طالبان و پاکستان و بحران یک رابطه

اعجاز محمد؛ سفیر طالبان در قطر اخیرا اعلام کرد که میزبان هیات طالبان به رهبری ذبیح الله مجاهد و نیز آصف دورانی؛ نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان پس از نشست دوحه بوده است.

 

او با انتشار عکس‌های شاد و خندان از دیپلمات‌های طالبان و پاکستان تاکید کرد که دو کشور روابط دیرینه دارند و این روابط در شعاع میل شدید به توسعه همکاری‌ها روز به روز بهتر می‌شود.

 

این اما همه واقعیت نبود. در پس لبخندهای دیپلماتیک و تصنعی، تنشی دیرینه میان دوطرف پنهان بود؛ تنشی که دو روز بعد در مقاله نشریه تریبیون نزدیک به ارتش پاکستان نمایان شد.

 

در این نشریه جزئیات بیشتری از ضیافت ظاهراً صمیمانه سفارت پاکستان برای طالبان و آصف درانی منتشر شد.

 

به نوشته تریبیون، آصف درانی در دیدار با ذبیح الله مجاهد در سفارت پاکستان در دوحه تصریح کرده است که روابط دو کشور رو به بهبود خواهد رفت؛ اما یک مانع عمده در این مسیر وجود دارد: حضور تی‌تی‌پی در افغانستان.

 

کارشناسان اما می‌گویند که این مانع هرگز آنگونه که مقام‌های طالبان و بعضی از مقامات پاکستانی وانمود می‌کنند کوچک و کم اهمیت نیست.

 

طی چند روز اخیر، عملیات «عزم استحکام» در مناطق قبایلی پاکستان راه اندازی شده؛ عملیاتی برای سرکوب و ریشه کن کردن تی تی پی و گروه‌های تروریستی همدست آن.

 

این عملیات خشم و اعتراض و مخالفت شدید پشتون‌ها و احزاب فعال در مناطق قبایلی را برانگیخته است.

 

آنها هشدار می‌دهند که عملیات جاری می‌تواند افراط گرایی و تروریزم در این منطقه را چندین برابر تشدید کند.

 

با این حال، ارتش و وزارت دفاع پاکستان نه تنها از موضع خود عقب نشینی نکرده اند؛ بلکه خواجه آصف؛ وزیر دفاع دولت اسلام آباد بارها تاکید کرده است که حمله بر اهدافی در داخل خاک افغانستان به منظور نابودی پایگاه‌ها و پناهگاه‌های طالبان بخشی از این عملیات است. 

 

این موضع‌گیری خشم و اعتراض در مناطق قبایلی و موضع‌گیری‌های تند و تنش آلود رهبران سیاسی فعال و پرنفوذ در این منطقه را دو برابر کرد و همزمان واکنش شدید وزارت دفاع طالبان و نمایندگی این گروه در دوحه را نیز برانگیخت.

 

پس از این مواضع بود که خواجه آصف دوباره بر موضع پیشین خود تاکید کرد و گفت که برای حمله بر اهدافی در داخل خاک افغانستان از طالبان اجازه نخواهد گرفت.

 

در چنین فضایی، لبخندهای تصنعی ذبیح الله مجاهد، آصف درانی و سفیر طالبان در قطر هرگز نمی‌تواند واقعی باشد.

 

کارشناسان می‌گویند که رابطه طالبان و پاکستان بیش از هر زمان دیگری در گذشته تنش آلود و بحرانی است؛ زیرا نه طالبان حاضر به عقب نشینی از تعهد «برادرانه» خود با تروریست‌های پاکستانی هستند و نه پاکستان حاضر به ترمیم روابط خود با حامیان طالبان پاکستانی در کابل و قندهار بدون تحقق این پیش شرط.

 

از جانب دیگر، شهباز شریف؛ نخست وزیر پاکستان هم در سفری مهم راهی تاجیکستان شده است. او در دیدار با امامعلی رحمان؛ رئیس جمهوری تاجیکستان هر دو کشور را قربانیان تروریزم نامید؛ تعبیری مناقشه برانگیز که نشان می‌دهد دو همسایه افغانستان به شدت از سیاست‌های طالبان ناراضی هستند و آن را تهدیدی برای امنیت ملی خود تلقی می‌کنند.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور