سفرهای شمالی رهبر طالبان؛ نمایش قدرت یا ترس از تمرد؟

هبت الله آخوندزاده؛ رهبر طالبان اخیراً در سفری اعلام نشده چندین ولایت شمالی افغانستان را طی کرد و در جریان این سفرها علاوه بر نمایش قدرت نظامی با استفاده از نیروهای وفادار به خود با شماری از مقامات محلی طالبان سران و فرماندهان گروه‌های تروریستی منطقه‌ای از جمله جنبش ترکستان شرقی و کتیبه امام بخاری؛ دو گروه چینی و ازبکستانی دیدار کرد.

 

او که سفر خود را از ولایت بادغیس در شمال غرب افغانستان شروع کرد، سپس راهی فاریاب، جوزجان، مزار شریف، سمنگان و بدخشان شد؛ ولایت‌هایی که از نظر جمعیت شناختی و سیاسی، حوزه نفوذ پشتون‌های جنوبی محسوب نمی‌شوند و در جریان منازعات و درگیری‌های چند ده سال اخیر، پایگاه قدرت مخالفان قومی و فرهنگی طالبان بوده‌اند؛ اما در حال حاضر و پس از بازگشت دوباره طالبان به قدرت، این گروه، سیطره سیاسی و امنیتی خود بر ولایت‌های یادشده را تحمیل و تحکیم بخشیده و تقریباً حاکم بی‌رقیب پایگاه‌های دیروز مخالفان پیشین خود محسوب می‌شود.

 

بنابراین، به باور شماری از آگاهان، یکی از اهداف سفر رهبر طالبان به ولایت‌های شمالی افغانستان، نمایش قدرت او به مخالفان و دشمنان این گروه بود؛ اینکه طالبان حاکمان بلامنازع افغانستان هستند و هیچ قدرتی حاکمیت و بقای آنها را تهدید نمی‌کند.

 

رهبر طالبان به منظور نشان دادن سیطره شکست ناپذیر این گروه بر مناطق نفوذ و سیطره سنتی و قومی دشمنان و مخالفان این گروه در جوزجان در کاخ افسانه‌ای عبدالرشید دوستم اقامت گزید تا نشان دهد که دشمنان آنها به طور بازگشت ناپذیری از افغانستان رانده شده و اکنون این طالبان هستند که جای آنها را گرفته‌اند.

 

این بدون شک به همان میزان که یک پیام تحقیرآمیز به دشمنان طالبان ارسال می‌کند روحیه طالبان را نیز تقویت خواهد کرد و به آنان برای بقای حاکمیت و سلطه‌شان به ویژه در مناطق غیر پشتون نشین افغانستان، اعتماد به نفس مضاعف خواهد بخشید.

 

در این میان اما شماری دیگر از کارشناسان نسبت به سفرهای اخیر ملا هبت الله آخوندزاده به مناطق شمالی کشور نظری متفاوتی دارند. 

 

آنها می‌گویند که علاوه بر نمایش قدرت و تقویت روحیه نیروهای طالبان در مناطقی که پیش از این حوزه نفوذ و سلطه دشمنان این گروه محسوب می‌شد سفرهای اخیر ملا هبت الله آخوندزاده به شمال یک انگیزه دیگر نیز داشت و آن ترس از تمرد بود.

 

به باور این گروه از آگاهان، رهبر طالبان به ویژه پس از شورش‌های چندی پیش بدخشان عمیقاً نگران چشم انداز سلطه طالبان در ولایت‌های غیر پشتون نشین است.

 

او به خوبی می‌داند که کنترل این ولایت‌ها به ویژه با توجه به مرز آنها با کشورهای همسایه و ساختار جمعیتی و سابقه وابستگی شان به جریان‌های مقاومت ضد طالبان برای این گروه بسیار پرهزینه و دشوار است.

 

به همین دلیل، ملا هبت الله آخوندزاده که به ندرت از مخفیگاه خود در قندهار خارج می‌شود با کاروانی بزرگ از نیروهای شبه نظامی وفادار به خود وارد مناطق شمالی کشور شد تا از نزدیک در جریان وضعیت سیاسی و امنیتی این ولایات قرار بگیرد و بر نگرانی‌های جدی خود نسبت به چشم انداز حاکمیت طالبان بر حوزه نفوذ دشمنان این گروه غلبه پیدا کند.

 

برای این منظور ملا هبت الله آخوندزاده با مقامات محلی فرماندهان نظامی و متحدان سنتی این گروه به ویژه شبکه‌های تروریستی فراملیتی دیدار کرد تا از قدرت، توان، انگیزه و اراده طالبان و متحدان شان برای مقابله با هرگونه چالش احتمالی در مناطق شمالی افغانستان اطمینان یابد.

 

گفته می‌شود او در فاریاب با رهبران دو گروه تروریستی منطقه‌ای یعنی جنبش ترکستان شرقی یا اسلامی وابسته به ایغورهای چین و کتیبه امام بخاری وابسته به تروریست‌های ازبکستان که هر دو گروه دفاتر و نمایندگی‌های فعال در سوریه دارند دیدار کرده است. 

 

به باور ناظران یکی از اهداف رهبر طالبان از دیدار با رهبران و فرماندهان گروه‌های تروریستی منطقه‌ای مورد حمایت این گروه در افغانستان، تلاش برای جلب پشتیبانی آنها از حاکمیت طالبان و مواجهه با هرگونه تهدید و چالش احتمالی بوده است.

 

 

رهبر طالبان همچنین در جریان این سفرها توصیه‌های پیشین خود به مقامات و اعضای طالبان را تکرار کرد که بر بنیاد آن اطاعت بی‌چون و چرا از رهبر و پرهیز از اختلاف و تفرقه و خودخواهی از محورهای اصلی بود.

 

این نشان می‌دهد که سفرهای شمالی رهبر طالبان یک هدف دیگر نیز داشته و آن جلوگیری از انشعابات و اختلافات داخلی و چالش‌هایی بوده که چشم انداز قدرت گروه را به طور جدی تهدید می‌کند. 

 

به این ترتیب ملا هبت الله توصیه‌های تکراری پیشین خود مبنی بر حفظ وحدت، پرهیز از تفرقه و نفاق و اختلاف و اطاعت بی‌قید و شرط از فرامین و دستورات خویش را تکرار کرده تا مقامات و اعضای این گروه را در جهت تلاش برای حفظ حاکمیت طالبان و تقویت بیش از پیش آن منسجم سازد.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور