کشتار قندهار، حمله علیه قدرت طالبان

گروه تروریستی داعش همانگونه که انتظار می رفت مسئولیت کشتار فاجعه‌بار قندهار علیه نمازگزاران شیعه در مسجد امام بارگاه یا فاطمیه آن شهر را برعهده گرفت؛ رویدادی که در آن گفته می‌شود نزدیک به ۵۰ نفر شهید و حدود ۱۰۰ نفر دیگر زخمی شده اند.
 
طالبان هم در واکنشی کلیشه ای و مشمئزکننده، حمله قندهار را «محکوم» کردند و مانند دولت اشرف غنی وعده انتقام دادند.
 
این شاید پاسخی آماده و از پیش تعیین شده برای قربانیان بی دفاع این حمله بیرحمانه باشد؛ اما از جانب دیگر نمی تواند ضعف ها و شکست های شرم آور دستگاه امنیتی طالبان در برابر حملات تروریستی اخیر را بپوشاند.
 
در پی حمله تروریستی در میدان هوایی کابل که صدها کشته و زخمی بر جای گذاشت طالبان فرصت کافی برای شناسایی و دستگیری و مجازات عوامل آن رویداد و جلوگیری از رویدادهای مشابه را داشتند؛ اما پس از آن انفجار بمب گذاری ها، ترورهای مسلحانه و در نهایت عملیات انتحاری مرگبار دیگری نیز رخ داد که نشان می‌دهد طالبان تاکنون نتوانسته اند در مصاف با تروریزم تکفیری که امنیت و اقتدار جدید آن گروه را هدف قرار داده موفق شوند و انتظارات اولیه مردم افغانستان را برآورده کنند.
 
در قندوز شاید انتساب حمله بر نمازگزاران شیعه به داعش تا حدودی توجیه پذیر بود؛ زیرا داعش مدت‌هاست که در شمال افغانستان سرگرم هسته گذاری و گسترش فعالیت های تخریبی و تروریستی خود است؛ اما حمله جمعه گذشته بر نمازگزاران شیعه در قندهار بر بنیاد هیچ توجیهی قابل قبول نیست.
 
همانطور که پیش‌بینی می‌شد مسئولیت حمله قندهار را نیز داعش بر عهده گرفت؛ اما این رویداد افزون بر آنکه نمازگزاران بی دفاع شیعه را آماج قرار داد و از میان آنان ده‌ها قربانی گرفت، در عین حال حمله ای جدی علیه حاکمیت، اقتدار و مرکز قدرت طالبان در قندهار محسوب می‌شود.
 
فاصله کوتاه حملات مرگبار مشابه در قندوز و قندهار در طی یک هفته نشان می دهد که عوامل پشت پرده این جنایت های هولناک تا چه اندازه فعال هستند و انتخاب قندهار به عنوان هدف بعدی تروریست ها پس از حمله قندوز به معنای آن است که آنها حتی می‌توانند در پایتخت و مرکز اصلی قدرت طالبان نیز دست به عملیات انتحاری بزنند و ده ها نفر را بکشند؛ این شکستی شرم آور و تکان‌دهنده برای طالبان است و می‌تواند به عنوان زلزله‌ای در نهادهای امنیتی این گروه، چشم انداز دولت جدید شان را به مخاطره بیاندازد.
 
به این ترتیب انتظار می‌رود که طالبان به سرعت و با جدیت برای مهار این گونه حملات و شناسایی و دستگیری و مجازات عوامل شناخته شده آن دست به کار شوند. این فقط برای دفاع از نمازگزاران و مردم بی‌ گناه شیعه و هزاره نیست؛ بلکه بخشی از تدابیری است که طالبان باید برای بقای خود روی دست بگیرند.
 
آنها نباید فراموش کنند که از سوی داعش یا هر گروه تروریستی دیگر با حمایت های مستقیم قدرت های خارجی آماج حملات گسترده قرار دارند و مرکز سنتی قدرت شان قندهار و مرکز قدرت سیاسی شان کابل نیز دیگر امن نیست.
 
پیش از حملات قندوز و قندهار یک رویداد مشکوک تروریستی در جریان مراسم فاتحه خوانی مادر ذبیح الله مجاهد در مسجد دولتی عیدگاه در کابل نیز رخ داد که در آن بر بنیاد گزارش‌های رسمی دست کم ۱۰ نفر کشته شدند.
 
اگرچه طالبان اعلام کردند که قربانیان آن رویداد همگی «غیرنظامی» بودند؛ اما در آن مراسم عمدتاً مقامات، چهره ها، فرماندهان و اعضای سرشناس طالبان شرکت کرده بودند و یک فاتحه‌خوانی دولتی محسوب می‌شد.
 
بر بنیاد آنچه گفته شد کدام نقطه است از مناطق تحت سلطه طالبان امن است و تروریست‌ها به آن دسترسی ندارند؟ این پرسشی جدی است که اکنون نهادهای امنیتی و دستگاه استخباراتی طالبان و قدرت‌های حامی آن را به صورت جدی به چالش کشیده و اگر آنها به سرعت برای این پرسش پاسخی قناعت بخش فراهم نکنند این به معنای آن است که دشمنان و رقبای درون سازمانی شان یعنی تروریست‌های تکفیری که پیش از این از متحدان اصلی و از دست پروردگان طالبان و شرکای آنها در جنگ ۲۰ ساله بودند دست برتر را پیدا کرده و ابتکار عمل را در عرصه امنیت افغانستان در اختیار گرفته اند.
 
نکته مهم این است که طالبان حتی به اندازه دولت فاسد اشرف غنی هم قدرت فرافکنی و توجیه سیاسی رویدادهای اخیر را ندارند؛ زیرا آدرس داعش و حامیان آنها در افغانستان شناخته شده است و آن گروه رسما مسئولیت رویدادهای اخیر را بر عهده گرفته و حتی دستگاه‌های تبلیغاتی و رسانه ای آن وعده ادامه حملات مشابه در آینده را داده اند.
 
بنابراین طالبان نمی توانند صرفاً با محکومیت و یا وعده استقرار امنیت و مقابله با داعش به انتظارات بزرگ و فوری مردم افغانستان پاسخ بدهند. آنها باید هرچه زودتر برای برقراری نظم و ثبات و از میان برداشتن تهدیدهای بالفعل و بالقوه وارد عمل شوند؛ در غیر آن یا قافیه را به تروریست‌های قدرتمندتر از خودشان می بازند و یا اینکه اعتماد عمومی نسبت به امنیت قابل انتظار در دوره حاکمیت جدید خود را به طور کامل از دست خواهند داد و این خطری برای آینده حکومت شان به حساب می‌آید.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور