طالبان بازنده بزرگ نشست دوحه

ذبیح الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان و رئیس هیات این گروه در نشست دوحه ادعا کرد که فضای برگزاری نشست مثبت بود، همه کشورها برای «حمایت» از افغانستان اعلام همکاری کردند و طرح‌ها، پیشنهادات و درخواست‌های طالبان را پذیرفتند.

 

درخواست‌های طالبان از نشست دوحه سه اما چه بود؟ رفع تحریم‌های مالی و بانکی، تعهدات مشخص برای کمک به طالبان برای مبارزه با مواد مخدر و کشت جایگزین و حمایت از بخش خصوصی افغانستان.

 

جامعه بین المللی چه پاسخی به درخواست‌های طالبان در این زمینه‌ها داد؟ می‌توان ادعا کرد که هیچ پاسخ مشخصی به این درخواست‌ها داده نشد. حتی کشورهایی مثل روسیه که از متحدان و حامیان طالبان محسوب می‌شود ادعاها درباره توافق با رفع تحریم‌های طالبان را تکذیب کرد. 

 

سازمان ملل متحد به عنوان میزبان و مبتکر نشست دوحه هم اعلام کرد که این نشست در راستای شناسایی رسمی رژیم طالبان نبود.

 

رزماری دیکارلو، معاون سیاسی و صلح آنتونیو گوترش؛ دبیرکل سازمان ملل متحد که میزبانی نشست دوحه را به عهده داشت در پایان این نشست یک کنفرانس خبری مفصل برگزار کرد که در آن تصریح داشت که این نشست نه در راستای حمایت از طالبان؛ بلکه در راستای حمایت از مردم افغانستان بود.

 

او اعلام کرد که طالبان نمی‌توانند بدون توقف محرومیت بیش از نیم جمعیت کشور به جامعه بین‌المللی ادغام شوند.

 

معاون سیاسی و صلح دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین رسماً اعلام کرد که شناسایی رسمی رژیم طالبان اصولاً در دستور کار روند دوحه قرار ندارد.

 

او درباره تحریم‌های مالی و بانکی طالبان نیز اظهار نظری مشابه انجام داد.

 

در جریان نشست خبری مفصل نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد پس از اجلاس دوحه او حتی از «طالبان» نام نبرد و در طول صحبت‌های خود در کنفرانس خبری به جای «طالبان» از تعبیر «مقام‌های دوفاکتو» یا غیررسمی استفاده کرد؛ رویدادی که به باور کارشناسان نشان از انزوا و نفرت عمیق از طالبان در عرصه جهانی دارد.

 

در نهایت نشست دوحه بدون هیچگونه تعهد مشخصی به پایان رسید و هیات میان پایه طالبان با دست‌های خالی به قندهار بازگشت.

 

این در حالی است که طالبان پیش از این ادعا می‌کردند که به عنوان نماینده رسمی افغانستان در نشست دوحه شرکت می‌کنند و به جز آنها هیچ نماینده دیگری از سایر جریان‌های سیاسی و مدنی افغانستان در این نشست حضور نخواهد داشت.

 

پذیرش این پیش شرط از سوی سازمان ملل متحد نیز انتقادهای گسترده‌ای را علیه این سازمان برانگیخت.

 

اما چیزی که در نهایت به دست آمد این بود که سازمان ملل متحد اصولاً حاضر به پذیرش طالبان به عنوان نماینده مردم افغانستان نیست و این چیزی بود که در نشست خبری رزماری دیکارلو نیز مورد تأکید قرار گرفت.

 

حتی در نشست‌های دوجانبه با نمایندگان ویژه شماری از کشورها نیز طالبان توفیق چندانی به دست نیاوردند. هیچ توافق معنادار و ملموسی به عمل نیامد و با وجود اینکه جزئیات این دیدارها رسانه‌ای نشد و اصولاً نشست دوحه در فضای بایکوت نسبی رسانه‌ها و خبرنگاران برگزار شد و حداقل‌های تعهدات طرف‌های شرکت کننده در این نشست نسبت به جریان آزاد اطلاعات هم رعایت نشد؛ اما آنچه تاکنون رسانه‌ای شده نشان می‌دهد که در نشست‌های دوجانبه هم طرف‌های مقابل طالبان بر نگرانی‌ها و غدغه‌های خود در زمینه تروریزم، مواد مخدر، امنیت مرزها، فقدان دولت فراگیر و محرومیت زنان و دختران در افغانستان تاکید کردند.

 

به این ترتیب تنها چیزی که می‌توان گفت این است که نشست دوحه به هدف کشاندن طالبان به یک همایش بین‌المللی به منظور تحت فشار قرار دادن این رژیم برای پذیرش شرایط جامعه جهانی و شنیدن نگرانی‌ها و دغدغه‌های آنان برگزار شد و همانطور که به طور تلویحی در اظهارات معاون دبیرکل سازمان ملل متحد نیز تاکید شد، حضور طالبان در این نشست بدون اینکه به آنان امتیازی داده شود یک «دستاورد» بود؛ دستاوردی که برای طالبان شکست محسوب می‌شود.

 

محمدرضا امینی - جمهور

​​