تنش طالبان و پاکستان تا کجا ادامه می‌‌یابد؟

 

روز دوشنبه، ۱۲ جدی، شهباز شریف؛ نخست وزیر پاکستان در جلسه کمیته امنیت ملی این کشور خواستار «پاسخ قاطع نیروهای امنیتی» شد.

 

در بیانیه‌ ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان آمده: «در مورد روابط افغانستان و پاکستان امارت اسلامی افغانستان خواهان روابط خوب با همه کشورهای همسایه از جمله پاکستان در روحیه حسن همجواری است و به همه راه‌هایی که می‌تواند ما را به این هدف برساند معتقد است.»

 

بیانیه افزوده که «اخیراً مقامات پاکستانی در مورد افغانستان اظهارات نادرستی می‌کنند که ما آن را تاسف‌بار می‌خوانیم.»

 

اخیراٌ مقام‌های ارشد پاکستانی افغانستان را به پناه دادن طالبان پاکستانی متهم کرده از جمله وزیر داخله پاکستان صحبت از عملیات نظامی در خاک افغانستان کرد.

 

در بیانیه طالبان آمده: «ما متعهد به این هدف هستیم؛ اما طرف پاکستانی نیز مسئول است که برای حل و فصل اوضاع تلاش کند، از اظهارات بی‌اساس و نظریات تحریک‌آمیز خودداری کنند؛ زیرا چنین سخنان و بی‌اعتمادی به نفع هیچ طرف نیست.»

 

اگرچه در بیانیه تازه طالبان در واکنش به تهدیدهای صریح و مواضع شدیداللحن مقام های پاکستان، نشانه های واضحی از ترس و تعظیم و سازش و کرنش به چشم می خورد؛ اما به نظر نمی رسد که این بیانیه ها تغییری در مواضع رهبران پاکستان درباره لزوم مهار تحریک طالبان پاکستانی و سهم و مسئولیت طالبان افغان در این زمینه ایجاد کند.

 

پاکستانی ها می دانند که تی تی پی پیوندهای قدرتمندی با طالبان افغان دارد، فرماندهان و اعضای آن در افغانستان زیر سلطه طالبان، فعال اند و بخشی از حملات مرگبار آنها علیه ارتش پاکستان، در خاک افغانستان، سازماندهی می شود.

 

پس مشکل پاکستان، صدور اعلامیه های سازشکارانه نیست؛ بلکه آنها با یک مساله امنیت ملی رو به رو هستند که ریشه در وضعیت امنیتی افغانستان دارد و این طالبان افغان هستند که باید به اسلام آباد در حل این مساله، مسئولانه کمک کنند.

 

پاکستانی ها مستقیما تهدید به راه اندازی عملیات نظامی در قلمرو افغانستان می کنند؛ زیرا ظاهرا پیش از این تمام راه های ممکن برای مجاب کردن رژيم طالبان به منظور مهار و سرکوب تی تی پی را طی کرده و نتیجه نگرفته اند.

 

از سوی دیگر، طالبان در حالی ادعا می کنند که طالبان پاکستانی در خاک افغانستان، حضور ندارند که پیش از این، میزبانی چندین دور مذاکره بی نتیجه میان اسلام آباد و تی تی پی را برعهده داشته اند و این به تنهایی کافی است تا پاکستان نتیجه بگیرد که طالبان پاکستانی نه تنها در افغانستان فعال اند؛ بلکه روابط تنگاتنگی با رژيم طالبان دارند و از حمایت های بی دریغ هم پیمانان افغان شان برخوردار هستند.

 

بنابراین، رویکرد نفی و انکار و تاکید اطمینان بخش تکراری بر اینکه افغانستان هرگز برای حمله بر خاک کشورهای همسایه مورد استفاده قرار نخواهد گرفت، به تنهایی نمی تواند اطمینان و رضایت پاکستان را کسب کند. طالبان در عمل باید همان چیزی را محقق سازند که ارتش پاکستان می خواهد و آن مهار، سرکوب و استرداد رهبران و فرماندهان اصلی تحریک طالبان پاکستانی به اسلام آباد است؛ چیزی که دست کم در حال حاضر، سیاست طالبان افغان نیست و این امر به تنش و تخاصم میان آنها و حامی و متحد راهبردی شان دامن زده است.

 

با اینهمه، تردید و تأنی و تعلل پاکستان در راه اندازی عملیات بی پروای نظامی در عمق خاک افغانستان به منظور سرکوب تحریک طالبان پاکستانی هم نشان می دهد که آنها هنوز درباره پیامدهای این اقدام به ویژه واکنش طالبان افغان به آن به جمع بندی کامل نرسیده اند. 

 

به بیان دیگر، همان گونه که مقام های ارشد دولت اسلام آباد تصریح کرده اند، پاکستان در حال ارزیابی پیامدهای حمله نظامی بر خاک افغانستان است و اینکه تاکنون اقدامی در این زمینه نکرده، خود نشان می دهد که آنها به نحوی از واکنش بی پروای طالبان افغان، هراس دارند و از اینکه در پی این رویداد، روابط شان با رژيم کابل به طور کامل تخریب شود، نگران اند.

 

درگیری های مرگبار مرزی میان طالبان افغان و نظامیان پاکستانی هم به این هراس و تردید و نگرانی دامن زده و ارتش پاکستان را از اقدام بی محابا و مستقیم علیه مواضع تی تی پی در خاک افغانستان، برحذر داشته است.

 

با اینهمه در صورتی که طالبان از میان روابط راهبردی با پاکستان و برخورداری از حمایت های بی دریغ اسلام آباد در تمامی حوزه ها و وفاداری به «برادران جهادی» خود در تی تی پی، دومی را برگزینند، تشدید تنش میان کابل و اسلام آباد، اجتناب ناپذیر خواهد بود و چه بسا در میان مدت به مراحل خطرناکی خواهد رسید.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور