از فاجعه خروج تا حسرت حضور

جن ساکی؛ سخنگوی کاخ سفید می‌گوید که اگر امریکا ۲۵۰۰ نیروی خود را در افغانستان نگه می‌داشت، این امر به جنگ با طالبان منجر می‌شد.
 
او تصریح کرد که بایدن باقی ماندن نیروها در افغانستان را در راستای منافع مردم امریکا نمی‌دانست.
 
این در حالی است که مارک میلی؛ رییس ستاد مشترک و کنت مکنزی؛ فرمانده سنتکام (فرماندهی مرکزی ارتش امریکا) برای نخستین بار پذیرفتند که به جو بایدن توصیه کرده بودند برای جلوگیری از فروپاشی دولت پیشین افغانستان، ۲۵۰۰ نظامی امریکایی باید در این کشور بمانند. بایدن پیشتر هرگونه توصیه در این مورد را از بنیاد تکذیب کرده بود.
 
مارک میلی خروج امریکا از افغانستان را شکست استراتژیک خواند و گفت: «دشمن در کابل به قدرت رسیده است. عبارت دیگری به جز این [شکست استراتژیک] برای توصیف این وضعیت وجود ندارد.»
 
این فرمانده ارشد نظامی همچنین تاکید کرد که خطر بازسازی القاعده یا داعش در افغانستان بسیار واقعی و جدی است.
 
همه نشانه ها حاکی از آن است که امریکا در افغانستان به تلخی شکست خورده است و ابعاد و دامنه‌های این شکست اکنون بسیاری از عرصه های سیاسی و نظامی امریکا را فراگرفته و رهبران این کشور را آماج انتقادهای شدید افکار عمومی و احزاب مخالف و گروه‌های فشار قرار داده است.
 
اینکه یکی از عالی ترین فرماندهان و مقامات نظامی ایالات متحده صریحا اذعان می‌کند که آنچه در افغانستان و در جریان فاجعه خروج نظامیان امریکایی از کشور رخ داد یک «شکست استراتژیک» بود که به تعبیر او به قدرت رسیدن دشمن انجامید و امکان دارد گروه های تروریستی مخالف ایالات متحده را دوباره احیا کند خود به معنای آن است که امریکا متحمل شکست سنگین و ویرانگری شده و انتظار نمی رود به زودی بتواند تبعات و پیامدهای این شکست را مهار و جبران کند.
 
با این وجود حتی اگر فرماندهان نظامی و مقامات ارشد پنتاگون نیز به شکست شدید ایالات متحده در افغانستان اذعان و اعتراف نمی‌کردند به نظر نمی رسد که انکار این شکست به سادگی امکان‌پذیر باشد؛ زیرا امریکا پس از ۲۰ سال حتی موفق نشد یک دولت و ارتش وفادار و پایدار را در کابل به وجود آورد که بتواند در غیاب نیروهای نظامی ایالات متحده در برابر دشمن خود مقاومت کند و به سرعت فرونپاشد.
 
به بیان دیگر، فروپاشی سریع دولت و ارتش افغانستان به تنهایی کافی است تا نتیجه بگیریم که امریکا در افغانستان شکست خورده و پروژه پرمصرف دولت سازی و ایجاد یک ارتش قدرتمند به نتایج مطلوب و مورد انتظار آن دست نیافته است.
 
نکته جالب توجه این است که دولت و ارتش افغانستان حتی پیش از آنکه نظامیان امریکایی به طور کامل خاک افغانستان را ترک کنند فروپاشیدند و این به معنای آن است که ایالات متحده کار خود را در طول ۲۰ سال گذشته به درستی انجام نداده بود. همانطور که لوید آستین؛ وزیر دفاع امریکا نیز اعتراف کرده هیچ ارزیابی قابل دفاعی از زیرساخت های آسیب پذیر، شیوع فساد گسترده و بنیان‌های متزلزل دولت داری و دفاع در اداره تحت حمایت واشنگتن در کابل وجود نداشته است.
 
با این حال و علیرغم تحمل شکست سنگین، فاجعه آمیز و شرم آور ایالات متحده در ماموریت ۲۰ ساله افغانستان، طرح حفظ ۲۵۰۰ نیروی نظامی امریکایی که از سوی فرماندهان نظامی و مشاوران امور امنیتی جو بایدن به او پیشنهاد شده بود به معنای آن است که امریکا همچنان که با پیامدهای شکست استراتژیک در ماموریت افغانستان دست و پنجه نرم می کند، حسرت حضور بلندمدت و پایدار در کشور ما را نیز خواهد خورد.
 
