از صلح تا سلاح؛ ماجراهای بی‌پایان ترامپ و طالبان

دونالد ترامپ؛ رییس جمهور امریکا اعلام کرده است که نباید تجهیزات این کشور به دست طالبان می‌افتاد، او همچنین گفت: «دلیلی برای جا گذاشتن تجهیزات نظامی امریکا در افغانستان وجود نداشت.»

 

هفته پیش ذبیح الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان هشدار داد که جنگ‌‌افزارهای جا مانده را هیچ‌کسی از دست آنان گرفته نمی‌تواند.

 

او گفت: «از آن جنگ‌افزارها برای دفاع از آزادی، حریت و نظام اسلامی کشور کار می‌گیریم. از دست ما نه‌ کسی گرفته‌اش می‌تواند و نه‌برده‌اش می‌تواند. اگر می‌خواهد ببرد، با همان جنگ‌افزار همراهش معامله می‌کنیم. همان جنگ‌افزار حالا در دست ما است.»

 

نکته قابل تاملی که پیش بینی وضعیت را برای تحلیلگران دشوار می‌کند عدم اشاره دونالد ترامپ در تازه‌ترین اظهار نظر خود به بازپس‌گیری تسبیحات امریکایی از طالبان است.

 

ترامپ در این اظهارات که در یک نشست خبری مشترک با نخست وزیر جاپان ابراز داشت اگرچه مواضع پیشین خود درباره احمقانه توصیف کردن واگذاری تسلیحات امریکایی به طالبان به ارزش «میلیاردها میلیارد دالر» را تکرار کرد؛ اما هیچ صحبت و اشاره‌ای درباره عزم و اراده خود برای بازپس‌گیری و بازگرداندن این تسلیحات به امریکا نکرد.

 

او حتی گفت که مصمم است که ارتش امریکا را به قوی‌ترین ارتش جهان تبدیل کند و در این زمینه، نیروهای مسلح ایالات متحده نیازمند تجهیزات و تسلیحات نظامی مدرن و پیشرفته هستند؛ اما برخلاف موضع پیشین خود به لزوم بازگرداندن تسلیحات و تجهیزات نیروهای امریکایی در افغانستان برای دستیابی به این هدف اشاره‌ای نکرد.

 

بنابراین پرسش‌های زیادی درباره سرنوشت تسلیحات امریکایی در اختیار طالبان مطرح می‌شود از جمله اینکه آیا ترامپ موضع افراطی پیشین خود درباره بازپس‌گیری تسلیحات را اصلاح کرده و تغییر داده است؟ آیا مشاوران نظامی او به رئیس جمهور بی ثبات امریکا توصیه کرده‌اند که از طرح شعارها و ابراز مواضع غیرعملی و نامعقول مانند بازپس‌گیری تسلیحات امریکایی در افغانستان از طالبان پرهیز کند؟ آیا پافشاری مقامات طالبان بر عدم واگذاری و استرداد سلاح‌های امریکایی به ترامپ و حتی اعلام آمادگی آنان برای جنگ با امریکا با استفاده از همین تسلیحات، ترامپ را به عقب نشینی و تعدیل موضع پیشین خود وادار کرده است؟

 

در حال حاضر، پاسخ قابل اطمینانی درباره پرسش‌های مورد اشاره وجود ندارد؛ اما به باور بسیاری از آگاهان، هم ترامپ و هم طالبان در گذشته نشان داده‌اند که اهل معاملات پشت پرده و زد و بندهای استخباراتی هستند و سرنوشت تسلیحات امریکایی به جا مانده در افغانستان نیز می‌تواند یکی از موضوعات مورد معامله میان طرفین باشد.

 

از جانب دیگر، شاید ترامپ به عنوان یک رئیس جمهور تاجر مشرب در مشورت با مشاوران خود به این نتیجه رسیده باشد که بازپس‌گیری و بازگرداندن تسلیحات امریکایی در افغانستان چه بسا بیشتر از ارزش واقعی آنها برای امریکا هزینه داشته باشد و به همین دلیل او به جای تاکید بر بازپس‌گیری تسلیحات، روی فشار بر طالبان به منظور کسب امتیازات این گروه کار خواهد کرد.

 

همزمان، این احتمال نیز وجود دارد که به دنبال انتقال ۷ فروند چرخبال نظامی ارتش پیشین افغانستان از ازبکستان به امریکا دولت ترامپ به طور ضمنی به طالبان پیام داده باشد که اگر به شرایط و مطالبات واشنگتن ر زمینه‌های مختلف از جمله واگذاری پایگاه استراتژیک بگرام، کاهش نفوذ چین، روسیه و ایران و مدارا با داعش و... تمکین نکند ترامپ مصمم به عملی کردن تهدید خود درباره تسلیحات امریکایی خواهد بود. 

 

بنابراین شاید طالبان در پشت پرده به امریکا پیام داده باشند که کاملاً آماده معامله با ترامپ هستند و تمام شرایط مورد انتظار او می‌تواند موضوع مذاکرات بعدی این رژیم با نمایندگان واشنگتن باشد و این امر، ترامپ را به تعدیل مواضع پیشین خود در قبال بازپس‌گیری تسلیحات امریکایی از طالبان ترغیب کرده باشد.

 

نکته مهمی که این احتمال آخر را تقویت می‌کند کاهش تدریجی تلاطم در بازارهای مالی افغانستان و احیای نسبی ارزش پول ملی در برابر دالر امریکایی در روزهای اخیر است.

 

کارشناسان می‌گویند که طالبان به منظور مقابله با بی‌ثباتی در بازارهای مالی و اقتصادی کشور شاید به سرعت از طریق کانال‌های خود با امریکای به رهبری ترامپ ارتباط برقرار کرده و با اعطای امتیازات فوری به امریکایی‌ها در قبال برقراری جریان مجدد ارسال بسته‌های پول نقد به کابل، بحران قریب الوقوع مالی را مهار کرده باشند.

 

واقعیت هرچه باشد سابقه روابط ترامپ و طالبان و تحولات قابل ملاحظه اخیر نشان می‌دهد که ماجراهای ترامپ و طالبان همچنان ادامه دارد و طالبان ظاهرا به این نتیجه رسیده‌اند که برای تضمین بقای خود، چاره‌ای جز تمکین در برابر مطالبات هژمونیک ترامپ به مثابه یک رهبر خودکامه، اقتدارگرا، توسعه طلب و غیر ملتزم به اصول روابط متعارف سیاسی و دیپلماتیک ندارند.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور