به گفته یک سخنگوی طالبان، مقتول یک «تاجر چینی» بود که در یک معدن در افغانستان سرمایه‌گذاری کرده بود.

 

یک گروه مخالف طالبان مسئولیت این حمله را به عهده گرفته و گفته که این فرد به طالبان برای جاسوسی در شبکه‌های اجتماعی آموزش می‌داد؛ ولی منابع مستقل آن را تایید نکرده‌اند.

 

در حمله افراد مسلح به محل اقامت اتباع چین در کابل در سال ۲۰۲۲ نیز پنج شهروند چینی زخمی شدند.

 

اگرچه حملات مسلحانه و ترورهای مرگبار علیه شهروندان خارجی در افغانستان زیر سلطه طالبان به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده؛ اما کشته شدن این شهروند چینی در ولایت تخار در شمال کشور یک بار دیگر توجهات را به فعالیت‌های پیدا و پنهان چین در افغانستان به ویژه سرمایه‌گذاری‌های سنگین این کشور برای تاراج معادن و استخراج منابع زیرزمینی کشور جلب می‌کند.

 

به باور آگاهان با وجود اینکه تاکنون نقش هیچیک از گروه‌های شبه نظامی در دست داشتن در این ترور مشخص نیست؛ اما چیزی که تاکنون محرز شده این است که حمله مسلحانه به شهروندان چینی در تخار دارای انگیزه‌های سیاسی و استخباراتی است و به احتمال قوی، سازمان‌های تروریستی و احتمالاً دولت‌های حامی تروریزم در این رویداد دست دارند.

 

به نظر می‌رسد که ترور شهروندان چینی در افغانستان و پاکستان، عامل یگانه‌ای داشته باشد و این اقدام بخشی از رقابت‌های فشرده میان قدرت‌های جهانی و مدعیان منطقه‌ای برای تقویت و توسعه نفوذ و سلطه خود بر افغانستان و پاکستان باشد.

 

چین به همان میزان که به طور شتابناکی در مسیر تبدیل شدن به قدرت اول اقتصادی جهان قرار دارد، در منطقه و جهان، رقبا و دشمنان سرسختی را در مقابل خود دارد که برای نیل به اهداف بلندپروازانه خود به منظور تاراج و استخراج منابع زیرزمینی و معادن کشورهای فقیر مانند افغانستان و پاکستان باید از این موانع عبور کند.

 

بنابراین، ناامن کردن فضای سرمایه‌گذاری برای تاجران چینی و هدف قرار دادن آنها توسط گروه‌های مسلح غیرقانونی ممکن است بخشی از جنگ قدرت و کارزار مرگبار تضاد منافع میان چین و دشمنان آن باشد.

 

به عنوان نمونه، ایالات متحده امریکا بارها به صراحت نسبت به نفوذ فزاینده چین در افغانستان پس از سلطه مجدد طالبان هشدار داده و آن را خطری برای منافع خود قلمداد کرده است.

 

دونالد ترامپ که اکنون برای دومین بار سکان هدایت امریکا را به عهده گرفته پیش از این به صراحت اعلام کرده بود که چین میراث به جا مانده از نیروهای امریکایی در این کشور را تصاحب کرده بر پایگاه استراتژیک بگرام مسلط شده و در حال استحکام سیطره خود بر افغانستان تحت هژمون طالبان است. 

 

تردیدی وجود ندارد که امریکا نسبت به نفوذ چین در پاکستان نیز نگاه و نگرانی مشابهی دارد و بدون شک از تمام ابزارهای خود برای محدود کردن سیطره چین بر بنادر استراتژیک، منابع معدنی و فرصت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری در این کشور استفاده خواهد کرد.

 

علاوه بر این، هند نیز به طور سنتی همسایه متخاصم چین محسوب می‌شود و در رقابت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تلاش می‌کند تا در برابر پکن صف‌آرایی کند و از نفوذ روزافزون آن در کشورهای همسایه و منطقه به ویژه پاکستان افغانستان و سایر مناطق بکاهد.

 

به همین دلایل است که یکی از متهمان اصلی حمله بر مهندسان چینی در پاکستان گروه‌های تحت حمایت هند بودند.

 

علاوه بر این، همه کشورهای همسایه و منطقه پس از حاکمیت طالبان بر افغانستان در یک رقابت فشرده و تنگاتنگ، در صدد گسترش دامنه نفوذ و تحکیم روابط خود با طالبان به منظور تصاحب منابع معدنی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری هستند؛ بنابراین برای هر یک از این کشورها حضور چینی‌ها در افغانستان یک خطر محسوب می‌شود. اگرچه به نظر نمی‌رسد که هیچ کشوری به اندازه امریکا و هند برای متوقف کردن هژمون چینی‌ها بر معادن و منابع زیرزمینی افغانستان قادر یا مصمم به استفاده از گروه‌های تروریستی غیرقانونی باشد.

 

به هر حال، بدون توجه به اینکه ترور سرمایه‌گذار چینی در تخار کار کدام گروه یا کشور یا سازمان استخباراتی منطقه‌ای یا فرامنطقه‌ای است این رویداد می‌تواند زنگ‌های خطر را برای چین و سرمایه‌گذاران چینی در افغانستان به صدا دربیاورد و چشم انداز مبهم و خطرناک سیطره چین بر منابع معدنی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در افغانستان را بیش از پیش تیره و تار نشان دهد.

 

این ترور در عین حال، ضربه‌ای به ادعای تکراری طالبان محسوب می‌شود که همواره سرمایه‌گذاران خارجی را به حضور و سرمایه گذاری در افغانستان ترغیب می‌کنند و مدعی‌اند که اکنون امنیت سراسری در کشور برقرار شده و فرصت‌ها و تسهیلات لازم برای سرمایه‌گذاری فراهم است؛ ادعایی که بارها زیر سوال رفته به چالش کشیده شده و بی‌اعتبار ثابت شده است.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور