ترس بزرگ پاکستان: حقانی با خرگوش می‌دود، با سگ شکار می‌کند

آصف درانی؛ نماینده ویژه پیشین پاکستان در امور افغانستان در نشستی در وزارت خارجه پاکستان گفت که سه وزیر طالبان دستور هبت‌الله آخوندزاده برای منع جهاد در پاکستان را تأیید کرده‌اند.

 

اگرچه او از وزرای طالبان که فرمان ملا هبت الله آخوندزاده؛ رهبر این گروه برای ممنوعیت «جهاد» در پاکستان نام نبرده؛ اما با توجه به سخنان بعدی آصف درانی به نظر می‌رسد که سراج الدین حقانی از جمله این وزرا نیست؛ چرا که نماینده پیشین پاکستان در امور افغانستان در همین نشست تصریح کرده که سراج الدین حقانی یک خطر مهیب برای طالبان است و یکی دیگر از جنرال‌های بازنشسته پاکستانی نیز مدعی شده که تروریست‌های طالبان پاکستانی در حال تبدیل شدن به شبکه حقانی هستند.

 

در صورتی که این برداشت ها درست باشد به باور کارشناسان مسائل امنیتی، حتی اگر فرمان ممنوعیت «جهاد» در پاکستان از سوی رهبر رژیم طالبان صادر شده باشد در صورت وابستگی و همدستی تروریست‌های تی پی با شبکه حقانی، پاکستانی‌ها به شدت نگران هستند و پیش‌بینی نمی‌شود که فرمان رهبر طالبان با توجه به اختلافات عمیق او با سراج الدین حقانی کمک قابل توجهی به بهبود امنیت داخلی پاکستان و مهار تی تی پی کند.

 

آصف درانی در این نشست سراج‌الدین حقانی را به عنوان یک «تهدید بزرگ» برای رژیم طالبان معرفی کرد. او به حضور جنگجویان تحریک طالبان پاکستانی (تی‌تی‌پی) در جنوب‌شرق افغانستان اشاره کرده گفت: «آقای حقانی یک تهدید مهیب است، برای رژیم طالبان در افغانستان و این گروه در این مرحله خطرناک نیز می‌تواند باشد».

 

بر این اساس، بر بنیاد ارزیابی مقامات پاکستانی، پیکارجویان وابسته به طالبان پاکستانی عمدتاً در مناطق تحت کنترل و نفوذ سنتی شبکه مخوف حقانی در افغانستان فعال هستند و این نشانه ای واضح از وابستگی سازمانی و همبستگی تشکیلاتی این دو گروه تروریستی محسوب می‌شود که به نگرانی‌های فزاینده در داخل پاکستان دامن زده است؛ زیرا به نظر می‌رسد که پاکستانی‌ها علیرغم روابط تاریخی پیچیده‌شان با رهبران شبکه تروریستی حقانی، هرگز نسبت به این شبکه خوشبین نبوده و ارتباطات مستحکم آن با گروه‌های تروریستی فراملیتی منطقه‌ای را خطری برای امنیت ملی خود تلقی می‌کنند.

 

مساله دیگر، همانگونه که در بالا نیز اشاره شد، اختلافات سیاسی، رقابت‌های قبیله‌ای و جنگ قدرت میان طالبان و شبکه حقانی یا به عبارت بهتر ملا هبت الله آخوندزاده و سراج الدین حقانی است. با وجود اینکه رهبر طالبان از قدرت زیادی برخوردار است و تاکنون توانسته دامنه قدرت خود را روز به روز گسترش دهد و در مقابل، رقبای خود در درون تشکیلات این گروه را منزوی و محدود سازد؛ اما ترس پاکستان از گسترش دامنه اختلافات و تقابل‌های رهبر طالبان و شبکه حقانی به مسئله تی تی پی و در نتیجه، جلوگیری سراج الدین حقانی از اجرایی شدن فرمان رهبر طالبان درباره ممنوعیت «جهاد» در پاکستان است.

 

اگر این ارزیابی درست باشد به معنای آن است که پاکستان تنها نگران خطر سراج الدین حقانی و شبکه مخوف تحت رهبری او برای آینده هژمون و حاکمیت طالبان در افغانستان نیست؛ بلکه دامنه این ترس، فراتر از معادلات سیاسی و امنیتی داخل افغانستان و چشم انداز سیطره استعماری پاکستان بر کشور یعنی تبدیل شدن طالبان پاکستانی یا تی تی پی به بازوی منطقه‌ای شبکه حقانی و در نتیجه، تشدید ناامنی و بحران در خود پاکستان است.

 

جنرال انعام الحق؛ نظامی ارشد بازنشسته پاکستانی نیز در این نشست به این نکته اشاره کرد که تی‌تی‌پی در حال تبدیل شدن به «ملیشه‌های سراج‌الدین حقانی» است. او گفت: «آهسته آهسته تحریک طالبان پاکستان گرایش دارد که خود را مانند شبه‌نظامیان حقانی بسازد.»

 

درانی در واکنش به این اظهارات تصریح کرد: «اگر این‌جا مداخله‌ای داشته باشم... حقانی ادعای بزرگ دوستی با ما می‌کند. او با خرگوش می‌دود و با سگ‌های شکاری شکار می‌کند.»

 

بنابراین، از نظر پاکستان، سراج الدین حقانی بیش از هر زمان دیگری غیرقابل اعتماد، غیرقابل پیش‌بینی و غیرقابل مهار به نظر می‌رسد؛ به گونه‌ای که همتراز تروریست‌های تی تی پی، امنیت ملی پاکستان را تهدید می‌کند، در برابر پروژه‌های هژمونیک پاکستان برای کنترل راهبردی افغانستان، مانع ایجاد قرار می‌دهد، طالبان وفادار به پاکستان در درون ساختار سیاسی این رژیم را تضعیف کرده و از طریق شبکه سازی با گروه‌های تروریستی فراملیتی منطقه‌ای، روز به روز بر دامنه قدرت و امپراتوری وحشت خود می‌افزاید.

 

و نکته آخر اینکه مواضع مهمی که از زبان آصف درانی؛ نماینده پیشین پاکستان در امور افغانستان و جنرال انعام الحق؛ نظامی ارشد بازنشسته پاکستانی در نشست اخیر وزارت امور خارجه پاکستان، درباره معادلات افغانستان، عناصر محوری در این معادلات و تاثیر آن بر امنیت ملی پاکستان مطرح شده، صرفاً مباحث سیاسی و اندیشکده‌ای نیست؛ بلکه هدف از برگزاری این نشست‌ها و نتایجی که از آن به دست می‌آید تدوین استراتژی آینده پاکستان در قبال افغانستان خواهد بود و به همین دلیل، انتظار می‌رود که با توجه به هشدار چهره‌های مورد اشاره درباره خطر سراج الدین حقانی و ارتباط او با گروه تروریستی طالبان پاکستانی این هشدارها در استراتژی آینده پاکستان در قبال رژیم طالبان و به ویژه شبکه حقانی مورد توجه ویژه قرار بگیرد و مسیر آینده پاکستان در قبال افغانستان را تعیین کند.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور