اعلامیه پایانی شانزدهمین نشست سران بریکس، خواهان حل‌وفصل فوری و صلح‌آمیز مساله افغانستان شده است. در اعلامیه از حقوق اساسی تمام افغان‌ها به شمول زنان و گروه‌های قومی مختلف حمایت شده و از طالبان خواسته شده دروازه مکتب‌ها و دانشگاه‌ها را به‌روی دختران باز کنند.
سران بریکس همچنین گفتند که باید «اقدامات قابل مشاهده و قابل تأیید بیشتری در افغانستان انجام شود» تا اطمینان حاصل شود که خاک افغانستان توسط تروریست‌ها استفاده نمی‌شود.
در بخشی از این اعلامیه آمده است: «ما از افغانستان به‌عنوان یک کشور مستقل، متحد و صلح‌آمیز که عاری از تروریزم، جنگ و مواد مخدر باشد، پشتیبانی می‌کنیم.»
مسائل مورد تاکید سران کشورهای گروه بریکس در اعلامیه پایانی شانزدهمین نشست این گروه در کازان روسیه به صراحت نشان می‌دهد که افغانستان مطلوب و مورد انتظار جامعه جهانی در حال حاضر وجود ندارد و رژیم طالبان بزرگترین مانع در مسیر تحقق این اهداف و مطالبات است.
تضمین حقوق اساسی اقوام، اقلیت‌ها و زنان، بازگشت دختران به مکاتب و دانشگاه‌ها، مقابله موثر با تروریزم، مواد مخدر و عدم تبدیل خاک افغانستان به پناهگاه گروه‌های تروریستی و منشأ تهدید علیه کشورهای دیگر از عمده‌ترین نکاتی بود که در اعلامیه پایانی نشست سران بریکس در کازان روسیه بر آنها تاکید شد.
افزون بر این، شرکت کنندگان در این نشست بر حمایت از افغانستانی مستقل، متحد، صلح‌آمیز و عاری از تروریزم و مواد مخدر تاکید کردند.
هیچیک از این موارد، چیزی نبود که طالبان از نشست سران بریکس در روسیه انتظار داشتند. طالبان سال‌هاست که تاکید می‌کنند سیاست خارجی آنها اقتصادمحور است و در تلاش هستند تا اقتصادهای بزرگ منطقه‌ای و جهانی را به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های افغانستان تشویق کنند.
بر بنیاد همین رویکرد بود که طالبان با توجه به برداشت نادرست و عمیقاً خوشبینانه‌شان از روابط رو به بهبود این رژیم با روسیه از مسکو رسماً درخواست کردند تا از آنها نیز در نشست بریکس دعوت کند؛ درخواستی ساده لوحانه که همانگونه که پیش‌بینی می‌شد در نهایت از جانب روسیه رد شد.
اگرچه روس ها استدلال کردند که تصمیم درباره عوت از هیات‌های خارجی در نشست بریکس به طور جمعی و با رای مثبت همه اعضا اتخاذ می‌شود؛ اما حتی اگر چنین سازوکاری نیز وجود نداشته باشد حضور طالبان در نشست سران گروه بریکس در حالی که این رژیم از سوی هیچ یک از کشورهای جهان به رسمیت شناخته نشده غیر قابل انتظار و کاملاً ناموجه بود.
از جانب دیگر، بریکس گروهی متشکل از اقتصادهای نوظهور یا در حال توسعه است؛ در حالی که افغانستان زیر سلطه طالبان، هیچیک از این شاخصه‌ها را دارا نیست؛ بلکه با تسلط طالبان بر افغانستان، بحران اقتصادی کشور تشدید شده و میلیون‌ها نفر در معرض فقر مطلق، گرسنگی حاد و خطر فاجعه تمام عیار انسانی قرار گرفته‌اند.
رژیم طالبان برای تامین منابع مالی و اقتصادی خود همچنان به کمک‌های نقدی امریکا وابسته است و میلیون‌ها نفر از مردم افغانستان نیز برای زنده ماندن، نیازمند کمک‌های سازمان ملل و دیگر نهادهای بین‌المللی هستند. در چنین شرایطی درخواست حضور طالبان در نشست سران گروه بریکس عنوان یک سازمان بین‌المللی متشکل از اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه عمیقاً مضحک و ساده لوحانه بود.
به جز وضعیت بحرانی اقتصاد افغانستان، اعلامیه پایانی شانزدهمین نشست سران گروه بریکس نشان داد که اعضای این تشکیلات بزرگ اقتصادی همچنان افغانستان را کانون بحران، بی‌ثباتی، صدور تروریزم و مواد مخدر می‌دانند و با آن به مثابه یک منبع تهدید مستمر و پایدار نگاه می‌کنند.
علاوه بر این، منوعیت کار زنان و تحصیل دختران و سرکوب شدید اقلیت‌های قومی و مذهبی از جانب رژیم طالبان از جمله نگرانی‌های عمده سران بریکس محسوب می‌شود که در اعلامیه پایانی شانزدهمین نشست این گروه نیز بازتاب یافته است.
بنابراین بر اساس نکاتی که مورد تاکید سران بریکس در اعلامیه پایانی شانزدهمین نشست آن در کازان روسیه قرار گرفت، افغانستان زیر سلطه طالبان نه تنها فرصتی برای تعامل و ادغام مجدد این کشور به جامعه بین‌المللی محسوب نمی‌شود؛ بلکه یک تهدید آنی و بالفعل علیه صلح و ثبات، امنیت و معیشت و حقوق بشر در سطح منطقه و جهان به حساب می‌آید.
با توجه به موضع‌گیری سران بریکس در اعلامیه پایانی این گروه در نشست کازان، طالبان برای حضور در مجامع بین‌المللی، گام‌های بزرگی را باید در زمینه‌های یادشده بردارند و تا زمانی که انتظارات، نگرانی‌ها و دغدغه‌های جامعه جهانی نسبت به وضعیت حاکم بر افغانستان زیر سلطه این گروه به طور اساسی از جانب رژیم حاکم بر کابل مورد توجه قرار نگیرد، هیچ تغییری در رویکرد جهان نسبت به افغانستان ایجاد نخواهد شد و رژیم طالبان همچنان نامشروع، مطرود و منزوی باقی خواهد ماند.
محمدرضا امینی - جمهور
