جنگ فتواها

شاخه خراسان گروه اهریمنی داعش در واکنش به فتوای مفتی طالبان درباره ممنوعیت «جهاد» برای افغان‌ ها خارج از مرزهای کشور، کتابچه ‌ای 59 صفحه‌ ای به زبان پشتو منتشر کرده که این فتوا را باطل اعلام می ‌کند.
در انتهای این کتابچه نیز از نیروهای رده پایین طالبان دعوت می ‌شود تا به داعش ملحق شوند.
 
این در حالی است که به تازگی مقام های ارشد دولت طالبان از جمله ملا یعقوب؛ وزیر دفاع، ذبیح الله مجاهد؛ سخنگو و نیز رییس دارالافتای آن در اظهارات جداگانه با استناد به نظر ملا هبت الله آخوندزاده؛ رهبر آن گروه اعلام کرده اند که «جهاد» در بیرون از افغانستان «جهاد» نیست؛ بلکه جنگ است مشروعیت و وجاهت دینی ندارد!
 
گفته می شود که پیش از این، رهبر طالبان در دستوری درون سازمانی به اعضای این گروه، فرمان داده بود که از جنگیدن در خارج از کشور، خودداری کنند؛ دستوری که از نظر پاکستان، کافی نبود و باید به طور علنی اعلام شود تا تاثیر بگذارد.
 
به دنبال این درخواست پاکستان بود که مقام های طالبان به طور علنی شروع به بیان این فتوا و فرمان کردند؛ اگرچه هنوز فتوای ملا هبت الله به طور مستقیم و علنی، منتشر نشده و مقام های طالبان نیز هیچ اشاره ای به این فرمان نمی کنند.
 
اقدام داعش در زیر سؤال بردن مبانی مشروعیت این فتوا، تازه ترین تقابل این گروه با طالبان در عرصه جنگ تبلیغاتی و عملیات روانی محسوب می شود.
 
این اقدام داعش در حالی صورت می گیرد که گفته می شود حمله مرگبار اخیر بر نشست بزرگ «جمعیت علمای اسلام» به رهبری مولانا فضل الرحمان در پاکستان نیز از سوی یک گروه محلی هم پیمان داعش صورت گرفته و در آن اتباع افغانستان مشارکت مستقیم داشته اند.
 
به نظر می رسد که در پی آن حمله که یک نشست مهم بزرگترین حامی طالبان افغانستان در پاکستان را هدف قرار داد، اختلاف های شدیدی میان رهبران و فرماندهان طالبان در زمینه حمایت یا مقابله با طالبان پاکستانی، بروز کرده است.
 
در این میان، داعش با استفاده از فرصت، یک ضربه کاری دیگر بر پیکر طالبان وارد آورده و آن زیر سؤال بردن توجیه فقهی فرمان ملا هبت الله درباره ممنوعیت «جهاد» در خارج از افغانستان است.
 
این فتوا حتی از نظر معتدل ترین ملاهای منتقد طالبان نیز وجاهت و مشروعیت ندارد؛ زیرا دین را در خدمت منافع ملی و زد و بندهای استخباراتی طالبان با پاکستان قرار می دهد و آشکارا از آن در راستای حفظ قدرت و بقای دولت طالبان، بهره برداری می کند. در اسلام هیچ محدودیتی درباره جهاد در جغرافیای دیگر، ذکر نشده و مجاهدین مسلمان برای گسترش دین و مقابله با دشمنان خدا و پیامبر در هر سرزمینی مجاز به عملیات جهادی هستند.
 
صرف نظر از اینکه روایت و خوانش طالبان و داعش از اصل پویا و انقلابی جهاد در اسلام، تا چه اندازه انحرافی و خشونت بار و در راستای توجیه و تشریع جنایت های وحشتناک آنها و جریان افراط قرار دارد، در مورد فتوای ملا هبت الله به نظر می رسد که داعش به درستی، پاشنه آشیل طالبان را نشانه رفته و هویت و ماهیت «شریعت» دروغین این گروه را افشا، برملا و رسوا کرده است؛ شریعتی که یکی از اصلی ترین بنیان های دین یعنی جهاد را در خدمت زد و بندهای طالبان و پاکستان قرار می دهد و آن را به طور کامل تعطیل و تعلیق می کند.
 
داعش با ذکر استدلال های محکم و قناعت بخش در رد فتوای منسوب به ملا هبت الله هم در صدد است تا از فتوای شاذ ملا هبت الله، اعتبارزدایی کند، هم جایگاه و موقعیت او به مثابه «امیرالمؤمنین» طالبان را در میان افراد رده پایین آن گروه، متزلزل سازد و هم با استفاده از این شیوه، از میان طالبان تندروتر برای پیشبرد اهداف «جهادی» و تروریستی خود، یارگیری کند.
 
واضح است که طالبان در جنگ فتواها بازنده خواهند بود؛ زیرا یک اسلام ملی شده، تعدیل شده و در خدمت قدرت و حاکمیت طالبان و امنیت پاکستان، بنیان های منطقی و استدلالی سست و فشلی دارد و به سادگی در برابر تندبادهای بی رحم نقد، تضعیف و متلاشی می شود. شاید به همین دلیل است که علیرغم فشار فزاینده پاکستان، طالبان هنوز نتوانسته اند فتوای بحث برانگیز ملا هبت الله را به طور علنی و سراسری اعلام کرده و آن را لازم الاتباع عنوان کنند. البته این امر، دلایل دیگری نیز دارد.
 
با این وصف، تلاش طالبان و پاکستان برای اعتبارزدایی از «جهاد فرامرزی» به مثابه ابزاری که خودشان در طول ده ها سال گذشته به طور بی پروا از آن استفاده می کردند و افراطیون مستعد استخدام توسط ماشین جنگی تروریزم از ملیت های مختلف را از طریق آن جذب می کردند، همین اکنون شکست خورده و به نظر می رسد که جریان های تندروتری مانند داعش، اقبال بیشتری برای ضربه زدن به طالبان و تقویت صفوف خود داشته باشند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور