بدون در نظرداشت محتوای اعلامیه وزارت دفاع طالبان، این سفر در راستای تنش های جاری میان تهران و طالبان قابل ارزیابی است. پس مساله بعدی این است که آیا سیاست تهدید و فشار ایران علیه طالبان که با توجه به سفر هیات بلندپایه نظامی تهران به کابل، حتی می تواند مشمول گزینه نظامی هم شود، نتیجه بخش خواهد بود؟

یک هیات بلندپایه نظامی به ریاست معاون ستاد کل نیروهای مسلح ایران به کابل سفر کرده است.
 
سرتیپ بهرام حسینی مطلق در پایتخت افغانستان برای افزایش «همکاری‌های مشترک مرزی» با مالی‌خان صدیق؛ معاون قوای مسلح طالبان دیدار کرده است.
 
وزارت دفاع طالبان می‌گوید در این جلسه که در مقر وزارت دفاع در کابل صورت گرفته، «دوطرف روی مسایل مرزی، تقویت همکاری‌های مشترک و حل مشکلات شان از طریق مراجع ذیربط تاکید کردند.»
 
مسئولان سرحدی وزارت‌های داخله، سرحدات و زراعت طالبان هم در این دیدار حضور داشته اند.
 
معاون قوای مسلح طالبان گفته که «امارت اسلامی همواره خواهان روابط نیک با جمهوری اسلامی ایران بوده و متعهد به همکاری‌های بیشتر در زمینه‌های مختلف» است‌.
 
به گفته وزارت دفاع طالبان «هیأت ایران تعهدات دو کشور را در زمینه‌های مختلف [را] مثبت ارزیابی نموده و بر تحکیم روابط اطمینان دادند.»
 
این اولین سفر یک هیات نظامی ایران به کابل پس از روی کار آمدن طالبان است یا دست کم نخستین سفر رسمی یک مقام نظامی ایران به کابل زیر سلطه طالبان به شمار می رود.
 
این سفر در زمان مهم و حساسی صورت می گیرد؛ زمانی که تنش های آبی میان دو کشور بار دیگر بالا گرفته و همزمان، درگیری های مرزی نیز ادامه دارد.
 
از قضا همزمان با این سفر، خبر رسید که شبه نظامیان طالبان، مانع از احداث تاسیسات از سوی ایرانی ها در نقطه صفر مرزی میان دو کشور شده اند و این امر بار دیگر منجر به بروز تنش شده است.
 
این وضعیتی است که از ابتدای به قدرت رسیدن طالبان، وجود داشته و در برخی موارد به ساعت ها تبادل آتش و کشته و زخمی شدن چندین نفر نیز منجر شده است.
 
افزون بر این، مقام های ایرانی طی روزهای اخیر به شکلی بی سابقه به هشدار و تهدید علیه رژیم طالبان رو آورده و خواستار تامین «حقابه» شان از رودخانه هلمند اند.
 
به این ترتیب، آیا هیات نظامی ایران در سفر به کابل، حامل این پیام مهم است که اگر طالبان همچنان به کژتابی و گردن کشی ادامه دهند، از دادن «حقابه» ایران سر باززنند و دست از تنش آفرینی در مرزها برندارند، با واکنش نظامی ایران رو به رو می شوند؟
 
شاید این برداشت به طور نامناسبی صریح و بی پرده مطرح شده باشد؛ اما با توجه به موضع گیری ها، هشدارها، تهدیدها و ضرب الاجل هایی که ایران علیه طالبان، صادر کرده، بعید نیست که هدف پنهان این سفر همین باشد؛ اگرچه در بیانیه رسمی وزارت دفاع طالبان، هیچ اشاره ای به محتوای غیردوستانه این دیدار، صورت نگرفته و وزارت دفاع ایران هم به طور معناداری درباره این سفر و اهداف و پیام های پشت پرده آن سکوت کرده است.
 
با این حال، کارشناسان می گویند که اینگونه سفرها با توجه به زمان و موقعیت صورت می گیرد و نمی توان ادعا کرد که بی توجه به تنش های جاری، یک سفر از قبل برنامه ریزی شده برای توسعه روابط نظامی و همکاری های امنیتی میان دوطرف محسوب می شود.
 
به این ترتیب، بدون در نظرداشت محتوای اعلامیه وزارت دفاع طالبان، این سفر در راستای تنش های جاری میان تهران و طالبان قابل ارزیابی است. پس مساله بعدی این است که آیا سیاست تهدید و فشار ایران علیه طالبان که با توجه به سفر هیات بلندپایه نظامی تهران به کابل، حتی می تواند مشمول گزینه نظامی هم شود، نتیجه بخش خواهد بود؟
 
پاسخ به این پرسش، نیازمند ارزیابی های همه جانبه و فراگیر است و فرصتی مبسوط تر می طلبد؛ اما نکته مهمی که نباید از آن غفلت کرد این است که ایران پیش از این، کمک های گسترده ای به طالبان کرده و این کمک ها حتی شاید شامل همکاری نظامی، استخباراتی و... هم شده باشد.
 
چندی پیش یکی از عناصر رسانه ای طالبان، در یک شبه تحلیل درباره سقوط یک پهپاد ناشناس در ولایت زابل افغانستان، گفت که این پهپاد احتمالا توسط نیروهای مسلح ایران در اختیار طالبان قرار گرفته و در یک عملیات آموزشی، سقوط کرده است! اینکه آیا اساسا تحلیل او و نتیجه ای که از آن به دست آورده بود، درست بود یا خیر، شاید در حال حاضر اهمیتی نداشته باشد؛ اما در این شکی نیست که طالبانی که امروز به اندازه ای احساس قدرت می کنند که برای ایران تبدیل به درد سر و چالش شده و رهبران ایرانی را وادار به تغییر زبان همکاری و حمایت و دیپلماسی به هشدار و تهدید و التیماتوم و اعزام هیات نظامی کرده اند، بخشی از این قدرت را از حمایت های بی دریغ تهران به دست آورده اند و این چیزی است که مقام های ایرانی باید درباره آن تامل کنند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور