دزدی امریکا و پاسخ طالبان

در حالی که فرمان اجرایی بایدن برای مصادره پول های مردم افغانستان صادر شده و به این ترتیب، طالبان عملا از دسترسی به این پول، محروم می شوند؛ اما واکنش رهبران آن گروه در برابر این تصمیم برخلاف انتظارهای اولیه، بسیار ضعیف و منفعلانه بوده است.
 
تنها شماری از سخنگویان و نهادهایی مانند بانک مرکزی که تحت کنترل طالبان است در برابر تصمیم جو بایدن موضع گرفته اند و آن را دزدی نامیده اند.
 
کارشناسان می گویند که این موضع می تواند بر بنیاد یکی از دو دلیل عمده اتخاذ شده باشد: یکی اینکه رهبران طالبان همچنان امیدوار اند که امریکا در نتیجه فشارهای جهانی، موضع ضد انسانی خود را تغییر دهد و پول های مردم افغانستان را آزاد کند و یا شاید حتی در پشت پرده تماس ها و مذاکراتی برای این منظور در جریان باشد؛ چنانچه یک روز پس از اعلام تصمیم بایدن در این زمینه، امیرخان متقی؛ سرپرست دستگاه دیپلماسی طالبان، راهی دوحه شد که به احتمال قوی، مذاکره با امریکایی ها درباره سرنوشت این پول یکی از محورهای اصلی و شاید اصلی ترین محور این سفر را تشکیل دهد.
 
احتمال دیگر هم این است که طالبان با درک این واقعیت که در جنگ اقتصادی و سیاسی، قادر به شکست امریکا نیستند، تلاش کرده اند آرامش و ثبات خود را در برابر تصمیم بحث برانگیز جو بایدن حفظ کنند تا از آسیب های بیشتر در آینده، جلوگیری کنند و راه را برای آشتی با امریکا باز بگذارند و هزینه های سنگین تری در یک تقابل نابرابر با واشنگتن نپردازند.
 
واقعیت هرچه باشد، واکنش طالبان به انتظارهای اولیه برای ایستادگی این گروه در برابر اراده استعماری امریکا، پاسخی ناامیدکننده می دهد و این برداشت را تقویت می کند که سران طالبان، علیرغم پیروزی یا توهم پیروزی در جنگ نظامی، در عرصه دیپلماسی، از قدرت، اراده یا شاید عزت نفس کافی برای به چالش کشیدن رویکرد اقتدارگرایانه و سلطه جویانه قدرت هایی مانند امریکا برخوردار نیستند.
 
این در حالی است که طالبان در قبال کسب امتیاز از امریکا متعهد به انجام وعده هایی شده اند که سرپیچی از آن می تواند هزینه های امریکا در جنگ سیاسی و اقتصادی و امنیتی با طالبان را به شدت افزایش دهد.
 
به عنوان نمونه، طالبان متعهد شده اند که از تروریزم حمایت نمی کنند و اجازه نخواهند داد که از خاک افغانستان، علیه کشورهای دیگر، حمله ای سازمان دهی شود.
 
این برای امریکا از اهمیتی بسیار حیاتی برخوردار است؛ زیرا اگر طالبان به این وعده خود عمل نکنند، خطر تکرار فجایعی مانند ۱۱ سپتامبر همچنان وجود خواهد داشت. اگرچه درباره ماهیت رویداد ۱۱ سپتامبر، انگیزه ها و عوامل پشت پرده و روی صحنه و... اما و اگرهای فراوانی وجود دارد؛ اما در هر صورت، طالبان از توانایی لازم برای ضربه زدن به امریکا از طریق نیروهای نیابتی خود برخوردار اند و به نظر نمی رسد که امریکایی ها مایل به آزمودن چنین خطری باشند.
 
واکنش انفعالی طالبان در قبال تصمیم جو بایدن که مصداق آشکار دزدی به حساب می آید اما حامل هیچ پیام قدرتمندی برای امریکا نیست. واشنگتن در این صورت، طالبان را جدی نخواهد گرفت و برای کنترل بیشتر آن، بیشتر از پیش از ابزارهایی مانند تحریم و فشار اقتصادی استفاده خواهد کرد تا رهبران کنش پذیر طالبان را به کرنش و تمکین بیشتر در برابر اراده سلطه گرانه خویش وادار کند و به این ترتیب، بدون آنکه مجبور باشد در یک معامله پایاپای به طالبان امتیاز بدهد و از آن گروه امتیاز بگیرد، به خواسته ها و اهداف عمدتا غیرمشروع خود تنها با استفاده از اهرم تحریم دست پیدا کند.
 
نکته دیگر هم این است که پاسخ ناامیدکننده طالبان به تصمیم جو بایدن، مردم افغانستان را بیش از گذشته به رهبران آن گروه بی اعتماد می کند و این برداشت را تقویت خواهد کرد که طالبان، حافظان امین و پاسداران قدرتمند منافع ملی و حقوق اساسی مردم افغانستان نیستند و در برابر استعمارگران، متجاوزان و دزدان بین المللی، اراده، تعهد یا توانایی دفاع از مردم را ندارند.
 
نرگس اعتماد - جمهور