به بیان دیگر، اینکه اکنون طالبان به عنوان دشمن ۳۰ ساله امریکا قدرت سیاسی را در کابل در اختیار گرفته اند و در حال مهندسی روابط استراتژیک با رقبا و دشمنان سنتی ایالات متحده از جمله روسیه، چین و ایران هستند ابعاد و دامنه های شکست سنگین و راهبردی امریکا در افغانستان را چندین برابر گسترش می‌دهد و حسرت حفظ حضور نظامی ایالات متحده در افغانستان را برای فرماندهان و استراتژیست‌های امنیتی پنتاگون به طور مضاعفی تشدید خواهد کرد.
 
به این ترتیب، اکنون که امریکا به طور کامل خاک افغانستان را ترک کرده و شیوه تحقیرآمیز ترک خاک افغانستان به یکی دیگر از نمونه های شکست شرم آور ایالات متحده تبدیل شده، پرده برداشتن و اعتراف صریح فرماندهان نظامی و مقامات ارشد پنتاگون به ارائه طرح حضور ۲۵۰۰ نظامی در افغانستان به جو بایدن علیرغم پاسخی که کاخ سفید به این افشاگری داده، حجم انتقادها و اعتراض ها و فشارها از تصمیم رئیس جمهوری امریکا و پیامدهای ویرانگر و زیانبار این تصمیم را به شدت افزایش خواهد داد.
 
نمونه واضح این افزایش فشار را می توان در موضع گیری های تازه و زننده دونالد ترامپ؛ رئیس جمهوری پیشین امریکا علیه رقیب سرسخت‌اش جو بایدن مشاهده کرد. از زمان پایان حضور نظامیان امریکایی در افغانستان ترامپ پیوسته در حال حمله بر جو بایدن و دولت او به دلیل سوء مدیریت و اجرایی کردن شیوه شرم آور پایان این ماموریت بوده است.
 
آقای ترامپ با تاکید بر اینکه برنامه امریکا حفظ پایگاه راهبردی بگرام برای سال های سال به منظور کنترل چین بوده و اگر او در قدرت باقی می‌ماند هرگز اجازه نمی‌داد که پایگاه ها و تسلیحات پیشرفته امریکایی در اختیار طالبان قرار بگیرد و آنها را با بمب نابود می‌کرد به شدت تلاش می کند تا نقشه دموکرات ها برای نسبت دادن عملیات خروج امریکایی‌ها از افغانستان به توافق صلح ترامپ - طالبان را نقش بر آب کند و نشان دهد که همه مسئولیت های این خروج فاجعه آمیز و شکست شرم‌آور متوجه رهبران دموکرات مسلط بر کاخ سفید و حکومت کنونی امریکا است.
 
دونالد ترامپ بر مارک میلی؛ رئیس ستاد ارتش امریکا نیز به شدت حمله کرده و گفته است که امریکا با وجود چنین جنرالانی همیشه شکست خواهد خورد.
 
افزون بر این بر بنیاد گزارش‌ها در روزهای اخیر تنها در بازه زمانی ۴۸ ساعت سه نظامی امریکایی در پایگاهی در نیویارک دست به خودکشی زده اند که یکی از آنها به تازگی از افغانستان خارج شده بود.
 
همه این رویدادها نشان می دهد که امریکا در افغانستان شکست سختی را متحمل شده و این شکست با توجه به حاکمیت کامل طالبان بر افغانستان، تلاش‌های شدید دشمنان و رقبای سنتی ایالات متحده برای تقویت نفوذ و سیطره استراتژیک خود در افغانستان در شرایطی که یک سرباز امریکایی هم در کشور حضور ندارد و امریکا راهی برای بازگشت دوباره نخواهد داشت، تاثیری زیانبار و ویرانگر بر اقتدار جهانی یالات متحده در بلندمدت خواهد گذاشت و از نفوذ، اعتبار و قدرت امریکا در کنترل و مدیریت معادلات جهانی به طور قابل ملاحظه و غیر قابل ترمیمی خواهد کاست.
 
محمدرضا امینی - جمهور