طالبان سلفی، دشمنی در درون طالبان

گزارش‌ها‌ حاکی است که استخبارات طالبان اخیرا شماری از وهابی‌ها را از ولایات ننگرهار، قندهار و تخار بازداشت کرده است.
‌
بی‌بی‌سی دریافته که برخی از اعضای فرقه تندرو وهابی به طور مرموزی حتی در صفوف طالبان کشته شده‌اند. یک نمونه آن کشته‌شدن شش فرد مسلح منسوب به طالبان در جلال آباد در ماه دسامبر سال گذشته میلادی بود؛ این اشخاص ساکنان ولایت نورستان بودند؛ دلیل قتل آنها هنوز هم نامعلوم است.
 
در ماه مارچ سال جاری میلادی، شیخ عبدالغفور؛ یک روحانی وهابی که استاد دانشگاهی در شرق کابل بود، به ضرب گلوله افراد ناشناس کشته شد.
 

مسئولیت این گونه کشتار‌ها را هیچ‌کس برعهده نمی‌گیرد.
 
در اکتبر سال گذشته میلادی علمای دین از کنر و نورستان گرد هم آمدند تا از دولت طالبان حمایت کنند، در ضمن آنها خواستار حفاظت وهابی‌ها هم شدند.
 
در مقابل مولوی رحیم‌الله؛ یکی از مفتی‌های کلیدی فعالیت‌های جنگی طالبان گفته است: "داعش یعنی وهابی، وهابی یعنی داعش، هیچ فرق باهم ندارند."
 
موضع گیری مولوی رحیم الله، صریح ترین موضع یک مقام طالبان درباره داعش و وهابیت است. اگرچه سخنگویان رسمی دولت طالبان بارها تصریح کرده اند که داعش خطری جدی در افغانستان نیست و قدرت به چالش کشیدن امنیت کشور را ندارد؛ اما به نظر می رسد که در نهان، نبرد خونین و سختی در جریان است.
 
شماری از تحلیلگران حتی می گویند که «یکی» از کارکردهای اصلی «کمیسیون تصفیه» طالبان نیز شناسایی عناصر وهابی و داعشی در درون طالبان است؛ عناصری که البته خود را «طالبان سلفی» می نامند.
 
ناظران می گویند که تعبیر «طالبان سلفی» نوعی پوشش گمراه کننده برای حفظ امنیت و مصونیت این نیروها و به بیان بهتر اسم رمزشان برای بقا و جلوگیری از افشای هویت و اهداف اصلی شان است.
 
اگر اینگونه باشد، موضع مولوی رحیم الله تایید می کند که طالبان به سادگی متوجه شناسه واقعی و اهداف پشت پرده این جریان شده اند و اجازه نمی دهند که این جریان در پوشش طالبان به بقا و حیات و رشد خود ادامه دهند تا به اندازه ای قدرتمند شوند که روزی به چالشی جدی علیه موجودیت دولت طالبان تبدیل شوند.
 
سوابق درگیری یک جریان تکفیری وابسته به وهابیت با حزب اسلامی گلبدین حکمتیار در ابتدای مبارزات مجاهدین علیه دولت کمونیستی نجیب که از قضا آن زمان نیز در ولایت کنر زیر نام «امارت اسلامی» فعالیت می کرد، به خوبی رهبران کنونی طالبان را متوجه هویت و ماهیت خطرناک تکفیری های وهابی کرده و آنان به این درک رسیده اند که اگر همین اکنون به مبارزه ای جدی و مستقیم علیه این جریان نپردازند، فردا دیر خواهد بود؛ زیرا وهابیت یک مذهب استعماری است که از پشتوانه پترودالرهای سعودی برخوردار است و به کمک دستگاه های تبلیغاتی بسیار قدرتمند مورد حمایت رژيم ریاض به آسانی می تواند گسترش یابد و نیرو جذب کند.
 
افزون بر این، با وجود آنکه طالبان اعلام کرده اند که مذهب «رسمی» افغانستان اسلام حنفی است و تمام قوانین براساس شریعت مذهب حنفی، تدوین می شود؛ اما این واقعیت را نمی توان نادیده گرفت که جنگجویان پیاده، فرماندهان رده میانی و حتی شماری از رهبران سرشناس و نیز برخی جریان های جهادی متحد آنها به شدت تحت تاثیر گرایش های سلفی و تکفیری قرار دارند و اگر زیر نام «طالبان سلفی» مصونیت و مشروعیت پیدا کنند، در آینده می توانند با توسعه قلمرو نفوذ خود، چالش های جدی و جدیدی را علیه دولت دوم طالبان ایجاد کرده و کشور را به سمت جنگ و بی ثباتی و بحران های تازه رهنمون شوند.
 
بر این اساس، به نظر می رسد که مبارزه ای سخت و نفسگیر میان وهابیت تکفیری و طالبان جریان اصلی که خوانشی تندروانه دارند؛ اما همچنان به اصول مذهب حنفی وفادار اند، در جریان باشد.
 
این وضعیت دست کم در حال حاضر، حتی روی اصول سیاست خارجی طالبان با برخی از کشورهای قدرتمند اسلامی نیز تاثیر گذاشته است. به عنوان نمونه، در حالی که مذاکرات صلح طالبان و امریکا در قطر برگزار شد و به نتیجه رسید و دوحه همچنین میزبان تنها دفتر سیاسی طالبان در منطقه و جهان بوده و از سوی دیگر، قطر و ترکیه به عنوان دو کشور اخوانی – جبهه مقابل وهابیت- تلاش می کنند به طور مشترک، مدیریت پنج میدان هوایی استراتژيک را در افغانستان در اختیار بگیرند، عربستان سعودی به عنوان خاستگاه و پایگاه اصلی وهابیت تکفیری، همچنان در حاشیه تحولات اخیر کشور باقی مانده و نتوانسته یا نخواسته با حاکمان کنونی کابل، روابط استراتژيک پیشین خود را احیا کند.
 
این در حالی است که در داخل عربستان، یک جریان نیرومند به رهبری محمد بن سلمان؛ شاهزاده اقتدارگرای آن کشور، تلاش می کند وهابیت را به حاشیه براند و در یک پوست اندازی ایدئولوژیک، ارزش های مدرن غربی را وارد جامعه به شدت مذهبی اسیر رژيم ایدئولوژی سختگیرانه سلفی کند؛ اما تصور می شود که وهابیت همچنان پروژه ای قدرتمند برای گسترش هژمونی عربستان در بیرون از مرزها در کشورهای اسلامی از جمله افغانستان است.