سرگئی شویگو؛ وزیر دفاع روسیه، هشدار داده که گروه های تروریستی فعال در افغانستان، فعالیت های شان را در کشورهای آسیای میانه گسترش داده اند.
آقای شویگو در نشست وزرای دفاع سازمان همکاری های شانگهای در دهلی پایتخت هند گفت که گروه هایی مثل القاعده و داعش، در نظر دارند تا نفوذ خود در این کشور‌ها را بیشتر سازند.
وزیر دفاع روسیه بر نیاز به تدابیر جدید امنیتی تاکید کرد و برای جلوگیری از حضور امریکا در منطقه، خواستار تقویت نیروی جنگی کشورهای آسیای میانه شده است.
حکومت طالبان، پیش از این، اظهاراتی از این دست را رد کرده و با تاکید بر مبارزه جدی با داعش گفته است که اجازه نمی دهد از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری استفاده شود.
طالبان اخیرا در واکنش به یک ارزیابی وزارت دفاع امریکا درباره تبدیل شدن افغانستان به کانون تروریزم و مرکز هماهنگی داعش نیز به تندی واکنش نشان داده و «برخی حلقات» امریکایی را به دشمنی با خود متهم کردند.
با این وجود، موضع طالبان در قبال اظهارات مشابه از زبان رهبران روس، به مراتب، ملایم تر بوده؛ اگرچه آنها پیوسته این ادعا را تکرار می کنند که داعش را تا مرز نابودی سرکوب کرده و بر «تعهد» خود مبنی بر عدم اجازه استفاده از خاک افغانستان بر کشورهای دیگر، وفادار اند.
علیرغم این مواضع طالبان اما قدرت های منطقه ای همچنان نگران قدرت گیری تروریزم از مبدأ افغانستان و گسترش آن به کشورهای پیرامون آن هستند.
اظهار نگرانی تازه وزیر دفاع روسیه هم نشان می دهد که حتی کشورهایی که با طالبان «تعامل» دارند و نمایندگی های سیاسی افغانستان را به آنان واگذار کرده اند، قدرت گیری این گروه را خطری امنیتی برای کل منطقه ارزیابی می کنند و از رشد دوباره تروریزم و گسترش ایدئولوژی افراط به سراسر منطقه، نگران اند.
نکته مهم این است که حتی کشورهایی مانند پاکستان نیز در این نگرانی و هراس، سهیم و شریک هستند. پاکستان کشوری است که طالبان را به وجود آورد و از آنها تا رسیدن به قدرت، به طور همه جانبه حمایت کرد. وقتی چنین کشوری درباره تبدیل افغانستان تحت سیطره طالبان به پناهگاه امن تروریست ها ابراز نگرانی می کند، یعنی واقعیت موجود در این زمینه بسیار فراتر از ادعاها و شعارهای طالبان است.
پاکستان در ماه های اخیر شاهد گسترش موج مرگبار خشونت و ناامنی ناشی از فعالیت گروه های تروریستی بوده که به زعم رهبران اسلام آباد، از مبدأ افغانستان نشأت می گیرد و ریشه در تحولات دو سال اخیر کشور ما دارد.
افزون بر این، وقتی عالی ترین مقام نظامی روسیه درباره فعالیت گروه های تروریستی مانند القاعده و داعش و تلاش آنها برای گسترش فعالیت های خود به کشورهای همسایه و منطقه، هشدار می دهد، این صرفا یک نگرانی ناشی از ماهیت ایدئولوژیک یا سوابق طالبان نیست؛ بلکه یقینا سازمان های امنیتی و استخباراتی روسیه، فعالیت تروریزم در افغانستان و آسیای میانه را رصد می کنند و گزارش ها و ارزیابی های نزدیک و دقیقی از وضعیت جاری و برنامه های آینده جریان های تروریستی دارند.
در این میان، نکته قابل تأمل این است که هم روسیه و هم امریکا درباره قدرت گیری داعش و القاعده در افغانستان، ابراز نگرانی می کنند و گزارش ها و ارزیابی های اطلاعاتی و امنیتی هر دو کشور، به نتایج مشابهی اشاره می کند.
این امر، به جز اینکه ریشه در واقعیت های جاری امنیتی در افغانستان زیر حاکمیت طالبان دارد، حاوی یک حقیقت مهم دیگر هم است و آن موقعیت امریکا و روسیه به مثابه دو ابرقدرت متخاصم نسبت به گروه های تروریستی فعال در افغانستان است.
از نظر امریکا، وقتی داعش در افغانستان قدرتمند می شود و ریشه می دواند تا آنجا که در آینده ممکن است امنیت کشورهای پیرامون افغانستان را نیز دستخوش بی ثباتی و بحران کند، یک هدف مطلوب محسوب می شود و واشنگتن، چه بسا برای تحقق این هدف، کار و سرمایه گذاری و تلاش خواهد کرد؛ چنانچه در زمان سلطه نظام جمهوری، داعش را در افغانستان ایجاد کرد و روز به روز بر قدرت آن افزود و سپس با به قدرت رساندن طالبان، گام بلند دیگری برای تبدیل افغانستان به پایگاه امن تروریست های فراملیتی برداشت تا از یکسو حیاط خلوت روسیه و ایران و چین را ناآرام کند و از سوی دیگر، همواره بهانه ای برای حضور و مداخله در امور منطقه در اختیار داشته باشد.
برای روسیه اما این خطر است و به همین دلیل، سرگی شویگو به همان میزان که نگران رشد و گسترش داعش و القاعده به آسیای میانه است، از بازگشت دوباره امریکا به منطقه هم هراس دارد و به همین دلیل می خواهد یک نیروی جنگی قدرتمند در منطقه تشکیل شود تا هم تروریزم دست آموز امریکا مهار شود و هم جایی برای بازگشت دوباره امریکا به منطقه وجود نداشته باشد.
محمدرضا امینی - جمهور
