همه‌شمول به سبک طالبان؛ ۹۰ درصد پشتون، نیم درصد هزاره

انستیتوت تحقیقاتی خاورمیانه با نشر گزارش تازه‌ای اعلام کرده که از میان ۱۱۳۷ رهبر و مقام طالبان، ۸۹۱ نفر آن پشتون می‌باشند.
 
این گزارش که به نظر می‌رسد معیاری‌ترین ارزیابی درباره ماهیت حکومت طالبان، ترکیب قومی این حکومت و به چالش کشیدن ادعای بزرگ رهبران طالبان در زمینه همه شمول بودن و فراگیر بودن حکومت آنها می‌باشد نشان می‌دهد که چگونه اقوام دیگر عمداً و حساب شده نادیده گرفته شده و یک رژیم پشتونوالی بر افغانستان حکومت می‌کند.
 
انستیتوت تحقیقاتی خاورمیانه گفته که از میان هزار و ۱۳۷ رهبر و مقام ارشد طالبان، ۸۹۱ نفر آن‌ها پشتون، ۵۳ نفر تاجیک، ۲۸ نفر ازبک و ۶ هزاره اند.
 
به این ترتیب حدود ۹۰ درصد رهبران دولت طالبان را پشتون‌ها تشکیل می‌دهند. آنها در راس هرم قدرت قرار دارند، هسته مرکزی قدرت را کنترل می‌کنند و بر کانون‌های تصمیم‌گیری مسلط اند.
 
از این منظر صرف نظر از اینکه چه تعداد افراد اقوام دیگر در پست‌های دولت طالبان کار می‌کنند موضوع اساسی این است که آنها هیچگونه صلاحیت تصمیم گیری و قدرت اجرایی ندارند؛ بلکه این پشتون‌ها هستند که دولت طالبان را کنترل می‌کنند، در سیاست گذاری نقش محوری دارند و اجازه نمی‌دهند که تصمیمات و سیاست‌هایی که اتخاذ و اعمال می‌شود بر بنیاد مصالح عموم مردم افغانستان فرای تعلق قومی و یا رویکرد مذهبی شان باشد.
 
طبق این پژوهش، ۴۰ تن از رهبران تراز اول طالبان از قندهار هستند و هیچ زن و هزاره‌ای در کابینه این گروه حضور ندارند.
 
اگرچه در گذشته نیز مشخص بود که قدرت اصلی در اختیار حلقه قندهار است که از سوی هبت الله آخوندزاده رهبری می‌شود؛ اما این گزارش نیز تایید می‌کند که ۴۰ نفر از رهبران درجه یک طالبان قندهاری هستند. آنها احتمالاً از سوی هبت الله آخوندزاده منصوب شده اند؛ کسی که در قندهار مستقر است و از آنجا رژیم طالبان را کنترل می‌کند. هبت الله آخوندزاده بارها نشان داده است که شخصیتی عمیقاً ایدئولوژیک دارد، تفسیری منحصر به فرد، به شدت مضیق و سختگیرانه از اسلام دارد، تنها مذهب اهل سنت حنفی را مشروع می‌داند و نسبت به شیعیان دیدگاهی صریحا تکفیری دارد. باری از او نقل شده بود که در افغانستان تنها یک مذهب اسلامی وجود دارد و آن اهل سنت حنفی است. همین دیدگاه از سوی ندا ندیم که گفته می‌شود داماد ملا هبت الله آخوندزاده است و اکنون به عنوان وزیر تحصیلات عالی طالبان کار می‌کند نیز تکرار شد.
 
رهبر تندرو طالبان در قبال زنان نیز دیدگاهی مشابه دارد او شخصی به شدت زن ستیز است؛ چیزی که در قبایل پشتون امری غریب محسوب نمی‌شود.
 
او طی سه سال اخیر با صدور فرامین و دستوراتی زندگی اجتماعی و فرهنگی زنان را به شدت محدود کرده، مهره‌های منصوب شده از سوی رهبر طالبان زنان را از کار تحصیل و آموزش محروم کردند.
 
اخیراً فرمانی منصوب به رهبر طالبان صادر و اجرایی شد که بر اساس آن معاش تمامی کارمندان زن ۵ هزار افغانی تعیین می‌شود؛ معاشی بسیار اندک که نشان می‌دهد طالبان نسبت به زنان نگاهی فوق‌العاده تحقیرآمیز و غیر انسانی دارند. به این ترتیب انتظار نمی‌رود که در دولت طالبان زنان نیز سهم و نقشی تعیین کننده داشته باشند؛ واقعیت تلخی که در گزارش مورد اشاره انستیتوت مطالعات خاورمیانه نیز تصریح شده است.
 
در این تحقیقات آمده است که ۴۰ مقام ارشد مهم طالبان از جمله رهبر، نخست‌وزیر، وزیران دفاع، تحصیلات عالی، معارف، فرهنگ، انکشاف دهات، کار و امور اجتماعی، فواید عامه، قاضی‌القضات از قندهار هستند و ۱۹ رهبر دیگر طالبان از پکتیا اند.
 
وزیر داخله، معاون سیاسی نخست‌وزیر، وزیر انرژی و آب و وزیر امور مهاجران از پکتیا هستند.
 
