امارت‌گرایی در افغانستان، امارت‌ستیزی در پاکستان

رهبر جمعیت علمای پاکستان از بازگشت هزاران جنگجو از افغانستان به این کشور خبر داده و ادعا کرده که تا چند ماه آینده در بخش‌هایی از خیبرپختونخوا «امارت اسلامی» حاکم می‌شود.

 

مولانا فضل الرحمن؛ رهبر جمعیت علما اسلام پاکستان اعلام کرده که ۴۰ تا ۵۰ هزار {جنگجو} از افغانستان به پاکستان بازگشته‌اند.

 

او همچنین گفته که تا چند ماه آینده در وزیرستان‌ شمالی و جنوبی، لکی مروت و بنو «امارت اسلامی» حاکم می‌شود.

 

مولانا فضل الرحمن مشهور به «پدر معنوی طالبان افغان» با انتقاد از «عملیات عزم استحکام» ارتش پاکستان می‌گوید که رییس ستاد ارتش پیشین پاکستان انسداد مرز با افغانستان را دستاورد می‌دانست؛ اما رییس کنونی ستاد ارتش این کشور حذف انسداد مرزی را.

 

راه اندازی عملیات «عزم استحکام» خشم شدید پشتون‌های ساکن مناطق قبایلی را برانگیخته است. احزاب اپوزیسیون دولت اسلام آباد نیز با استفاده از این فضا فشارهای خود بر دولت شهباز شریف را افزایش داده اند و در صدد ملتهب کردن فضا به نفع خود هستند.

 

از جانب دیگر، کارشناسان مسائل امنیتی هشدار می‌دهند که استفاده از نیروی نظامی و قوه قهریه برای مبارزه با تروریست‌های ضد دولتی در مناطق قبایلی، نتیجه عکس می‌دهد و موجب سربازگیری این جریان‌ها از میان مردم مستعد افراط گرایی می‌شود.

 

آنها در این زمینه به نتایج و پیامدهای عملیات «ضرب غضب» اشاره می‌کنند که سال‌ها پیش از امروز راه‌اندازی شده بود و در نتیجه آن گروه طالبان پاکستانی یا تی تی پی متولد شد که امروزه به بزرگترین دردسر نظامی ارتش قدرتمند پاکستان تبدیل شده است.

 

از جانب دیگر، وضعیت شکننده امنیتی در مناطق قبایلی پاکستان حتی نگرانی چهره‌های افراط گرایی مانند مولانا فضل الرحمان؛ پدر معنوی طالبان افغان را نیز برانگیخته و او هشدار می‌دهد که بازگشت ده‌ها هزار جنگجوی آموزش دیده از افغانستان به مناطق قبایلی پاکستان خطر استقرار رژیم «امارت اسلامی» را در این منطقه طی چند ماه آینده به شدت افزایش داده است.

 

این هشدار صرف نظر از اینکه تا چه اندازه ریشه در واقعیت‌های امنیتی مناطق قبایلی پاکستان دارد، پرده از رفتارها و رویکردهای ریاکارانه رهبران مذهبی، سیاسی و نظامی پاکستان برمی‌دارد و نشان می‌دهد که آنها طی ده‌ها سال گذشته با استفاده از گروه‌های افراط‌گرای جهادی و به بهانه «جهاد» در افغانستان و استقرار رژیم «امارت اسلامی» طالبان صرفاً تظاهر به حمایت از اسلام و مسلمانان می‌کردند و امروزه که رژیم امارت در افغانستان به قدرت رسیده و همپیمانان منطقه‌ای و پاکستانی آنها در تلاش اند تا الگویی مشابه را دست کم در مناطق قبایلی پاکستان نیز به اجرا درآورند نه تنها دولت و ارتش پاکستان عملیات «عزم استحکام» را برای سرکوب افراطگرایان جهادی راه اندازی می‌کنند؛ بلکه این وضعیت، نگرانی صریح پدر معنوی طالبان یعنی مولانا فضل الرحمان را نیز برمی‌انگیزد.

 

این به معنای آن است که رژیم اسلام آباد با استفاده از نام‌های مقدس جهاد، اسلام و حکومت اسلامی در صدد پیشبرد پروژه‌های هژمونیک و سلطه استراتژیک خود بر سرنوشت افغانستان بوده و هیچگاه مایل نیست تا الگوهای مشابه را در داخل مرزهای پاکستان عملیاتی کند.

 

به این ترتیب از عملیات «ضرب غضب» تا عملیات «عزم استحکام» که از سوی ارتش پاکستان برای سرکوب افراطگرایان جهادی متحد طالبان در داخل مناطق قبایلی پاکستان راه‌اندازی شده این واقعیت به اثبات می‌رسد که رژیم پاکستان برای مبارزه با اسلام گرایی افراطی و پیروزی آنچه در افغانستان مجاهدین مسلمان نامیده می‌شود حتی نسبت به قدرت‌هایی مانند امریکا نیز بی‌رحم‌تر است.

 

با توجه به این واقعیت، انتظار می‌رود که عملیات «عزم استحکام» ارتش پاکستان که هم اکنون در مناطق قبایلی در جریان است و خشم شدید پشتون‌ها، سران قبایل و حتی رهبران مذهبی و سیاسی این منطقه را برانگیخته به موج جدیدی از نفرت و انزجار و مقابله نظامی و انتقام جویی‌های بی‌پایان قبایل، اسلام‌گرایان و گروه‌های افراطی مورد حمایت طالبان منجر شود و وضعیت امنیتی را نه تنها در مناطق قبایلی؛ بلکه در سراسر پاکستان تحت تاثیر قرار دهد.

 

این رویداد در عین حال یک آزمون مهم دشوار و بسیار تاثیرگذار برای گروه‌های افراطی جهادی است تا همبستگی، وحدت و پیوند ایدئولوژیک خود برای مقابله با دولت‌های سرکوبگر را نشان دهند و همان جنایاتی را که در طی ده‌ها سال گذشته با حمایت پاکستان در افغانستان انجام می‌دادند این بار برای مقابله با سرکوبگری رژیم اسلام آباد با حمایت افغانستان در پاکستان مرتکب شوند.

 

بر این اساس پیش بینی می‌شود که عملیات «عزم استحکام» ارتش پاکستان در مناطق قبایلی نیز به همان نتیجه‌ای منجر شود که عملیات «ضرب غضب» منجر شد یعنی بازتولید افراط و ترور و ناامنی و بی‌ثباتی در مقیاس ملی. اگر این اتفاق رخ دهد هراس چهره‌هایی مانند مولانا فضل الرحمان؛ پدر معنوی طالبان افغانستان از استقرار رژیم «امارت اسلامی» در مناطق قبایلی محدود نخواهد ماند؛ بلکه این هراس با قدرت‌گیری اسلام‌گرایان افراطی در سراسر پاکستان گسترش خواهد یافت.

 

محمدرضا امینی - جمهور