پس از نشر گزارشها مبنی بر اینکه دونالد ترامپ؛ رییس جمهور منتخب امریکا، مایک والتز؛ عضو کنگره و کهنه سرباز ارتش این کشور در جنگ با طالبان را به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید برگزیده، زلمی خلیلزاد، از آن تقدیر کرد و گفت که والتز در افغانستان آزمایش شده و «شجاعانه» در جنگ شرکت کرده است.
خلیلزاد والتز را فردی «محکم و باهوش» خواند.
والتز اما در چندین مورد، زلمی خلیلزاد را به باد انتقاد گرفته است. سال گذشته در یک جلسه حضوری که آقای خلیلزاد از موضع طالبان در «مهار» القاعده و داعش حمایت کرد، آقای والتز گفت: «اتکا به یک گروه تروریستی برای از بین بردن یک گروه تروریستی دیگر، خطرناک و اشتباه بزرگ است.»
واکنش و وضعیت زلمی خلیلزاد در پی پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا و تصمیمات او مبنی بر انتصاب مهرههای مورد نظرش برای کابینه دولت آینده این کشور تا حدود زیادی شبیه وضعیتی است که طالبان در آن قرار دارند.
خلیلزاد که از او به عنوان معمار توافقنامه استعماری دوحه میان طالبان و امریکا نام برده میشود، از حامیان سرسخت این رژیم است و حتی زمانی که سمتی رسمی در دولت امریکا نداشته به عنوان لابی غیر رسمی طالبان در ایالات متحده فعال بوده است.
به دلیل همین رویکردها بود که پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات با استقبال گرم زلمی خلیلزاد مواجه شد؛ واکنشی که تا حدود زیادی در موضعگیریهای طالبان نسبت به نتیجه انتخابات امریکا نیز مشهود بود. به این ترتیب، خلیلزاد و طالبان یکبار دیگر امیدوار شدند تا با بازگشت ترامپ به کاخ سفید فضایی مطلوب برای توسعه همکاریهای امریکا با طالبان که خلیلزاد پایهگذار آن بود فراهم شود.
در این میان البته زلمی خلیلزاد در ابراز خوشحالی از پیروزی ترامپ در انتخابات یک انگیزه دیگر نیز دارد و آن بازگشت خود او به سیاست و نقش آفرینی اش در تحقق پروژههای ایالات متحده در افغانستان تحت سلطه طالبان است.
اگرچه سمت نمایندگی ویژه امریکا در امور افغانستان به طور رسمی در وزارت خارجه این کشور منحل شده؛ اما خلیلزاد همچنان امیدوار است که به عنوان سفیر امریکا برای افغانستان با یک ماموریت تازه بازگردد و پروژه نیمه تمام خود در تحکیم قدرت و تامین مشروعیت رژیم طالبان را تمام کند.
استقبال سریع و صریح او از تصمیمات جنجالی دونالد ترامپ در انتصاب مهرههای مورد نظر خود در سمتهای حساس و کلیدی دولت آینده نیز پیش از آنکه ناشی از خوشبینی خلیلزاد به درستی تصمیمات ترامپ باشد بر محور تلاش مذبوحانه او برای نزدیک شدن به کانون مرکزی قدرت در ایالات متحده صورت میگیرد.
این در حالی است که تمام افرادی که تاکنون از سوی دونالد ترامپ برای پستهای مهم و تعیین کننده برگزیده شدهاند از منتقدان و مخالفان سرسخت، صریح اللهجه و جدی رژیم طالبان در افغانستان و عملکرد زلمی خلیلزاد در بازگرداندن طالبان به قدرت بودهاند.
یکی از آنها مایکل والتز است؛ کسی به عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ منصوب شده و خلیلزاد کارنامه او در جنگ با طالبان در افغانستان را ستایش کرده و او را فردی باهوش خوانده است.
این در حالی است که همانگونه که در بالا هم اشاره شد آقای والتز نه تنها منتقد سرسخت طالبان؛ بلکه از منتقدان جدی آقای خلیلزاد و دیدگاههای او در حمایت و توجیه عملکردهای رژیم طالبان نیز است.
بنابراین، توصیفات خلیلزاد از کارنامه و نگرش مایکل والتز ممکن است منبعث از عطش قدرت و گوشه چشم او به بازگشت دوباره به ماموریت ناتمامش در افغانستان زیر سلطه طالبان باشد.
موضعگیریهای مثبت و ستایش آمیز خلیلزاد در قبال پیروزی دونالد ترامپ و انتصابات او در دولت آینده امریکا در حالی صورت میگیرد که حتی خود آقای ترامپ نیز نسبت به خلیلزاد نگاه مثبت و مساعدی ندارد و زمانی که او به عنوان نماینده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان سرگرم مذاکره با طالبان بود، ترامپ از او به عنوان «شیاد» نام میبرد تا با تحقیر وی، خشم و نفرت باطنیاش نسبت به خلیلزاد را نشان دهد.
در دوران کارزارهای انتخاباتی و پس از آن نیز دونالد ترامپ تاکنون حتی یک بار به خلیلزاد و نقش او در دولت آیندهاش اشارهای نکرده و در انتصابات روزهای اخیر نیز دست کم تاکنون هیچ خبری از خلیلزاد نیست.
از جانب دیگر، ترامپ رسماً اعلام کرده است که شماری از عناصر جمهوریخواه از جمله مایک پمپئو و نیکی هیلی که در دولت پیشین به رهبری ترامپ پستهای مهمی را در اختیار داشتند در دولت آینده او نقشی نخواهند داشت. این افراد به احتمال قوی روابط خوبی با زلمی خلیلزاد داشتند و در صورت حضور آنها در دولت دوم ترامپ این امکان وجود داشت که خلیلزاد نیز به ماموریت پیشین خود بازگردد.
با این حال با توجه به تحولات روزهای پس از پیروزی ترامپ در انتخابات امریکا و علیرغم تلاشهای مذبوحانه خلیلزاد برای نزدیک شدن به تیم ترامپ در دوره دوم حکمرانی او و نیز با توجه به انتصاب چهرههای مخالف طالبان و منتقد خلیلزاد از سوی رئیس جمهور جدید امریکا امکان بازگشت خلیلزاد به بازیهای مربوط به افغانستان در سیاست خارجی ایالات متحده بسیار اندک است و دست کم تاکنون روزگار به کام آقای خلیلزاد نبوده است.
عبدالمتین فرهمند - جمهور