خلیلزاد پشت دروازه غنی ماند

زلمی خلیلزاد؛ نماینده امریکا برای صلح افغانستان که به کابل سفر کرده هنوز نتوانسته با اشرف‌غنی دیدار کند و تنها با حنیف اتمر، حمدالله محب و فضل فضلی گفتگو کرده‌است.
 
وزارت امور خارجه گفته است که در این ملاقات، سرپرست سفارت امریکا در کابل و جنرال اسکات میلر؛ فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان نیز حضور داشته‌اند.
 
زلمی خلیلزاد در این دیدار از آغاز دور دوم مذاكرات بین الافغانى استقبال كرده و در این زمینه از همکاری های مداوم امریکا اطمینان داده است.
 
دوطرف توافق کرده اند که با هماهنگی اشرف غنی و دولت امریکا برای یک افغانستان مستقل، متحد و دموکراتیک، در روند صلح همکاری می کنند و افغانستان را به صلحی خواهند رساند که نیروی حفظ و توسعه ارزش هايى را با خود داشته باشد که در ثبات به دست آمده است.
 
اکنون خبر رسیده که همزمان با آغاز دور دوم گفتگوهای صلح، خلیلزاد کابل را به مقصد دوحه ترک خواهد کرد. بر این اساس، برخلاف معمول، آقای غنی عمدا از دیدار با خلیلزاد امتناع کرد؛ اقدامی که اگر تا پایان سفر جاری خلیلزاد به کابل، پایدار بماند، نشانه ای دیگر از تنش های شدید و کم پیشینه در روابط کابل – واشنگتن است.
 
پرسش این است که آقای خلیلزاد در این دور از سفرش حامل چه پیامی بوده که برای اشرف غنی، ناگوار و غیر قابل تحمل بوده است؟
 
بسیاری از ناظران معتقد اند که این دوره از گفتگوهای صلح برای آینده سیاسی افغانستان و به تبع آن، شخص اشرف غنی بسیار حیاتی است؛ زیرا این بار، بازتعریف ساختار سیاسی و تهیه یک فرمول جامع برای توزیع قدرت، از محورهای اساسی گفتگوها شمرده می شود.
 
این مسایل اما برای آقای غنی و دولت او، اولویت ندارد. او همچنان بر آتش بس پافشاری می کند و پیشرفت هرگونه گفتگو درباره مسایل دیگر را منوط به نهایی شدن بحث آتش بس می داند.
 
او می داند که طالبان تا کسب حد اکثر امتیازات قابل انتظار، دست از ماشه برنخواهند داشت و به خشونت پایان نخواهند داد. از سوی دیگر، برقراری آتش بس از دید طالبان، واگذاری یک امتیاز یکجانبه به دولت آقای غنی محسوب می شود و نیرویی که هنوز معتقد به مبارزه نظامی و سخت افزاری برای رسیدن به قدرت است، نمی تواند بدون آنکه جایگاهی تعریف شده و مشخص در ساختار قدرت داشته باشد، آتش خشونت و جنگ را فروبنشاند.
 
به این ترتیب، پیش بینی می شود اختلاف درباره اولویت های دوطرف در خصوص مسایل قابل مذاکره نیز مانند آنچه درباره اختلاف نظر در زمینه مبانی تصمیم‌گیری و حل مسایل اختلافی رخ داد، مدت ها زمان ببرد. این همان چیزی است که اشرف غنی به دنبال آن است؛ اما شرایط به نفع او نیست؛ زیرا پایان ترامپ و آغاز بایدن هم ظاهرا روند جاری را تغییر نمی دهد و آنگونه که مشاور رییس جمهور منتخب امریکا تصریح کرده، از نظر بایدن نیز این روند باید به همین صورت ادامه پیدا کند.
 
پس آقای غنی دیر یا زود با طرح تقسیم قدرت، تغییر نظام و واگذاری همه یا بخشی از سلطه خود به طالبان رو به رو خواهد شد و این همان چیزی است که زلمی خلیلزاد در مأموریت جاری اش مسئول زمینه سازی برای آن است.
 
بر این اساس، امتناع اشرف غنی از دیدار با خلیلزاد در کابل پایتخت، یک پیام صریح به او و امریکا می فرستد مبنی بر اینکه از نظر کابل، نقشه راه امریکایی صلح افغانستان، مردودو منتفی است و غنی همچنان مانعی بزرگ در مسیر تحقق کامل این نمودار محسوب می شود.
 
از سوی دیگر، آقای غنی درست همان رفتاری را با خلیلزاد کرد که او و هیأت طالبان با هیأت اعزامی کابل به دوحه در جریان مذاکرات امریکا و طالبان، انجام داده بودند. هیأت کابل به رهبری حمدالله محب هم در سفر به قطر با در بسته رو به رو شدند و با سرافکندگی به کابل بازگشتند. اشرف غنی هم شاید با این رفتار به خلیلزاد فهماند که اگر در قطر، امریکا و طالبان، در موضع قدرت تصمیم گیری قرار داشتند، اینجا کابل، مرکز قدرت اوست و او همچنان به عنوان رییس جمهوری، تصمیم می گیرد که با چه کسی و چرا دیدار بکند یا نکند.
 
به هر حال، این اقدام، ماهیت اصلی و هدف غایی مأموریت جاری خلیلزاد را تغییر نمی دهد. او با دیدار با عبدالله، کرزی، سیاف و برخی دیگر از بازیگران در کابل، سعی کرد با یارگیری به نفع صلح امریکایی و ایده دولت موقت، حلقه انزوای غنی و اطرافیان اندک‌اش را تنگ‌تر کند.
 
عبدالمتین فرهمند - جمهور