افرادی مانند جو بایدن نمی توانند با تکرار مداوم این ترجیع بند دروغین که مردم افغانستان هیچگاه یک ملت نمی شوند و هرگز زمینهای برای اتحاد آنها وجود ندارد از زیر بار سنگین مسئولیت اشتباهات فاجعه بارشان در قبال مردم افغانستان شانه خالی کنند و به واقعیتهای تلخ تاریخ ۲۰ سال اخیر افغانستان دستبرد بزنند.
جو بایدن؛ رئیس جمهوری امریکا گفته است که او برای آنچه در افغانستان انجام داده "عذرخواهی" نمیکند. به گفته او افغانستان "مستعد اتحاد نیست"، همین دلیل محکمی است که "گورستان امپراتوریها" شده است.
او بار دیگر از تصمیم خروج از افغانستان دفاع کرد و گفت: ارتش امریکا این موضوع را اذعان کرد که اگر بخواهیم سربازان را خارج نکنیم باید ۱۵ تا ۲۰ هزار سرباز را به افغانستان بفرستیم که شمار زیادتری از امریکاییان کشته میشوند.
بایدن گفت: "ما هر هفته در مدت ۲۰ سال یک میلیارد دالر در افغانستان مصرف میکردیم. اگر شما فکر میکنید کسی میتواند افغانستان را در یک دولت واحد متحد کند، دست خود را بلند کنید".
او افزود که این کشور "گورستان امپراتوریها شده است، به همین دلیل محکم که مستعد اتحاد نیست. سؤال این بود که من مصرف این پول را در دولت افغانستان هر هفته ادامه بدهم. با دانستن این ایده که با وجود نبود موفقیت تابوتهای بیشتری به خانه برگردد خیلی خیلی غیرمعمول است."
دفاعیات مذبوحانه جو بایدن از شکسته شرمآور و خروج فاجعهبار امریکا از افغانستان اما واقعیتهای تلخ ناشی از این رویداد را تغییر نمیدهد و پیامدهای ویرانگر آن که ممکن است تا ده ها سال دیگر بر افغانستان، جامعه جهانی و اقتدار بین المللی ایالات متحده تاثیرات منفی بگذارد را کاهش نخواهد داد.
واقعیت این است که امریکا سال ها پیش از به قدرت رسیدن جو بایدن در افغانستان شکست خورده بود؛ اگرچه گفته میشود که بایدن حتی در زمانی که معاون باراک اوباما بود با افزایش نیروهای امریکایی در افغانستان مخالفت می کرد و معتقد بود که ملت سازی در افغانستان ایدهای محکوم به شکست است و مردم افغانستان هرگز در چارچوب یک ملت، متحد نمی شوند؛ همان چیزی که در نشست خبری تازه در اولین سالگرد ریاست جمهوری اش بار دیگر بر آن تاکید کرده است؛ اما بایدن پیر و فرتوت، هزینه اشتباهات اسلاف خویش را می پردازد.
او که تحت فشار شدید افکار عمومی، نمایندگان هر دو حزب ایالات متحده در کنگره امریکا، رسانه های پرقدرت و جامعه بین المللی و حتی متحدان سنتی ایالات متحده قرار دارد معتقد است که هیچ راه دیگری برای فرار از افغانستان وجود نداشت. این نشان می دهد که بایدن به این باور رسیده بود که امریکا در افغانستان شکست خورده و این شکست هرچه زودتر از سوی ایالات متحده پذیرفته شود به نفع سربازان امریکایی است؛ زیرا از مرگ و میر بیشتر و صرف هزینه های سنگین تر در جنگی که نتیجه آن تغییر نمی کند جلوگیری خواهد کرد.
بنابراین شاید سخن گفتن درباره اینکه بایدن کاری اشتباه انجام داد یا نداد چندان اهمیتی نداشته باشد؛ زیرا ماموریتی که شکست خورده بود امریکا در نهایت باید پیامدهای افتضاح آمیز آن را می پذیرفت و دیر یا زود به همان صورتی به اتمام میرسید که بایدن تمام کرد؛ اما چیزی که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که تلاش مذبوحانه جو بایدن برای دفاع از افتضاح خروج و توجیه پیامدهای فاجعه بار آن برای افغانستان و جهان و امریکا نباید معقول و موجه به نظر برسد.
