حقانی در امارات؛ مذاکره با پاکستان یا لابی‌گری با امریکا؟

طالبان روز سه شنبه اعلام کرد که سراج‌الدین حقانی؛ وزیر داخله و عبدالحق وثیق؛ رئیس استخبارات این رژیم، در سفری از پیش اعلام‌نشده به امارات متحده عربی رفته‌اند. در جریان این سفر، مقامات ارشد امنیتی طالبان با شیخ محمد بن زاید آل نهیان، رئیس دولت امارات در ابوظبی دیدار کردند.

 

به گفته یک منبع امنیتی، هدف از این سفر میانجی‌گری میان طالبان و پاکستان بوده است. همچنین احتمال دارد مقامات طالبان در این سفر با رئیس آی‌اس‌آی نیز گفتگو کنند.

 

اخیراً شیخ محمد بن زاید آل نهیان در سفر به پاکستان با شهباز شریف؛ نخست‌وزیر و دیگر مقامات ارشد این کشور دیدار کرده بود.

 

این دومین سفر سراج الدین حقانی به امارات متحده عربی پس از بازگشت طالبان به قدرت بود؛ سفری که به باور بسیاری از کارشناسان، همزمان با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید از اهمیت مضاعف برخوردار است.

 

اگرچه مانند همیشه انتظار نمی‌رود که جزئیات زیادی درباره اهداف و دستاوردهای این سفر منتشر شود؛ اما چنانچه در بالا نیز مورد اشاره قرار گرفت میانجیگری امارات متحده عربی بین طالبان و پاکستان یکی از مقاصد سفر سراج الدین حقانی و عبدالحق وثیق به ابوظبی خوانده می‌شود.

 

سراج الدین حقانی پیش از این نیز از ظرفیت خود برای میانجی‌گری بین طالبان پاکستانی و دولت اسلام آباد استفاده کرده بود؛ اقدامی که منجر به برقراری آتش بس کوتاه مدت میان دوطرف شد؛ اما به حل دائمی این معضل کمکی نکرد.

 

به عقیده ناظران، میانجیگری سراج الدین حقانی بین پاکستان و طالبان پاکستانی به وضوح بر این واقعیت مهر تایید نهاد که شبکه حقانی، روابط پیچیده و مستحکمی با تروریست‌های پاکستانی دارد و اگر اراده کند به سادگی می‌تواند اهداف اسلام آباد در زمینه مهار تی تی پی و پایان دادن به حملات تروریستی در خاک پاکستان را محقق سازد.

 

بنابراین با توجه به سفر اخیر رئیس امارات متحده عربی به پاکستان این احتمال وجود دارد که حاکمان ابوظبی با استفاده از نفوذ سنتی خود بر رهبران شبکه حقانی به درخواست اسلام آباد برای میانجیگری در حل معضل تی تی پی پادرمیانی کرده باشند.

 

از سوی دیگر، امارات متحده عربی به لحاظ تاریخی روابط تنگاتنگی با رهبران شبکه حقانی دارد. گفته می‌شود که یکی از همسران جلال الدین حقانی، تبعه امارات است. علاوه بر این، بخشی قابل توجه از منابع مالی مورد نیاز شبکه حقانی برای مقاصد نظامی و اهداف تروریستی از سوی دولت امارات متحده عربی، ثروتمندان عرب و سازمان‌های حامی افراط گرایی در افغانستان و خاورمیانه تامین می‌شود. 

 

به این ترتیب، دور از انتظار نیست که دولت شهباز شریف در سفر اخیر شیخ محمد بن زاید آل نهیان به پاکستان از او برای میانجیگری بین طالبان افغان و اسلام آباد درخواست کمک کرده باشد.

 

با این حال مشخص نیست که حتی اگر هدف محوری سفر ناگهانی و اعلام نشده سراج الدین حقانی و عبدالحق وثیق به امارات متحده عربی، تلاش حاکم امارات برای پادرمیانی و میانجیگری بین طالبان افغان و دولت پاکستان باشد، این هدف در نتیجه این سفر تا چه اندازه محقق خواهد شد و حتی اگر دیداری مستقیم میان رئیس شبکه حقانی و رئیس سازمان جاسوسی آی‌اس‌آی در ابوظبی صورت بگیرد این دیدار تا چه اندازه می‌تواند به کاهش تنش‌های فزاینده در روابط دوطرف کمک کند و خواسته غایی و نهایی اسلام آباد مبنی بر مهار همیشگی طالبان پاکستانی را تحقق بخشد؛ زیرا در داخل افغانستان نیروی غالب بر کانون‌های تصمیم‌گیری در حوزه‌های امنیت و سیاست رژیم طالبان، ملا هبت الله آخوندزاده است نه سراج الدین حقانی.

 

شماری از نظریه پردازان پاکستانی نیز پیش از این با اشاره به همین واقعیت تصریح کرده بودند که اگر اسلام آباد به دنبال حل معضل تی تی پی است به جای کابل باید به قندهار برود و با ملا هبت الله آخوندزاده مذاکره کند.

 

در این میان اما همزمانی سفر سراج الدین حقانی و عبدالحق وثیق به امارات متحده عربی با بازگشت دوباره دونالد ترامپ به کاخ سفید، گمانه‌زنی‌های دیگری را نیز درباره تلاش مذبوحانه طالبان برای عادی‌سازی روابط با واشنگتن برانگیخته است. 

 

این گمانه زنی‌ها از آنجا تقویت می‌شود که در سفر قبلی سراج الدین حقانی و عبدالحق وثیق به امارات، ویلیام برنز؛ رئیس پیشین سازمان سیا هم به منطقه سفر کرد و بر بنیاد برخی گزارش‌ها او در امارات با سراج الدین حقانی و عبدالحق وثیق دیدار کرده بود. 

 

بنابراین دور از انتظار نیست که سفر ناگهانی و از قبل اعلام نشده سراج الدین حقانی و عبدالحق وثیق به امارات متحده عربی، نه فقط به هدف کاهش تنش با پاکستان در نتیجه میانجی‌گری امارات انجام شده؛ بلکه ممکن است یکی از مهم‌ترین اهداف آن، تلاش طالبان برای نزدیک شدن به ترامپ و لابی‌گری با مدیران جدید کاخ سفید باشد.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور