پیام متفاوت اعضای شانگهای به افغانستان و طالبان

مشاور امنیت ملی رییس جمهوری ازبکستان می‌گوید تروریزم و افراط‌گرایی در افغانستان، تهدید برای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای است.

ویکتور محمودف در نشست وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای تاکید کرد که نظارت بر مرزها باید بیش از پیش تقویت شود.
 
راجنات سینگ؛ وزیر دفاع هند هم در این نشست گفت که از قلمرو افغانستان نباید برای حمله به کشورهای دیگر استفاده شود.

او افزود با فراهم کردن پناهگاه‌های امن و آموزش به تروریست‌ها و حمایت از فعالیت‌های آن‌ها از طریق کمک‌های مالی، از خاک افغانستان نباید برای ارعاب یا حمله به کشور‌های دیگر استفاده شود.
 
سرگی شویگو؛ وزیر دفاع روسیه هم مدعی شد که با فعالیت داعش و القاعده در افغانستان، رادیکالیزم مذهبی در حال گسترش است.

نشست تاشکند روز چهارشنبه (2 سنبله) با اشتراک وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برگزار شد.

وزیران دفاع کشورهای عضو این سازمان منطقه ای در این نشست از حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان ابراز نگرانی کردند.
 
محتوای سخنرانی های وزرای دفاع کشورهای عضو پیمان امنیتی شانگهای در نشست اخیر این سازمان در ازبکستان نشان می دهد که تحولات یکسال اخیر در افغانستان نه تنها امنیت منطقه را بهبود نبخشیده؛ بلکه نگرانی ها درباره خطر شیوع تروریزم، افراط گرایی و ظهور گروه های جدید جهادی در کشورهای همسایه افغانستان چندین برابر تشدید شده است.
 
وزرای دفاع کشورهای عضو شانگهای در نشست ازبکستان به طور صریح از آنچه در افغانستان جریان دارد، ابراز نگرانی کردند و آن را برای امنیت منطقه، خطرناک خواندند. این در حالی بود که اغلب کشورهای عضو این سازمان با طالبان روابط دوستانه دارند و شماری از آنها حتی نمایندگی های سیاسی کشور را در شهرهای مهم خود به دیپلمات های طالبان واگذار کرده اند.
 
پیش از برگزاری نشست، وزرای دفاع کشورهای عضو شانگهای نیز سفیر چین در کابل، رسما اعلام کرد که ۲۰ گروه تروریستی در حال حاضر در افغانستان، فعال هستند.
 
چین هم از معدود کشورهایی است که با طالبان و پاکستان، روابط تنگاتنگ دارد؛ اما با توجه به اظهارات سفیر آن در کابل، ظاهرا از آنچه در افغانستان تحت سلطه طالبان جریان دارد، عمیقا نگران است.
 
بنابراین به نظر می رسد که طالبان طی یکسال گذشته، نتوانسته اند اعتماد کشورهای همسایه و منطقه را به دست آورند و درباره پایبندی به وعده های خود مبنی بر قطع ارتباط با تروریزم یا مبارزه با گروه های تروریستی به منظور جلوگیری از حمله از خاک افغانستان بر کشورهای دیگر، اطمینان لازم را فراهم سازند.
 
درگیری های مرگبار مرزی با کشورهای همسایه، راکت پراکنی های منسوب به داعش از خاک افغانستان بر کشورهای همسایه، کشته شدن ایمن الظواهری؛ رهبر القاعده در کابل، ادامه تحرکات ضد امنیتی منسوب به داعش در داخل کشور و حتی در کابل پایتخت و نگرانی ها درباره قدرت گیری روزافزون گروه های جهادی منطقه ای با الهام از پیروزی طالبان در افغانستان، از عمده ترین مسایلی است که کشورهای همسایه و منطقه را به شدت نگران کرده است.
 
در این میان، ابراز نگرانی هماهنگ وزرای دفاع کشورهای بزرگ عضو سازمان شانگهای درباره پیامدهای امنیتی ناشی از فعالیت گروه های تروریستی در کشور، حامل این پیام صریح به طالبان است که اگر نتوانند قدرت، ظرفیت و اراده خود برای مقابله با تروریزم نشان دهند و ثبات و امنیت را در افغانستان استحکام بخشند، کشورهایی که در معرض پیامدهای مستقیم یا وضعی گسترش تروریزم در افغانستان قرار دارند، بر رویکردهای خود درباره تعامل با طالبان و تقابل با گروه های تروریستی فعال در زیر چتر حاکمیت آنها تجدید نظر خواهند کرد.
 
طالبان اما همچنان سعی می کنند نگرانی های ناشی از کشته شدن ایمن الظواهری در کابل را بی جهت جلوه دهند. آنها در شرایطی که هنوز نتوانسته اند وقوع این رویداد را رسما انکار کنند، با بیان اینکه هنوز جسد او را نیافته اند و در حال تحقیق در این باره هستند، تلاش دارند تا طرف های نگران از قدرت گیری دوباره القاعده در افغانستان زیر سیطره طالبان را در حالت تعلیق نگه دارند؛ اما این سیاست تا چه زمانی می تواند ادامه پیدا کند و چقدر در جلب اعتماد فروریخته کشورهای خارجی، مؤثر باشد؟
 
آنها همچنین علیرغم حمله های خونباری که هر روز به داعش نسبت داده می شود، بارها ادعا کرده اند که داعش به طرزی کم سابقه، سرکوب شده و قدرت ایجاد اختلال در افغانستان و تهدید کشورهای منطقه را ندارد. سازمان های امنیتی و جاسوسی کشورهای همسایه و منطقه و جهان اما می دانند که این صرفا یک ادعاست که با آنچه در میدان جریان دارد، تفاوت های عمیقی دارد.
 
طالبان در عین حال، درگیری در مرزها را کار عناصر خودخواه می خوانند که در صدد تخریب روابط آنها با همسایگان اند؛ اما تکرار و استمرار این درگیری ها یا ناشی از وجود یک سیاست سیستماتیک است و یا ناشی از ناتوانی غیرقابل چشم پوشی مقام های امنیتی طالبان در مهار آن.
 
به هر حال، نشست اخیر شانگهای هرگز به نفع طالبان نبود؛ زیرا در آن، وزرای دفاع کشورهای عضو این سازمان، رسما نگرانی و نارضایتی عمیق خود از وضعیت جاری در کشور را ابراز داشتند و این می تواند بر کل سیاست خارجی آنها در قبال طالبان تاثیر منفی بگذارد.
 
محمدرضا امینی - جمهور