به بیان روشن تر جو بایدن و همه رهبران پیشین امریکا که در جنگ افغانستان دخیل بوده و آن را رهبری می کردند باید نسبت به هرگونه پیامدهای ویرانگر آن پاسخگو باشند. آنها حق ندارند که واقعیتها را تحریف کنند، مقصران تازهای برای شکست خود معرفی کنند، بار اصلی شکست امریکا در افغانستان را بر عهده مردمی بیگانه ستیز بگذارند که به باور جو بایدن هرگز در چارچوب یک دولت متحد نمیشوند و در نهایت حتی از یک عذرخواهی ساده هم گستاخانه پرهیز کنند و اعلام بدارند که بحران افغانستان راه حلی ندارد و این تقصیر ایالات متحده نیست.
نکته دیگر این است که اکنون میلیونها نفر از مردم افغانستان هزینههای مرگبار فاجعه ای را می پردازند که در پی اشتباهات ۲۰ ساله رهبران امریکا پدید آمده است. آنها به طور دسته جمعی مجازات میشوند و با فاجعه ای رو به رو هستند که هر روز از مردم بی پناه افغانستان قربانی میگیرد، میلیونها نفر از کسانی که اکنون نان برای خوردن ندارند، هیچ آینده سیاسی قابل تضمینی وجود ندارد و جهان نیز یکبار دیگر آنان را در یک جهنم بیکران تنها رها کرده است.
بنابراین افرادی مانند جو بایدن نمی توانند با تکرار مداوم این ترجیع بند دروغین که مردم افغانستان هیچگاه یک ملت نمی شوند و هرگز زمینهای برای اتحاد آنها وجود ندارد از زیر بار سنگین مسئولیت اشتباهات فاجعه بارشان در قبال مردم افغانستان شانه خالی کنند و به واقعیتهای تلخ تاریخ ۲۰ سال اخیر افغانستان دستبرد بزنند.
اینکه برای جلوگیری از کشته شدن سربازان بیشتر امریکایی در افغانستان، دولت بایدن تصمیم گرفته تا ماموریت امریکا را به طور غیر مسئولانه به پایان برساند و مردم افغانستان را در میان فقر و فاجعه و گرسنگی و فروپاشی کامل همه دستاوردهایی که به قیمت خون هزاران نفر از مردم و نیروهای امنیتی افغان در طول ۲۰ سال گذشته به دست آمده بود رها کند هرگز قابل توجیه نیست و نمی تواند از افرادی که در متن و محور این تصمیم بحث برانگیز قرار داشته اند رفع مسئولیت کند.
نکته دیگر هم این است که آیا جو بایدن با خروج غیرمسئولانه از افغانستان، اقتدار جهانی ایالات متحده را امن و مصون نگه داشته است؟ آیا امپراتوری امریکا در مسیر افول و فروپاشی نیست؟ آیا اکنون متحدان و شرکای سنتی و استراتژیک ایالات متحده بیش از هر زمان دیگری نسبت به تعهد صادقانه و واشنگتن در قبال پیمان هایی که با آنها دارد ابراز تردید نمی کنند؟ آیا این اقدام، زمینه ساز ظهور بلوک های سیاسی و امنیتی تازه در جهان و به ویژه خاورمیانه به مثابه قلب تپنده اقتصاد و سیاست و امنیت دنیای معاصر نخواهد شد؟ آیا مردم امریکا پس از خروج نظامیان امریکایی از افغانستان احساس امنیت بیشتری میکنند؟ آیا خطر آنچه در ادبیات سیاسی، امنیتی و رسانهای ایالات متحده به «تروریسم» مشهور شده اکنون کاهش یافته و جان امریکاییها در خاک ایالات متحده را تهدید نمیکند؟
همه اینها پرسش ها، ابهامات و مسائلی است که رئیس جمهوری ایالات متحده باید پاسخ بدهد و بدون شک گورستان امپراتوری ها خواندن افغانستان و اینکه مردم افغانستان هرگز در چارچوب یک ملت واحد در یک دولت، متحد نمیشوند نمیتواند مسئولیت مستقیم خود در قبال پیامدهای خروج از افغانستان را نادیده بگیرد.
محمدرضا امینی - جمهور