طالبان و پرونده پیچیده کشتار شیعیان

جعفر مهدوی؛ نماینده پیشین مجلس نمایندگان افغانستان و از چهره های نزدیک به رژیم طالبان در واکنش به عملیات شب گذشته این گروه علیه داعش در ولایت «غور» از طالبان قدردانی کرد.

 

مهدوی در حساب رسمی خود در ایکس نوشته است که از زحمات نهادهای امنیتی طالبان به دلیل تامین امنیت عمومی مردم به ویژه جامعه هزاره و شیعه قدردانی می کند.

 

این نماینده پیشین مجلس نمایندگان افغانستان در این واکنش ضمن متهم کردن دولت قبلی افغانستان در همکاری با گروه های تروریستی در هدف قراردادن غیرنظامیان، این اقدام طالبان را دارای اهمیت خوانده است.

 

تمجید جعفر مهدوی از طالبان به دلیل ادعای این گروه مبنی بر انهدام یک هسته تروریستی وابسته به داعش خراسان که گفته می‌شود مسئول حملات تروریستی در کابل، بامیان و غور علیه هزاره‌ها و شیعیان بوده نه شگفت انگیز و غیرقابل انتظار است و نه اهمیتی دارد. جعفر مهدوی از معدود کنشگران هزاره است که عملاً با طالبان زد و بند دارد و هیچگاه آن را پنهان نکرده است. 

 

در حالی که او هیچ امتیاز قابل اعتنایی از رژیم طالبان دریافت نمی‌کند همچنان به تعریف‌ها و تمجیدهای خود از عملکرد این رژیم ادامه می‌دهد و برای مشروعیت بخشیدن به آن در حوزه داخلی به طور مذبوحانه‌ای تلاش می‌کند؛ رابطه‌ای کاملاً یکطرفه که به خودی خود بی‌اهمیت جلوه می‌کند و هیچ توجهی قابل ملاحظه‌ای را برنمی‌انگیزد.

 

این در حالی است که طالبان دست کم در زمینه تامین امنیت شیعیان افغانستان، تفاوت چندانی با سلف خود نظام جمهوری ندارد. هزاره‌ها همچنان ترور می‌شوند، تیرباران می‌شوند و هدف حملات مرگبار تروریستی قرار می‌گیرند و این همه در حالی است که رژیم طالبان حتی در حد یک محکومیت ساده در عالی‌ترین سطح، واکنشی به این کشتارهای فجیع و هولناک نشان نمی‌دهد. طالبان حتی یک روز کابینه امنیتی خود را برای حل مساله کشتار سیستماتیک هزاره‌ها و شیعیان فرانخوانده است. در پیام‌ها و سخنرانی‌های منسوب به ملا هبت الله آخوندزاده؛ رهبر پنهان طالبان در قندهار کمترین اشاره‌ای به شیعیان و هزاره‌های افغانستان و امنیت آنها به عنوان شهروندان این کشور نمی‌شود. 

 

هیچیک از این موارد تصادفی نیست و کنشگرانی مانند جعفر مهدوی بهتر از هر کس دیگری می‌داند که نگاه طالبان نسبت به شیعیان، تفاوت چندانی با نگاه داعش نسبت به این اقلیت قومی و مذهبی ندارد. درست به همین دلیل است که هرگاه جنایتی تازه رخ می‌دهد پیش از آنکه داعش از آدرس‌های گمنام و نشانی‌های ناشناس، مسئولیت آن را به عهده بگیرد انگشت اتهام به سمت خود طالبان نشانه می‌رود؛ حلقاتی تندرو و به شدت افراطی که نگاهی تکفیری نسبت به شیعیان و هزاره‌های افغانستان دارند و از قدرتی قابل توجهی در ساختار سیاسی و امنیتی رژیم طالبان برخوردار هستند.

 

با این حال، نکته مهمی که در واکنش اخیر جعفر مهدوی درباره ادعای طالبان مبنی بر انهدام یک هسته‌ای داعش در ولایت غور مطرح شده و این واکنش را مهم می‌سازد اشاره واضح او درباره سهم و نقش دستگاه‌های امنیتی و استخباراتی دولت جمهوری در ارتباط با گروه‌های تکفیری و تروریستی و همکاری آنها در کشتار هدفمند شیعیان و هزاره‌های افغانستان است.

 

این موضوع بارها در زمان دولت جمهوری نیز مورد بحث طرف‌های مختلف و رسانه‌های همگانی قرار گرفت؛ اما هیچگاه هیچ مرجع رسمی از جمله جعفر مهدوی که در آن زمان، نماینده مردم کابل در پارلمان بود آن را جدی نگرفت و به طور آشکار و علنی مطرح نکرد.

 

اما اکنون که نظام جمهوری ساقط شده و بازگشت آن متصور نیست، جعفر مهدوی از این راز عمومی پرده برمی‌دارد و می‌گوید که دستگاه‌های امنیتی و جاسوسی نظام جمهوری در تبانی با گروه‌های تروریستی در قتل عام سیستماتیک هزاره‌ها و شیعیان دست داشتند.

 

این موضوع اگرچه مهم است و حتی اگر کمکی به اجرای عدالت نکند دست کم می‌تواند به عنوان یک واقعیت تاریخی در نظر گرفته شود؛ اما انتظار نمی‌رود که از پرونده پیچیده کشتار سیستماتیک هزاره‌ها از زمان عبدالرحمان تا دوران طالبان گره گشایی کند. 

 

در این میان، شاید از عینک افرادی مانند جعفر مهدوی که با طالبان زدوبندهای آشکار دارند انهدام یک هسته‌ تروریستی منسوب به داعش در ولایت غور اهمیت داشته باشد؛ اما مادامی که هزاره‌ها و شیعیان همچنان قتل عام می‌شوند، تحت فشارهای مضاعف قرار دارند، اعتقادات و باورهای آنان از سوی دستگاه حاکم به طور آگاهانه محدود می‌شود و شماری از مقامات رسمی رژیم به صورت آشکار آنان را تکفیر می‌کنند، چیزی درباره امنیت هزاره‌ها و شیعیان تغییر نخواهد کرد. 

 

حتی اگر در یک نبرد درون سازمانی دو گروه ضد شیعی، آخرین تروریست داعشی نیز به ضرب گلوله طالبان کشته شود، کشتار سیستماتیک هزاره‌ها همچنان استمرار خواهد یافت و همیشه یک نشانی مبهم برای فرافکنی مسئولیت آن وجود خواهد داشت.

 

نرگس اعتماد - جمهور