نیروی حاکم باید برای این پرسش به سرعت پاسخی قناعت بخش و مساعد فراهم کند؛ در غیر آن مردم به این نتیجه می رسند که طالبان هم توان مهار حرکت‌های تروریستی را ندارند و افغانستان به سرعت به سمت سوریه‌ای شدن در حرکت است.

وقوع انفجار مرگبار در میان نمازگزاران مسجدی در ولسوالی خان آباد، بار دیگر افغانستان را به چالش کشید.
 
گزارش‌های اولیه حاکی است که در این رویداد تکان دهنده که نمازگزاران شیعه را هدف قرار داد ده ها نفر شهید و زخمی شده اند.
 
وقوع این نوع رویدادها در افغانستان بی سابقه نیست؛ اما این نخستین بار است که در دوره حاکمیت طالبان نمازگزاران شیعه، هدف کشتار هدفمند و سازماندهی شده قرار می گیرند.
 
در دوره دولت قبلی اینگونه انفجارها و کشتارها عمدتاً از سوی دستگاه‌های امنیتی و استخباراتی دولت وقت به طالبان نسبت داده می شد؛ اما در حالی که اکنون قدرت اصلی را طالبان در اختیار دارند مشخص نیست که عامل مستقیم و اصلی این رویداد فاجعه بار چه گروهی است و هدف از آن چیست.
 
با این حال، می توان ادعا کرد که تکرار دگرباره این نوع کشتارهای فاجعه آمیز، امنیت افغانستان تحت سلطه طالبان را به شدت به چالش می‌کشد و نگرانی‌ها درباره چشم انداز امنیتی کشور را چندین برابر افزایش می‌دهد.
 
این به ویژه برای دولت طالبان یک ناکامی بزرگ محسوب می‌شود. آنها برخلاف ادعای شان نتوانستند به جنگ پایان دهند، ناامنی را متوقف کنند و بر حملات تروریستی و تحرکات فرقه گرایانه گروه‌های تکفیری غلبه یابند.
 
نکته جالب توجه این است که در اغلب انفجارهایی که پس از حاکمیت طالبان در افغانستان صورت گرفته گروه تروریستی و تکفیری داعش با پذیرش مسئولیت این رویدادها عمدتاً جنگجویان و مقامات طالبان را هدف قرار داده است که در آخرین مورد، مراسم فاتحه خوانی مادر ذبیح الله مجاهد؛ سخنگو و معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان آماج یک بمب گذاری قرار گرفت که در آن چندین نفر کشته و زخمی شدند.
 
به این ترتیب، داعش و گروه‌های مرتبط با آن، تهدیدی علیه امنیت داخلی افغانستان و چه بسا حاکمیت طالبان به حساب می آیند و اگر طالبان نتوانند به سرعت گروه‌ تروریستی داعش و اقمار آن را مهار کنند و امنیت سراسری را برای همه اقشار، مذاهب و اقوام افغانستان تامین نمایند بدون شک گروه هایی که در صدد ناامن کردن افغانستان هستند دست برتر را پیدا می‌کنند و اهداف و راهبردهای خود را بر دولت حاکم و اقوام و اقشار کشور تحمیل خواهند کرد.
 
در این میان، شکی وجود ندارد که داعش حتی اگر در افغانستان به همان صورتی باشد که در عراق و سوریه در عراق و سوریه وجود دارد، از سوی کشورها و سازمان های استخباراتی خارجی حمایت می‌شود و این حمایت هاست که به آن گروه امکان انجام عملیات و حرکات تروریستی را فراهم می سازد؛ اما وابستگی داعش و گروه های مشابه آن به کشورها و سازمان های استخباراتی خارجی لزوما از طالبان به عنوان گروه حاکم رفع مسئولیت نمی کند. به همین دلیل در پی کشتار بی رحمانه نمازگزاران بی دفاع در مسجدی در قندوز، همه مردم افغانستان می پرسند طالبان چه می‌کنند و برنامه آنها برای تامین امنیت، مبارزه با تروریزم و نجات افغانستان از تبدیل شدن به سوریه ای دیگر چیست؟
 
نیروی حاکم باید برای این پرسش به سرعت پاسخی قناعت بخش و مساعد فراهم کند؛ در غیر آن مردم به این نتیجه می رسند که طالبان هم توان مهار حرکت‌های تروریستی را ندارند و افغانستان به سرعت به سمت سوریه‌ای شدن در حرکت است.
 
نگرانی جدی و خطرناک این است که رویکردهای فرقه گرایانه گروه های تروریستی و تکفیری که در حال حاضر به صورت هدفمند غیرنظامیان بی دفاع شیعه را آماج قرار می‌دهند، مبادا دولت طالبان که با رویکردهای غلیظ غیر شیعی به قدرت رسیده و نیز بخش قابل توجهی از مردم افغانستان را به این نتیجه برساند که مواجهه با بحران جاری وظیفه آنها نیست؛ زیرا دشمنی با شیعیان لزوماً دشمنی با سایر مردم افغانستان و یا دولت مستقر محسوب نمی شود.
 
با این حال، تجارب کشورهایی مانند عراق و سوریه نشان می‌دهد در صورتی که داعش و گروه های همفکر و همسو با آن بر اوضاع مسلط شوند و ابتکار عمل را در عرصه امنیت کشور در اختیار بگیرند، همه مردم و دولت حاکم و گروه فاتح قربانی خواهند بود و هیچکس نمی‌تواند از گزند حملات تروریستی منسوب به داعش و اقمار و یادی آن در امان بماند.
 
به بیان بهتر، بدترین سناریو برای همه اقوام و مذاهب کشور و گروه حاکم، تبدیل شدن افغانستان به سوریه دوم است؛ همان چیزی که قدرت های شکست خورده در افغانستان و نیروهای نیابتی آنها مانند داعش و دیگر جریان های تکفیری و تروریستی به شدت در حال تلاش برای دستیابی به این هدف هستند.
 
بنابراین، طالبان به سرعت باید برای مواجهه با شرایط جدید آماده شوند و به پرسش صریح و بی‌پرده مردم افغانستان پاسخی قناعت بخش و واقعی فراهم کنند؛ در غیر آن وضعیت از آنچه هست بدتر خواهد شد و هیچیک از شهروندان افغانستان اعم از شیعه و سنی در سایه حکومت طالبان در حالی که گروه‌های تروریستی بین‌المللی نیز در آن به شدت فعال هستند احساس امنیت نخواهند کرد.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور