تحصیل دختران؛ طالبان به سران قبایل هم نه می‌گویند؟

 

گفته شده است که محمد هاشم، متنفذ قومی که به نمایندگی از «زون (ناحیه) جنوب» صحبت می‌کرد، در ضمن برشمردن خواسته‌های سران قبایل و علما از طالبان، از رهبری طالبان خواست که اجازه تحصیل به دختران و زنان داده شود.

 

او گفت نظر آن‌ها این است که حکومت طالبان «باید بر آموزش اسلامی و مدرن تمرکز کند و دروازه مکاتب و دانشگاه‌ها برای تحصیل دختران و خواهران باز شوند.»

 

ظاهرا معاون سیاسی نخست‌وزیر و دو وزیر امر به معروف و اطلاعات و فرهنگ طالبان که در این نشست سخنرانی کردند در این مورد واکنشی نشان نداده‌اند یا در خبرنامه طالبان نیامده است.

 

وزیر وقت معارف طالبان پس از منع آموزش دختران بالاتر از کلاس ششم گفته بود که مردم در روستا‌ها و ولسوالی‌های کشور موافق بازگشایی مکاتب دخترانه نیستند؛ ادعایی که اکنون ثابت می شود که دروغی بیش نبوده تا طالبان در شعاع آن بتوانند تصمیم ضد انسانی خود را توجیه کنند.

 

نکته دیگری که در پی درخواست تاریخی رؤسای قبایل از طالبان برای بازگشایی مکاتب دخترانه و آزادی آموزش دختران، روشن می شود این است که طالبان در این زمینه حتی از حمایت متحدان سنتی شان در جوامع قبایلی پشتون هم برخوردار نیستند؛ بلکه این صرفا خواسته پاکستان بوده تا جلو پیشرفت و توسعه افغانستان را بگیرد و راه را برای تزریق و القای گسترده و سیستماتیک افکار و گرایش های تندروانه و تروریستی در مراکز آموزشی کشور فراهم سازد.

 

بنابراین، اکنون که سران قبایل هم به صراحت در برابر یکی از بحث برانگیزترین تصمیم های رژيم طالبان ایستاده، آن را به چالش کشیده و در واقع، حمایت خود از این تصمیم را برداشته اند، طالبان در تنگنای بیشتری قرار می گیرند و این پرسش مهم، مطرح می شود که آیا آنان می توانند درخواست سران قبایل را هم نادیده بگیرند و به خواسته اصلی ترین حامیان و متحدان شان هم نه بگویند؟

 

پاسخ به این پرسش، ساده نیست؛ زیرا طالبان در گذشته نشان داده اند که برای پیشبرد و تحمیل پروژه های خود که عمدتا از سوی پاکستان و دیگر ایدئولوگ های مکتب ترور به آنان القا می شد، هر مانعی را از با خشونت و سبعیت از میان برمی دارند و ترور سران قبایل هم بخشی از همین رویکرد بوده است.

 

با این حال، این واقعیت را نباید از نظر دور داشت که طالبان اکنون به قدرت رسیده اند و برای حکومت کردن نیازمند جلب حمایت های حداکثری سران قبایل هستند. این سنت سیاسی تمام حکومت های پشتون بوده که حتی اقتدارگراترین و سرکوبگرترین رژیم ها نیز برای بقا نیازمند حمایت و پشتیبانی قبایل قدرتمند پشتون در جنوب و شرق کشور بوده اند. طالبان هم از این قاعده مستثنی نیستند؛ زیرا آنها اگرچه رژيم خود را «اسلامی» و مذهبی می خوانند؛ اما ماهیت واقعی این رژیم، کاملا قومی است، از ساختار سنتی قبیله، الهام گرفته، ریش سفیدسالار و قبیله محور است و حمایت رهبران قبایل، پشتوانه اصلی آن محسوب می شود.

 

طالبان حتی برخی دیدگاه ها و خوانش های تندروانه شان از اسلام را نیز از باورهای قبیله ای وام گرفته اند که ضدیت با زنان و نگاه مردانه به جامعه و قدرت هم بخشی از آن محسوب می شود.

 

دیدار مورد اشاره سران قبایل با رهبران طالبان نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است؛ زیرا آنها «علمای دینی» نیستند، قدرتمندان محلی اند که از طالبان حمایت می کنند و طالبان، بخشی عظیم از قدرت خود را مرهون همین حمایت هستند.

 

با توجه به این واقعیت ها و با در نظرداشت این نکته که درخواست سران قبایل مبنی بر بازگشایی مکاتب دخترانه، در خبرنامه رسمی طالبان نیز بازتاب یافته، باید منتظر ماند و دید که آیا سران طالبان، قادر یا حاضر اند که برای بسته نگه داشتن دروازه های مکاتب، حتی به درخواست متحدان قومی و قبیله ای خود نیز نه بگویند و به عنوان بخشی از هزینه های سنگین پایداری بر این رویکرد جنون آمیز و ضد انسانی، حمایت بخشی از قبایل را هم از دست بدهند یا خیر؟

 

نرگس اعتماد - جمهور