افغانستان و تروریزم؛ هند به دنبال چیست؟

هند از برگزاری یک نشست ضد تروریزم با «محوریت افغانستان» خبر داده و گفته‌است که دهلی ‌نو با اشتراک بخش ضد تروریزم اعضای شانگهای، نشستی را با محوریت «بررسی وضعیت افغانستان» برگزار کرده‌است.
 
در این نشست که امروز دوشنبه (۲۶ ثور) برگزار شده به جز نمایندگان گروه طالبان، بقیه اعضای سازمان شانگهای به شمول پاکستان و چین حضور دارند و در مورد چگونگی مبارزه با هراس‌افکنان و جدایی‌طلبان بحث خواهد شد.
 
فرید مومندزی؛ سفیر افغانستان در هند گفته‌است: «ما انتظار داریم که این نشست، پیشنهاد راه حل برای تمام مسائل مهم مرتبط با وضعیت امنیتی در افغانستان را ارائه کند.»
 
مومندزی گفته‌است که «وضعیت امنیتی و بشری در ۹ ماه اخیر در افغانستان بدتر شده‌است.»
 
او افزوده که در این نشست در مورد مسایل مهم از جمله چگونگی امنیت افغانستان بحث خواهد شد.
 
هند ریاست دوره‌ای ساختار منطقه‌ای ضد تروریزم سازمان همکاری‌ شانگهای (RATS SCO)  را از اکتوبر سال گذشته به مدت یک‌سال به عهده دارد.
 
بخشی از نگرانی های هند درباره رشد تروریزم در افغانستان، جدی است. قدرت گیری طالبان از نظر هند یعنی قدرت گیری پاکستان. از این منظر، استراتژيست های سیاست خارجی و امنیتی هند، خود را بازنده معادلات افغانستان می دانند؛ زیرا دولتی که در ظاهر امر، علیه پاکستان بود و با هند پیمان راهبردی امضا کرده بود، سقوط کرد و جای آن را نیرویی گرفت که از نظر هندی،  پیاده نظام پاکستان به حساب می آید.
 
برای دولتمردان هندی بدون شک، این اهمیت چندانی ندارد که طالبان هم مانند دیگر رژيم های سیاسی پیشین افغانستان، خط دیورند را به رسمیت نمی شناسند، مانع از حصارکشی مرزی می شوند، با مرزبانان پاکستانی، مثل دولت قبلی، درگیری نظامی پیدا می کنند و در برابر حمله های هوایی و راکتی ارتش پاکستان، واکنش نشان می دهند و حتی آن را «محکوم» می کنند. آنچه از دید آنها اهمیت دارد این است که رییس پیشین آی اس آی اندکی پس از سقوط کابل به عنوان نخستین مقام استخباراتی خارجی، راهی افغانستان شد و دو روز بعد از این سفر، دولت طالبان تشکیل شد و مدتی بعد، تنها جبهه ضد طالبانی شعله ور در شمال، متلاشی شد و شکست خورد.
 
از جانب دیگر، مقام های پاکستانی به صراحت اعلام کرده اند که آنها با طالبان، هیچ مشکلی ندارند و تنها خط سرخ شان در برابر طالبان، تمایل آنها با هند است!
 
به این ترتیب، همه چیز حاکی از آن است که هند به شدت از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، نگران است و در حال حاضر، خود را یک بازنده بزرگ می داند.
 
از سوی دیگر، اخیرا فرماندهان نظامی هند، ادعا کردند که سلاح های امریکایی بر جا مانده در افغانستان به کشمیر تحت کنترل هند به دست جدایی طلبان اسلام گرا رسیده است.
 
صحت و سقم این ادعا به طور مستقل قابل تایید نیست؛ اما واضح است که هند در پی تحولات افغانستان، نگران رشد افراط گرایی در ابعاد منطقه ای و یا استفاده بی پروای پاکستان از تجربه ای مشابه در کشمیر و سایر نقاط مورد مناقشه با دهلی می باشد.
 
با این حال، نمی توان انکار کرد که هند با میزبانی از این نشست و نشست های مشابه در گذشته یا به احتمال قوی در آینده، منافع سیاسی و امنیتی و راهبردی خود را نیز دنبال می کند. به بیان روشن تر، این تنها نگرانی و ترس نیست که هندی ها را به راه اندازی این گونه نشست ها وادار می کند. آنها قصد دارند از جو ملتهب متاثر از تحولات امنیتی افغانستان در منطقه به سود خود بهره برداری کنند. تحرکات مرگبار داعش، گسترش دامنه تنش های قومی، عدم تشکیل یک دولت با ساختارهای وسیع و فراگیر، گسترش نارضایتی عمومی، استمرار بحران اقتصادی، عدم شناسایی دولت طالبان از سوی قدرت ها و سازمان های جهانی، سیل مهاجرت، وضعیت حقوق بشر، محدودیت های شدید علیه زنان و دختران و مهم تر از همه، آغاز موجی جدید از جنگ و تقابل نظامی میان طالبان و مخالفان شان در برخی نقاط کشور، نگرانی های گسترده ای را در میان کشورهای همسایه و منطقه و حتی جامعه بین المللی برانگیخته است.
 
بنابراین، هند می خواهد از جایگاه و صلاحیت کنونی خود به عنوان رییس دوره‌ای ساختار منطقه‌ای ضد تروریزم سازمان همکاری‌ شانگهای (RATS SCO) بهره ببرد و با دامن زدن به نگرانی های مورد اشاره، کشورهای بیشتری را در منطقه در حمایت از رویکرد و موضع کنونی خود در قبال طالبان و افغانستان، بسیج کند.
 
محمدرضا امینی - جمهور