رویای رنگین رییس جمهور: اتحاد استراتژيک احیا می‌شود

اشرف‌غنی؛ رییس جمهوری می‌گوید، دولت جدید امریکا توافق‌نامه دوحه را بررسی می کند و با روی کارآمدن جو بایدن، فصل جدید رابطه میان کابل و واشنگتن شروع شده‌است.
 
غنی در نشست روز دوشنبه کابینه گفت که امریکا دولت جمهوری اسلامی افغانستان و نیروهای امنیتی افغان را شریک عمده استراتژیک خود می‌داند.
 
رییس جمهوری افزود که شورای امنیت ملی امریکا، بررسی توافق‌نامه دوحه که میان طالبان و امریکا امضا شده را روی دست خواهد گرفت و «سپس برای رسیدن به نقطه مشترک با حکومت افغانستان مشوره خواهد کرد».
 
اشرف‌غنی پیش از این گفته بود که بخش‌هایی از توافق‌نامه دوحه مبهم است.
 
مقام‌های دولت بایدن نیز می‌گویند که توافق امریکا و طالبان دوباره بررسی خواهد شد. آن کشور در عین حال گفته است که به مفاد این توافق‌ متعهد است.
 
خوش بینی های کابل اما پیش از آنکه ریشه در نشانه های واقعی داشته باشد، رویاپردازانه و خوش بینانه است.
 
در این شکی نیست که در امریکا یک دولت جدید روی کار آمده است که در بسیاری از موارد، با رویکرد و کارکرد دولت ترامپ، مساله دارد و در همین چند روز نخست، شماری از دستورات اجرایی ترامپ توسط بایدن لغو شده است؛ اما آیا در رابطه با افغانستان هم اتفاق مشابهی رخ خواهد داد؟
 
پاسخ این پرسش را نمی توان با رویاپردازی یک رییس جمهور داد؛ رییس جمهوری که در مسیر مذاکرات سازش با طالبان به اندازه ای مانع ایجاد کرد تا سرانجام، دولت جدید امریکا روی کار بیاید و مسیر مذاکرات صلح تغییر کند.
 
آقای غنی نمی تواند انتظاری جز این داشته باشد؛ زیرا این آخرین امید او برای بقا است.
 
با این وصف، تغییر در رویکرد امریکا در قبال افغانستان، لزوما به اراده اشرف غنی بستگی ندارد؛ زیرا شراکت استراتژيکی که آقای غنی می گوید با به قدرت رسیدن بایدن، احیا خواهد شد، هرگز نبود تا مرده باشد و اکنون نیاز به احیای دوباره داشته باشد.
 
بایدن یکی از همان کسانی بود که اعتقادی به شراکت راهبردی امریکا و افغانستان نداشت و این موضوع را به صراحت به حامد کرزی؛ رییس جمهوری پیشین گفته بود. او پاکستان را پنجاه بار بر افغانستان، ترجیح می داد؛ پاکستانی که بمب اتمی دارد، کانون پرورش و صدور تروریزم است، پدر طالبان محسوب می شود و به امریکا در شکست شوروی در افغانستان، کمک غیر قابل انکاری کرد.
 
اکنون نیز پاکستان همان نفوذ پیشین را بر افغانستان دارد و طالبان هم بیش از نیمی از خاک افغانستان کنترل می کنند و شکست آنها حتی در راهبرد نظامی ناتو هم جایی ندارد.
 
در چنین شرایطی آیا احیای روابط استراتژيک میان کابل و واشنگتن، رویای خوش بینانه یک رییس جمهوری خیالپرداز نیست؟ پاسخ این پرسش در صورتی منفی است که بایدن ۷۸ ساله دچار زوال عقل شده باشد و یا به منطور خراب کردن میراث سلف خود، توافق با طالبان را بی اعتبار اعلام کند و برای تمدید ده ساله یک جنگ بی حاصل و پرهزینه، در کنار کابل قرار بگیرد و با طالبان مبارزه کند.
 
این اتفاق رخ نخواهد داد؛ پس روابطی که هرگز استراتژیک نبوده، از این پس هم استراتژیک نخواهد شد.
 
بر این اساس، آقای غنی باید خود را برای سناریوهای بدتری آماده کند؛ اگرچه پیش بینی نمی شود که هر رویداد ناخوشایندی برای او و آینده سیاسی اش، با تنش و تقابل میان کابل و واشنگتن همراه باشد. بایدن متعهد به کار مشترک با ناتو و اتحادیه اروپا و شرکای منطقه ای خود است. او حتی در میانه تصمیم های دشوار با کابل نیز «مشورت» خواهد کرد؛ اما در نهایت، آنچه قرار است رخ دهد، دقیقا همان چیزی نیست که اشرف غنی می خواهد.
 
بایدن هم مصمم به صلح است، او هم می گوید به جنگ های بی پایان، پایان می دهد، او نیز مثل ترامپ از ابراز خصومت آشکار با طالبان، احتراز می کند؛ درست همانگونه که نمی خواهد حرفی درباره اتحاد استراتژیک با کابل بزند؛ اما همه چیز پس از بازخوانی توافق ترامپ – طالبان، مشخص خواهد شد؛ توافقی که اشرف غنی می گوید بخش های مبهم هم دارد و دولت جدید امریکا تایید کرده است که در حال بررسی بخش های محرمانه آن است.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور