اسحاق دار؛ معاون نخست وزیر و وزیر خارجه پاکستان گفت که پس از تسلط دوباره طالبان، عضویت افغانستان در سازمان شانگهای تعلیق شده و طالبان در نشست این سازمان در اسلام‌آباد دعوت نشده‌اند.
این نشست دو روزه، پس فردا در اسلام آباد، پایتخت پاکستان آغاز خواهد شد. پاکستان برعکس در این نشست از وزیر خارجه هند دعوت کرده است.
افغانستان در سال ۲۰۱۲ میلادی به عنوان عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای پذیرفته شد.
روسیه، چین، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان، هند، پاکستان و ایران از اعضای رسمی این سازمان هستند.
عدم دعوت از نمایندگان طالبان در نشست آتی سازمان همکاری شانگهای، یکی دیگر از نشانه‌های تنش در روابط پاکستان و رژیم طالبان است؛ روابطی که با بازگشت طالبان به قدرت همواره پرفراز و فرود و متاثر از وضعیت ناپایدار امنیتی در پاکستان بوده است.
آگاهان می‌گویند که حذف طالبان از نشست شانگهای به میزبانی اسلام آباد، فارغ از اینکه ناشی از عدم رسمیت رژیم طالبان در عرصه بین المللی است به اراده سران دولت پاکستان نیز مربوط می‌شود.
به عبارت دیگر، پاکستانی‌ها دیگر مشتاق نیستند که برای شناسایی رسمی رژیم طالبان کارزارهای فشرده منطقه‌ای و بین‌المللی را راه اندازی کنند؛ کاری که دولت عمران خان عملاً آن را انجام می داد و برای دستیابی به آن تلاش های فراوانی به خرج داده بود.
به باور آگاهان، یکی از عوامل سرنگونی دولت عمران خان، حمایت بی‌قید و شرط و گسترده او از رژیم طالبان در افغانستان و متحدان منطقه‌ای آن از جمله طالبان پاکستانی بود. به همین دلیل، یکی از پرونده‌هایی که علیه عمران خان و سایر رهبران تحریک انصاف باز شده حمایت آنها از تروریزم است.
از نظر دولت کنونی پاکستان، رژیم طالبان همچنان باید مطرود و منزوی باقی بماند تا سایر کشورهای همسایه و منطقه از مواضع اسلام آباد علیه طالبان و تهدیدهای ناشی از حاکمیت این گروه بر افغانستان حمایت کنند.
طالبان در حالی با درهای بسته نشست آینده سازمان شانگهای در پاکستان روبرو می‌شوند که وزیر خارجه هند به عنوان دیگر کشور متخاصم با پاکستان به نشست دعوت شده و حضور خواهد یافت. این نشان می‌دهد که عمق خصومت پاکستانی‌ها با طالبان حتی نسبت به خصومت آنها علیه هند هم بیشتر است.
پاکستان پیش از این بارها در مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی نگرانی‌های صریح خود را درباره رشد روزافزون تروریزم فرامرزی در افغانستان زیر حاکمیت طالبان ابراز کرده است. نمایندگان اسلام آباد در نشست‌های مهم جهانی همچنین خواستار حمایت از این کشور به عنوان «قربانی تروریزم» مورد حمایت طالبان حاکم بر افغانستان شده اند.
به این ترتیب، عدم دعوت از نمایندگان طالبان در نشست شانگهای به میزبانی پاکستان، یک گام عملی دیگر برای اعمال فشار بر رژیم حاکم بر کابل و معرفی آن به عنوان منبع اصلی تهدید امنیت منطقه‌ای و جهانی از سوی پاکستانی‌ها به حساب می‌آید.
البته انتظار نمی‌رود که اقدامات پاکستان علیه رژیم طالبان در فرصتی که رهبری و میزبانی از نشست شانگهای به آن کشور می‌دهد صرفاً به عدم دعوت از نمایندگان طالبان در این نشست محدود بماند.
از آنجایی که وضعیت بحرانی افغانستان و تهدیدهای ناشی از حضور ده‌ها گروه تروریستی منطقه‌ای در این کشور همواره از محورهای ثابت نشست‌های سازمان همکاری شانگهای در سطوح مختلف طی سال‌های اخیر بوده است، پیش بینی می شود که در نشست آتی به میزبانی پاکستان نیز این موضوع یکی از محوری ترین مباحث شرکت کنندگان باشد و این چیزی است که مورد حمایت جدی کشور میزبان نیز قرار دارد و انتظار می رود که مقامات پاکستانی با استفاده از تریبون شانگهای، افغانستان زیر حاکمیت طالبان را به عنوان اصلی ترین منبع تهدید امنیت منطقه ای معرفی کنند و برای مقابله با آن، خواستار مشارکت فعالانه بازیگران بزرگ دیگر از جمله روسیه، چین و ایران شوند.
با توجه به آنچه گفته شد نشست آینده شانگهای در پاکستان به محملی علیه طالبان تبدیل خواهد شد و این در شرایطی است که نمایندگان طالبان که بسیاری از آنها سال‌ها در پاکستان زندگی و تحصیل کرده اند و حتی برخی از آنان شناسنامه‌های پاکستانی دارند پشت دروازه بسته شانگهای مانده‌اند و توان دفاع از خود در برابر نگرانی‌ها و اتهامات احتمالی اکثر شرکت کنندگان در نشست آتی شانگهای علیه خود را ندارند.
اگرچه طالبان تاکنون نسبت به اقدام مقامات پاکستانی در عدم دعوت از آنها در نشست آینده شانگهای واکنشی نشان نداده‌اند؛ اما پیش‌بینی می‌شود که این اقدام تنش در روابط دوطرف را تشدید کند و بستر و بهانه‌ای تازه برای تیرگی روابط دو متحد قدیمی فراهم سازد.
عبدالمتین فرهمند - جمهور