با توجه به این ارزیابی می‌توان نتیجه گرفت که علی رغم تنش‌های شدید و جنگ جاری قدرت میان شبکه حقانی و حلقه قندهار به رهبری ملا هبت الله آخوندزاده، قدرت اصلی همچنان در اختیار قندهاری‌هاست زیرا ۱۹ مهره‌ای که گفته می‌شود اهل پکتیا هستند احتمالاً از افراد منسوب به سراج الدین حقانی می‌باشند.
 
مطالعات انستیتوت خاورمیانه نشان می‌دهد که پنج عضو رهبری طالبان از جمله خالد حنفی، وزیر تندرو امر به معروف این گروه از قوم پشه‌ای اند.
 
حمدالله نعمانی؛ وزیر شهرسازی و مسکن طالبان از قوم بلوچ است و سه مقام دیگر طالبان از جمله معاون قاضی القضات محمد قسیم راسخ از قوم ترکمن‌اند.
 
نکته قابل تامل این است که حتی مهره‌های وابسته به اقوام دیگر نیز خارج از تشکیلات سازمانی طالبان نیستند آنها کسانی هستند که در گذشته تعهد و وفاداری خود به ایدئولوژی، اصول قبیله ای و آرمان‌های قومی و مذهبی طالبان را به اثبات رسانده و قربانی‌های بزرگی برای پیروزی طالبان و بازگشت آنان به قدرت داده‌اند.
 
به بیان روشن‌تر آنها طالبان غیرپشتون هستند. به این ترتیب در خدمت هژمونی پشتون‌ها قرار گرفته اند و سهم به سزایی در تحمیل حاکمیت قومی کنونی بر مردم افغانستان ایفا کرده اند.
 
طبق این گزارش از میان شش هزاره، پنج نفر آن معین وزارت‌ها و یکی از آن‌ها رئیس است.
 
بر این اساس هزاره‌ها تنها نیم درصد تشکیلات دولتی طالبان را تشکیل می‌دهند و این نشان می‌دهد که طالبان چگونه به این قومیت نگاه می‌کنند و اساساً برخلاف شعارهایی که داده می‌شود هیچگونه شایسته سالاری و استفاده از نخبگان و نیروهای تحصیلکرده شیعه و هزاره در چارچوب رژيم طالبان وجود ندارد.
 
حتی در ولایت‌های شیعه نشین نیز والی، فرمانده پولیس و سایر مقامات عالیرتبه محلی از میان پشتون‌ها یا اهل سنت منصوب شده‌اند و هیچ هزاره‌ای در سمت های اجرایی بالا حضور ندارد.
 
نیم درصد مقام‌های هزاره تبار و شیعه مذهب طالبان نیز اغلب کسانی هستند که صلاحیت اجرایی ندارند و صرفاً به منظور اثبات ادعای دروغین رهبران پشتون تبار طالبان در زمینه فراگیر بودن ماهیت حکومت آنها به این سمت‌ها گماشته شده‌اند.
 
براساس این پژوهش، از ۳۳ عضو کابینه طالبان ۲۱ نفر آن در لیست تحریم‌های بین‌المللی قرار دارند. این گزارش افزوده است که جامعه جهانی از‌ میان ۱۱۳۷ عضو رهبری طالبان، تنها حدود ۶ درصد آن‌ها را تحریم کرده است.
 
این ۶ درصد افراد تحت تحریم نیز با توجه به سفر اخیر سراج الدین حقانی و عبدالحق وثیق و مولوی عبدالکبیر به امارات متحده عربی و عربستان سعودی عملاً از تحریم‌های بین‌المللی می‌گریزند و با استفاده از زد و بندهای استخباراتی و معاملات نامشروع سیاسی با قدرت‌های بزرگ تحریم‌های جهانی را دور می‌زنند.
 
این در حالی است که بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل اکثر رهبران طالبان متهم به ارتکاب شنیع‌ترین جنایت‌های جنگی و جنایت علیه بشریت در دوران کارزارهای خونین این گروه علیه دولت پیشین افغانستان و نیروهای خارجی هستند و باید هدف تحریم‌های گسترده بین‌المللی قرار بگیرند.
 
بنابر این تحقیق، از میان ۳۳ عضو کابینه طالبان، ۲۷ نفر آن از قوم پشتون هستند.
 
همانگونه که در بالا نیز اشاره شد قدرت اصلی و هسته مرکزی حکومت طالبان در اختیار پشتون‌ها قرار دارد و اینکه از ۳۳ عضو کابینه طالبان ۲۷ نفر آنها پشتون هستند خود گواهی بر درستی این مدعاست.
 
نورالدین عزیزی؛ وزیر تجارت طالبان، قاری دین محمد حنیف؛ وزیر اقتصاد و فصیح‌الدین فطرت؛ ریيس ستاد ارتش طالبان از قوم تاجیک، عبدالسلام حنفی؛ معاون اداری نخست‌وزیر طالبان و عطاءالله عمری، وزیر زراعت از قوم ازبک هستند.
 
چنانچه تصریح شد افرادی که از اقوام دیگر در ترکیب کابینه طالبان حضور دارند همان طالبان غیر پشتون هستند به این ترتیب هیچکس خارج از دایره سازمانی و تشکیلاتی طالبان در دولت آنها کار نمی‌کند و مهره‌هایی که از قومیت‌های دیگر در این دولت حضور دارند پیش از این تعهد صادقانه و وفاداری واقعی خود به اصول ایدئولوژیک و ارزش‌های قومی و قبیله‌ای رهبران پشتون تبار طالبان را به اثبات رسانده اند.

عبدالمتین فرهمند - جمهور