هشدار درباره خطر وقوع جنگ داخلی یا کودتا از سوی یکی از طرف‌های درگیر جنگ قدرت میان تشکیلات طالبان از گفتگوهای خصوصی و دیدارهای سری فراتر رفته و به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی راه پیدا کرده است. این نشان می‌دهد که بحران به نقطه‌ای خطرناک رسیده و احتمالاً تلاش‌ها برای مدیریت بحران، حل اختلافات و جلوگیری از جنگ به تمامی شکست خورده است.

 

خروج یا فرار سراج الدین حقانی و متحدان او از افغانستان از یک سو، و نشانه‌های واضح از اقتدارگرایی رو به گسترش رهبر خودکامه طالبان در قندهار در داخل کشور از جانب دیگر، برداشت مورد اشاره را تقویت می‌کند و بر دامنه نگرانی‌ها درباره خطر بروز جنگ داخلی یا وقوع کودتا در افغانستان را می‌افزاید.

 

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور