چشم‌انداز امنیتی پاکستان؛ سال خشونت و خون

 

این مرکز به مناسبت سال جدید میلادی گفته که سال 2022 به‌دلیل ظهور گروه‌های مخالف جدید متشکل از تحریک طالبان پاکستان، ارتش آزادی‌بخش بلوچ و داعش، با مرگبارترین ماه برای پرسنل امنیتی پاکستان در بیش از یک دهه به پایان رسید.

 

براساس این گزارش، نیروهای امنیتی پاکستان در طول سال 2022 حداقل 282 پرسنل خود را از دست داد.

 

در این اعلامیه آمده که پاکستان در سال جاری گواه 376 حمله بوده که مسئولیت 57 حمله را گروه‌های مخالف دولت این کشور بر عهده گرفته اند.

 

این در حالی است که طالبان پاکستانی اخیرا اقدام به تشکیل «دولت سایه» کردند و در مقابل، اسلام آباد هم تهدید کرده که حق حمله بر مواضع این گروه در افغانستان را برای خود محفوظ می داند.

 

درباره قدرت گیری کم سابقه گروه های مسلح ضد دولتی در پاکستان، گمانه زنی ها و ارزیابی های مختلفی صورت می گیرد؛ اما کمتر کسی تردید دارد که یکی از مهم ترین ریشه های این امر، بازگشت دوباره طالبان به قدرت در افغانستان بوده است.

 

اگرچه طالبان افغان، توسط پاکستان به وجود آمدند، در مدارس، کمپ های نظامی و اردوگاه های آن کشور آموزش های ایدئولوژیک، افراط گرایانه و نظامی دیدند و از سوی آی اس آی برای حمله بر اهداف مورد نظر پاکستان در افغانستان، تجهیز و تسلیح شدند؛ اما چیزی که شاید در محاسبات رژيم اسلام آباد جایی نداشت، این بود که قدرت گیری یک جریان افراط گرای جهادی در کابل، زمینه ساز تحریک دیگر گروه های جهادی در منطقه می شود، به تروریست ها و افراط گرایان، انگیزه، الهام و امید می بخشد و آنان را به پیروزی در مبارزات مسلحانه و خشونت بارشان برای براندازی دولت های ملی به منظور برافراشتن «نظام اسلامی»‌ مصمم تر می سازد.

 

این همان چیزی است که به نظر می رسد در حال حاضر درباره طالبان پاکستانی رخ داده و این گروه روز به روز برای ادامه جنگ با رژيم اسلام آباد، مصمم تر می شود و امنیت شکننده پاکستان را بیشتر از پیش به چالش می کشد.

 

البته در این میان، شکی وجود ندارد که برخی قدرت های منطقه نیز از این گروه جهادی برای ضربه زدن به اسلام آباد و مختل کردن امنیت و ثبات پاکستان، استفاده کرده و آن را تجهیز می کنند؛ اما خوراک فکری و انگیزه ایدئولوژیک جهادیون وفادار به طالبان پاکستانی را قدرت گیری طالبان در افغانستان و امید آنها برای تکرار این تجربه در مواجهه با رژيم اسلام آباد فراهم می سازد.

 

افزون بر این، واقعیت مهم دیگر که نباید نادیده گرفت این است که بخشی از طالبان مسلط بر افغانستان نیز از طالبان پاکستان حمایت می کند و علیرغم فشارها و تهدیدهای مستقیم و مستمر سران اسلام آباد، تاکنون نتوانسته در برابر این جریان جهادی قرار بگیرد و به آرمان های ایدئولوژيک خود به خاطر منافع و زد و بندهای سیاسی و استخباراتی اش با اسلام آباد، خیانت کند.

 

این چیزی است که خشم و انزجار و نارضایتی شدید رهبران سیاسی و فرماندهان امنیتی پاکستان را علیه طالبان افغان برانگیخته و روابط کابل و اسلام آباد را به شدت تحت الشعاع قرار داده است؛ به گونه ای که پس از این تنش ها و درگیری های اخیر، شماری از رهبران دولت پاکستان به طور علنی بر لزوم تجدید نظر بر روابط با طالبان افغانستان تاکید می کنند و می گویند که پاکستان باید برای مهار و محو تهدیدهای امنیتی ناشی از افغانستان با دیگر کشورهای منطقه، همراه و همرای شود و در برابر طالبان مسلط بر کابل از راهبرد تشویق و فشار استفاده کند.

 

با این وجود، با توجه به عزم و اراده خدشه ناپذیر و مستحکم مجاهدین طالبان پاکستانی برای مقابله با رژيم اسلام آباد، و در کنار آن، قدرت گیری ملموس و روزافزون دیگر نیروهای شبه نظامی ضد دولت پاکستان مانند ارتش آزادی بخش بلوچ، تصور می شود که ارزیابی مرکز تحقیقات و مطالعات امنیتی پاکستان درباره بروز خشونت ها و خونریزی های بیشتر در سال نو میلادی در آن کشور، واقع بینانه است و انتظار می رود که سرگذشت ده ها سال اخیر افغانستان، این بار در انتظار پاکستان باشد.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور