بازرس ویژه امریکا در امور بازسازی افغانستان در گزارش جدید خود گفته که اخیرا تعداد قابل توجهی اسناد جدید از یک منبع محرمانه به دست او رسیده که حاوی اطلاعات تفصیلی درباره سرقت دهها میلیون دالر است که به صورت پول نقد و شمشهای طلا از راه تاجیکستان، ازبکستان و سایر کشورها از افغانستان خارج شدهاست.
جان سوپکو گفته که این وجوه به صورت سازماندهیشده و به کمک و نفوذ برخی اعضای برجسته دولت سابق از افغانستان خارج شده است.
اگرچه در این گزارش اسمی از کسی برده نشده؛ ولی گفته شده که یک مقام ارشد دولت پیشین افغانستان بر اساس قانون پاسخگویی حقوق بشر جهانی (Magnitsky) برای ثبت در فهرست تحریمها معرفی شده است.
این مقام برجسته، سابقه طولانی در به دست آوردن قراردادهای دولتی و روابط تجاری مشکوک با یک مقام عالیرتبه تحریمشده روسیه دارد.
قانون جهانی ماگنیستکی مصوب سال ۲۰۱۶ به ایالات متحده اجازه میدهد تا آن دسته از مقامات دولتی خارجی را در سراسر جهان که ناقض حقوق بشر باشند، تحریم کند، داراییهای آنها را مسدود بسازد و از ورود آنها به ایالات متحده جلوگیری کند.
این نخستین بار است که یک اداره رسمی در امریکا به دزدیده شدن ده ها میلیون دالر از دارایی های دولتی و خروج آنها به صورت ارز و طلا از افغانستان اذعان کرده و در این زمینه، دست کم یک مقام دولت پیشین را به عنوان متهم، معرفی می کند.
اگرچه همان گونه که در گزارش جان سوپکو هم آمده، هنوز بررسی اسناد مورد اشاره در مراحل ابتدایی است و ممکن است حقیقت های کشف نشده و رازهای ناگشوده زیادی در این پرونده وجود داشته باشد که افشای آنها به روشن شدن ابعاد تاریک ماجرا و شناسایی عوامل اصلی این سرقت عظیم، کمک کند؛ اما تا همینجا نیز دست کم این حقیقت، مورد تایید قرار گرفته که یک دزدی بزرگ، اتفاق افتاده که سازمان یافته و سیستماتیک بوده، در طول زمان، رخ داده و دست های قدرتمندی در درون دولت دست نشانده امریکا در آن دخالت داشته اند.
این در حالی است که «سیگار» پیشتر در گزارش ابتدایی بررسیهای خود نوشته بود که مقداری پول از «ارگ گرفته شده و در هلیکوپترها بارگیری شده»؛ ولی نظر به شواهد «اشرف غنی و اطرافیانش احتمالا با کمتر از یک میلیون، یا حتی مبلغی حدود ۵۰۰ هزار دالر از افغانستان خارج شدند.»
این اداره در آن زمان استدلال کرده بود که «اگر ۱۶۹ میلیون دالر را به شکل اسکناس صد دالری نقد روی هم بگذاریم ستونی به طول بیشتر از دو متر، عرض حدود یک متر و ارتفاع حدود یک متر را تشکیل میدهد، وزنش حدود دو تن میشود و ستونی با چنین حجم را نمیشود پنهان کرد.»
موضع گیری سیگار در آن زمان، بسیار ناامیدکننده بود و حتی به این گمانه دامن زد که شاید سیگار نیز از سوی دولت امریکا تطمیع یا تهدید شده که دست از افشاگری بردارد و مشت مفسدان و دزدان ستاره دار دوران جمهوری در افغانستان را باز نکند.
با این حال، با انتشار این گزارش تازه، تصور می شود که سیگار در آن زمان، احتمالا در خلأ اطلاعاتی به سر می برده، به مستندات لازم برای تایید صحت سرقت بزرگ دسترسی نداشته و نمی توانسته برای اقناع افکار عمومی صرفا به افواهات و شایعات و اتهامات رسانه ای تکیه کند و بدون دلیل و سند، مقام های فاسد نظام جمهوری را متهم سازد.
این اما هرگز میلیون ها نفری را که در پی خیانت آشکار اشرف غنی و تیم فاسد او در معرض فقر و فاجعه قرار گرفتند، توجیه نمی کرد؛ زیرا موضع گیری سیکار در آن زمان، بسیار غیرمسئولانه بود و حتی به نظر پنهانکارانه و دروغین می آمد.
اینک یکبار دیگر این اداره در معرض حقیقت قرار گرفته است، اسناد کافی در اختیار دارد و انتظارهای فزاینده ای به وجود آمده که سیگار به مسئولیت خود بدون توجه به فشارهای شدید دولت امریکا و مزدوران آن در دولت پیشین افغانستان، به درستی عمل کند و همه آنچه را که وجود دارد و رخ داده افشا سازد.
در این میان، اگرچه بعید است که عدالت، آنگونه که اقتضا می کند و شایسته است به اجرا درآید؛ اما انتظار می رود که دزدان پول و طلا در دوره نظام فاسد جمهوری در افغانستان، به طور کامل شناسایی و معرفی شوند تا مردم بدانند که چه کسانی در حق آنان خیانت کردند. این بدون شک، کافی نیست؛ اما کار را برای کسانی که روزی در آینده، در پی اجرای عدالت هستند، به مراتب آسان تر خواهد کرد.
حداقل اینکه دزدان پول و طلا دیگر نمی توانند بار دیگر توسط یک قدرت استعماری خارجی بر مردم، تحمیل شوند. آنها مهره های بدنام و فاسدی هستند که از یک ملت گرسنه و نیازمند، دزدیدند تا زندگی ننگین شان را در پایتخت های غربی و عربی، سامان دهند؛ اما بی تردید، در این معامله شرم آور، ریشه و شرف و هویت ملی شان را قربانی کردند و برای همیشه مورد طرد و لعن و نفرت و نفرین مردم افغانستان باقی خواهند ماند.
نرگس اعتماد - جمهور