۰

سفر امیرخان به تهران؛ اقتصادی یا سیاسی؟

يکشنبه ۱۹ جدی ۱۴۰۰ ساعت ۱۷:۳۶
سفر امیرخان متقی به تهران از نظر دیپلمات‌های ایرانی هرگز نمی تواند در راستای تغییر سیاست ایران در قبال دولت طالبان ارزیابی شود و از جانب دیگر، اهداف سیاسی طالبان از این سفر نیز از نظر ایرانی ها غیرقابل تحقق به نظر می‌رسد.
سفر امیرخان به تهران؛ اقتصادی یا سیاسی؟
وزارت خارجه ایران گفته هدف از سفر امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت امور خارجه طالبان به تهران، حفظ "روابط اقتصادی و تجاری" با افغانستان است.
 
به گفته وزارت خارجه ایران "قرار است در این سفر در موضوعات مختلف اقتصادی و تجاری همچون همکاری‌های بانکی، بازارچه‌های مرزی، معدن، تجارت و همکاری‌های ورزشی توافقاتی حاصل شود."
 
در این هیات سرپرستان وزارتخانه‌های اقتصاد و صنعت، تجارت طالبان و معاونین چندین وزارتخانه اقتصادی نیز حضور دارند و "قرار است درباره همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور مذاکره شود".
 
پیشتر وزارت خارجه طالبان گفته بود که در این سفر مسایل سیاسی، اقتصادی، ترانزیت و مهاجرین بین دو کشور بحث خواهد شد.
 
تاکید و تصریح مقام‌های ایرانی مبنی بر اینکه هدف از سفر جاری امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت امور خارجه طالبان به تهران صرفاً حفظ و توسعه روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور است نشانگر آن است که تهران همچنان بر مواضع اصولی خود در قبال دولت طالبان پایبند است و پیش شرط های جمهوری اسلامی مبنی بر لزوم تشکیل دولت فراگیر و ایجاد اصلاحات سیاسی لازم برای به رسمیت شناخته شدن دولت حاکم بر کابل به قوت خود باقی می باشد.
 
ایران در عین حال، شایعات و حواشی شایع شده مبنی بر واگذاری مدیریت سفارت افغانستان در تهران به دولت طالبان را مردود دانسته و تصریح کرده که این مرکز دیپلماتیک همچنان بر اساس کنوانسیون ویانا اداره می‌شود و هیچ تغییری در وضعیت حقوقی و سیاسی آن به وجود نیامده است.
 
با این حساب، سفر امیرخان متقی به تهران از نظر دیپلمات‌های ایرانی هرگز نمی تواند در راستای تغییر سیاست ایران در قبال دولت طالبان ارزیابی شود و از جانب دیگر، اهداف سیاسی طالبان از این سفر نیز از نظر ایرانی ها غیرقابل تحقق به نظر می‌رسد؛ سفری که به رسمیت شناخته شدن دولت کنونی افغانستان در متن و محور آن قرار دارد و اصولاً یکی از مهم ترین انگیزه های امیرخان متقی و دستگاه دیپلماسی تحت مدیریت او از سفرهای منطقه‌ای، شکستن انزوای سیاسی طالبان و جلب حمایت کشورها از دولت جدید می باشد تا به به این ترتیب طالبان بر موضع یکدست جامعه بین المللی در قبال شناسایی دولت خود رخنه کنند و راه را برای تغییر موضع دیگر کشورها و سازمان های جهانی هموار سازند.
 
از نظر تهران اما سفر جاری امیرخان متقی صرفا انگیزه اقتصادی دارد و تنها به منظور حفظ و توسعه روابط اقتصادی و تجاری میان دو کشور صورت گرفته که برای ایرانی‌ها بسیار حیاتی به‌نظر می‌رسد؛ زیرا آنها با توجه به محدودیت های سنگین ناشی از تحریم های جهانی همواره به بازار افغانستان به مثابه یک بستر سودآور و پایدار برای فعالیت‌های اقتصادی و صادرات محصولات تولیدی خود نگاه می‌کنند و از این منظر صدها میلیون دالر به اقتصاد ایران سود می رسد.
 
افزون بر این با توجه به اقدامات و برنامه‌های اولیه شماری از کشورهای همسایه و منطقه برای گسترش تعامل اقتصادی با طالبان، سرمایه‌گذاری بر معادن افغانستان و نیز احیای پروژه‌ها و طرح های اقتصادی بلندپروازانه منطقه‌ای که افغانستان هم بخشی از آن محسوب می شود و پیش از این به دلایل سیاسی و امنیتی امکان اجرای آن وجود نداشته، ایران نیز تمایل فراوانی دارد تا از این رقابت عقب نماند و سهم خود از بازار پرظرفیت اقتصاد افغانستان و چشم انداز اقتصادی کشور به دست آورد.
 
در مقابل، طالبان نیز نیاز فراوانی به توسعه همکاری های اقتصادی خود با کشورهای منطقه دارند و به دلیل آنکه همچنان تحت تحریم های شدید بین المللی هستند، پول های افغانستان در بانک‌های خارجی مسدود است و از جانب دیگر، فشارهای ناشی از فاجعه انسانی و فقدان پشتوانه پولی و اقتصادی لازم برای مواجهه با آن، حکومت طالبان را در شرایط بسیار دشواری قرار داده، می خواهند تا با کشورهای همسایه و منطقه وارد تعاملات اقتصادی و تجاری شوند تا از این رهگذر دست کم بخشی از نیاز مالی خود را مرتفع سازند.
 
به این ترتیب، انتظار نمی رود در جریان سفر امیرخان متقی به تهران گشایش مهمی در روابط سیاسی دوطرف ایجاد شود و دولت طالبان از جانب ایران به رسمیت شناخته شود. پیش‌بینی می‌شود تهران همچنان در این زمینه همگام با سایر کشورهای همسایه، منطقه و جهان حرکت کند و به طور یکجانبه با طالبان وارد یک قمار سیاسی بزرگ نشود.
 
در حاشیه سفر تقی همچنین خبرهایی مبنی بر دیدار او با میانجیگری ایران با شماری از سران و رهبران جبهه مقاومت ملی ضد طالبان و نیز برخی از رهبران سیاسی و جهادی پیشین منتشر شده که این خبرها نیز از جانب منابع مربوط به این افراد و چهره ها و جریان ها تکذیب شده است؛ بر این اساس اگرچه دور از انتظار نیست که تهران تلاش کند به منظور ایجاد یک دولت فراگیر در افغانستان میان طالبان و جریان های قومی و سیاسی مخالف آن، میانجیگری کرده و از این طریق نقش خود در صحنه سیاست افغانستان را برجسته و پررنگ سازد؛ اما با توجه به رویکرد غیرسازشکارانه رهبران طالبان در قبال مطالبات جامعه بین‌المللی در زمینه تشکیل دولت فراگیر انتظار نمی رود که در حوزه توافق طالبان با رهبران سیاسی و جهادی و قومی به منظور تشکیل دولتی به معنای واقعی کلمه ملی و همه شمول هم در جریان سفر امیرخان متقی به تهران پیشرفت قابل ملاحظه ای حاصل شود.
 
محمدرضا امینی - جمهور
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما *

پربازدیدترین