طالبان و عربستان؛ چالش و چشم‌انداز بازسازی روابط
جمعه ۲۲ سرطان ۱۴۰۳ ساعت ۱۲:۱۶
اکنون که جنگ قدرت میان کابل و قندهار به اوج خود رسیده و با سفر پرحاشیه اخیر سراج الدین حقانی به دو کشور عربی وارد مرحله جدید و جدی گردیده، بازگشت سفیر عربستان به کابل، فرای اهداف دیگر، حامل این پیام مهم نیز است که عربستان سعودی در جنگ قدرت داخلی طالبان، جانب مهره‌های ضد قندهار را خواهد گرفت.
سفیر عربستان سعودی در کابل در دیدار با معاون اداری نخست‌وزیر طالبان از تمایل کشورش برای گسترش روابط دیپلماتیک با افغانستان خبر داد.
فیصل بن طلق گفت: عربستان سعودی و افغانستان به عنوان دو کشور مسلمان و دوست دارای روابط دیرینه در زمینه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی هستند.
او در ادامه از تلاش ریاض برای گسترش و تقویت روابط میان افغانستان و عربستان خبر داد.
فیصل بن طلق در ادامه با اشاره به مبارزه طالبان با مواد مخدر و بهترشدن وضعیت امنیتی در افغانستان تصریح کرد که با توجه به ظرفیت دو کشور این روابط می‌تواند ارتقا پیدا کند و دولت عربستان سعودی از ارتقا و گسترش روابط با طالبان استقبال می‌کند.
عبدالسلام حنفی نیز در این دیدار عربستان را کشوری مهم و تاثیرگذار در جهان اسلام خواند و از تمایل طالبان برای گسترش روابط با ریاض خبر داد.
سفر سفیر عربستان به کابل در شرایطی صورت می‌گیرد که عربستان سعودی در ۳ سال گذشته سفارتخانه خود در افغانستان را بسته نگه داشته بود.
رهبران طالبان نیز علیرغم سفرهای غیر رسمی برای ادای مناسک حج، پیش از این تمایل چندانی به برقراری روابط گسترده با رژیم ریاض نشان نداده بودند.
در حاشیه نشست سوم دوحه اما طالبان ادعا کردند که در دیدار با نماینده عربستان در این نشست، ریاض از تمایل خود برای بازگشایی سفارتخانه‌اش در کابل خبر داده است؛ خبری که به سرعت به سفر بحث برانگیز اخیر سراج الدین حقانی و عبدالحق وثیق به امارات متحده عربی و سپس عربستان سعودی ارتباط داده شد.
کارشناسان مسائل منطقه می‌گویند که عربستان سعودی در پی سرمایه‌گذاری بر طیفی از رهبران طالبان است که به غرب تمایل دارند، با ایران مخالف هستند و نسبت به سیاست خارجی یکجانبه طالبان قندهاری برای برقراری و توسعه روابط با قطر و کشورهای همسو با آن معترض اند.
به باور این دسته از کارشناسان، سفر سراج الدین حقانی به امارات متحده عربی و بلافاصله پس از آن به عربستان سعودی، اگرچه به بهانه ادای مناسک حج صورت گرفت؛ اما بخشی از تلاش‌ها برای احیای روابط سنتی سعودی‌ها با طالبان بود؛ طالبانی که نظر می‌رسد مقهور قدرت قندهار شده اند و در دوره دوم سیطره این گروه بر سرنوشت افغانستان در حاشیه قرار گرفته‌اند.
عربستان سعودی در کنار امارات متحده عربی و پاکستان یکی از سه کشوری بود که در دوره اول، رژیم طالبان را به رسمیت شناخته بود. بنابراین قطع کامل روابط عربستان با طالبان غیرواقع بینانه و چه بسا حتی نابخردانه به نظر می‌رسید.
با این وجود هیچکس تردیدی ندارد که عربستان سعودی در معادلات منطقه‌ای، رقیب سنتی قطر و ایران محسوب می‌شود و هرگز نباید انتظار داشت که نزدیکی یکی از رژیم‌ها یا بازیگران منطقه‌ای به دوحه و تهران همزمان منجر به نزدیکی آن به ریاض نیز شود. این واقعیت در مورد طالبان نیز صدق می‌کند؛ طالبانی که از رهگذر قطر به قدرت بازگشتند و برای تامین منافع منطقه‌ای خود وارد تعاملات گسترده با تهران شدند.
با این وجود، سفر سراج الدین حقانی به امارات متحده عربی و عربستان سعودی نشان داد که ریاض طی سه سال گذشته بی‌تفاوت نبوده است.
به نظر می‌رسد که زد و بندها میان شاهزاده‌های حاکم بر عربستان سعودی و طیف مخالف ملا هبت الله آخوندزاده و حلقه قندهار در تشکیلات طالبان به طور پنهانی جریان داشته است.
به این ترتیب اکنون که جنگ قدرت میان کابل و قندهار به اوج خود رسیده و با سفر پرحاشیه اخیر سراج الدین حقانی به دو کشور عربی وارد مرحله جدید و جدی گردیده، بازگشت سفیر عربستان به کابل، فرای اهداف دیگر، حامل این پیام مهم نیز است که عربستان سعودی در جنگ قدرت داخلی طالبان، جانب مهره‌های ضد قندهار را خواهد گرفت و برای تقویت اردوی سراج الدین حقانی و حفاظت از پایگاه متحدان سنتی خود در صفوف طالبان تنها چند روز پس از اعلام رسمی در نشست دوحه دست به ترمیم و بازسازی روابط پرچالش خود با طالبان دوم زده است.
با این وجود اما نباید انتظار داشت که عربستان سعودی راهی هموار و آسان برای دستیابی به اهداف استراتژیک و نقش آفرینی در بازی‌های ژئوپلیتیک بر محور افغانستان در پیش داشته باشد.
صرف نظر از اینکه بازگشت سفیر عربستان به افغانستان و بازگشایی سفارتخانه ریاض در کابل چه تاثیری بر جنگ قدرت جاری میان جناح‌های رقیب در تشکیلات طالبان خواهد گذاشت، این امر حامل این پیام هشدارآمیز نیز است که رقابت‌های ویرانگر، جنگ‌های نیابتی، تقابل‌های منطقه‌ای در میدان افغانستان و تغییر سریع معادلات ژئوپلیتیک تحت تاثیر این تقابل‌ها بار دیگر احیا خواهد شد؛ چیزی که با توجه به تجربه‌های گذشته و نقش منفی و ویرانگر عربستان سعودی در نبردهای نیابتی، توسعه تروریسم فرامرزی، تزریق پترودالرها به جریان‌های افراط‌گرا و رادیکال تروریستی، دامن زدن به تنش‌های فرقه‌ای و تقویت جریان‌های سلفی و تکفیری، هرگز
به نفع مردم افغانستان نیست و پیام آور آینده‌ای تاریک و مبهم و نگران کننده خواهد بود.
محمدرضا امینی - جمهور
کد مطلب: 174237
