سقوط دو شهر در دو روز؛ از بازگشت دوستم تا بازگشت بی- ۵۲

معادلات جنگ به سرعت به نفع طالبان در حال تغییر است. این گروه طی دو روز اخیر توانسته دو مرکز شهری را اشغال کند؛ نیمروز در غرب و شبرغان در شمال.
 
در این میان همه نگاه ها به دولت کابل و متحدان غربی آن است؛ آنهایی که هنوز هم تاکید می کنند که وضعیت جاری به زودی به نفع دولت تغییر خواهد کرد و پیروزی طالبان از راه نظامی ممکن نیست.
 
بر بنیاد گزارش‌ ها امریکا تصمیم گرفته است تا جنگنده های پهن پیکر بی - ۵۲ را بار دیگر وارد معرکه افغانستان کند تا روند پیروزی های طالبان را متوقف کند و مواضع آن گروه را در حوالی شهرها در هم بکوبد.
 
هنوز مشخص نیست که ابعاد، گستره، دامنه و مدت زمان حملات هوایی امریکا علیه مواضع طالبان تا چه اندازه است؛ اما تغییر سیاست واشنگتن در قبال امنیت افغانستان از نظر سیاسی پیامی معنادار به طالبان می فرستد: اینکه توافق دوحه به طور یکجانبه از جانب اجرایی نخواهد شد، اینکه واشنگتن در برابر این نمایش قدرت نظامی طالبان خواهد ایستاد، اینکه رویای استقرار دوباره رژیم امارت همچنان یک رویا باقی خواهد ماند، اینکه جهان صرفا تماشاچی نیست؛ بلکه در قبال تحولات افغانستان مسئول است و به این مسئولیت خود عمل خواهد کرد.
 
این مواردی است که مردم افغانستان انتظار دارند؛ اما اینکه در پشت پرده، امریکا چه بازی های دیگری را مد نظر دارد مساله ای که زمان مشخص خواهد کرد.
 
با این وجود، شماری از مردم و ناظران بیشترین امیدشان به متحد شدن رهبران سیاسی افغانستان علیه دشمن مشترک است.
 
هشدارها و موضع گیری های هشدارآمیز عطامحمد نور علیه قدرت نمایی طالبان در میدان جنگ، بازگشت دوستم به معادلات امنیتی شمال و دیدار مهم او با اشرف غنی؛ رئیس جمهوری در کابل تازه‌ ترین رویدادهایی است که می‌ تواند این امید را تقویت کند.
 
در پی سقوط مرکز قدرت سنتی آقای دوستم در شمال افغانستان به دست طالبان، لطمه ای جدی به حیثیت، پرستیژ و کارنامه نظامی او وارد شده است.
 
از سوی دیگر، او به عنوان یک رهبر قومی نمی ‌تواند تحمل کند که دشمنانش بر اصلی ترین مرکز قدرت او مسلط هستند و حکم می رانند.
 
با توجه به این موارد، بسیاری از کارشناسان مسائل نظامی معتقد اند که پیشروی‌ های حیرت‌ آور اخیر طالبان به ویژه اشغال دو شهر در دو روز یکی در غرب و دیگری در شمال، مراجع داخلی و خارجی را که تاکنون تماشاگر جولان بی مهار طالبان در عرصه جنگ میدانی بودند به شدت تکان داده است. آنها ناگزیر اند دست به اقدام بزنند؛ در غیر این صورت طالبان با تمام قدرت برای ساقط کردن دولت کابل خیز برخواهند داشت.
 
بربنیاد این برداشت، واکنش های ابراز شده در برابر نفوذ و پیشروی اخیر طالبان در مراکز شهری، قدرت نمایی های طالبان، جنگ جاری در افغانستان را وارد مرحله ‌ای جدید خواهد کرد؛ مرحله ای که در آن اگر طالبان به سرعت به روند صلح بازنگردند و همچنان توهم پیروزی نظامی را در سر بپرورانند جنگ تمام عیار داخلی کلید خواهد خورد. در آن صورت، بعید به نظر می رسد که چنین جنگی تنها میان دوطرف شناخته شده فعلی، جریان یابد و در آینده‌ای نزدیک به نفع یکی از آنها به پایان برسد.
 
آغاز جنگ داخلی در پی فروپاشی قدرت دولت مرکزی و واکنش اقوام و رهبران قومی در برابر نیروی قومی، ایدئولوژيک و غیر ملی طالبان، تنها یک فاجعه ملی نیست؛ بلکه خطری جدی برای امنیت جهانی محسوب می شود.
 
به همین دلیل ایجاب می‌کند که قدرت ها و سازمان های بین المللی دخیل در بحران افغانستان به سرعت تدبیری آنی و زودبازده برای مهار آن اندیشه کنند؛ در غیر آن بخشی از فجایع و مصایبی که امروزه بر زندگی مردم افغانستان حاکم است دامنگیر آنان نیز خواهد شد.
 
نرگس اعتماد - جمهور